بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در «اعتماد» منتشر شده و انتشارش در «آخرین خبر» به معنای تایید آن نیست.
نشریه روزانه معاونت سیاسی سپاه پاسداران در شماره روز گذشته، طی یادداشتی به موضوعی که «دیپلماسی التماسی» نامیده، پرداخته است. در این یادداشت با ادبیاتی تند و بدون بردن نام اما با آوردن نقل قول، به حسن روحانی رییس‌جمهوری پیشین و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه سابق حمله شده است. نویسنده یادداشت مذکور «عزیز غضنفری»، جانشین معاون سیاسی سپاه است.
این یادداشت از آن جهت می‌تواند معنادار باشد که شامگاه سه‌شنبه محمدجواد ظریف در یک جلسه مجازی ناگفته‌هایی را درباره سیاست خارجی ایران بیان کرد. این سخنان ظریف از همان لحظات ابتدایی، با واکنش‌های تندی از سوی محافظه‌کاران روبه‌رو شد. یادداشت نشریه معاونت سیاسی سپاه نیز به بخش‌هایی از سخنان ظریف کنایه زده و بعضا به سخنان قبل‌ترش حمله کرده است.
جانشین معاون سیاسی سپاه پاسداران در این یادداشت، «نمایاندن ضعف‌ها و کاستی‌ها در عرصه سیاست خارجی» را موجب «ضرر و زیان» دانسته است.
این یادداشت در ادامه اما «عبرت نگرفتن» از آنچه «تجربه‌های تلخ روابط خارجی» خوانده را مایه «تعجب و تاسف‌» دانسته است. اینکه «برخی بخواهند رندانه رفتارهای به غایت خسارت‌آمیز خود را در جلوی افکار عمومی بیارایند» هم از جمله مواردی بود که نویسنده نسبت به آن ابراز «تعجب و تاسف» کرده است.
نویسنده در ادامه به سخنان مقام رهبری درباره «سیاست خارجی مبتنی بر عزت» و «هزینه‌ساز بودن دیپلماسی‌ التماسی» اشاره و حمله به ظریف و روحانی را آغاز کرده است.
«امضای کری» چماق همیشگی مخالفان برجام!
جانشین معاون سیاسی سپاه پاسداران، «دیپلماسی التماسی» را این معنی کرده که «به جای آنکه در متن توافق هسته‌ای سازوکارهای واقعی و بازدارنده برای اجرای تضامین فراهم شود، در دی‌ماه 1394 معتقد باشید «امضای کری تضمین است»، اما در 16 خرداد 1402 در دیدگاهی متناقض بگویید: هر کس بگوید در روابط بین‌الملل می‌توان تضمین گرفت، عوام است.»
اشاره به سخنان سه‌شنبه‌شب جواد ظریف در جلسه مجازی «کلاب‌هاوس» است که در آن گفته بود: «برخی که می‌گویند من نتوانستم در برجام تضمینی بگیرم، اما کسی عوام است که بگوید در تعهد بین‌المللی می‌توان تضمین گرفت.» اما آنچه جانشین معاون سیاسی سپاه به آن استناد کرده تا ظریف را زیر سوال ببرد، تیتر روزنامه شرق به تاریخ یکم دی ماه 1394 است. این تیتر اما نه ناظر به برجام بوده و نه به نقل از ظریف. از سوی دیگر این تیتر استنباطی از میان سخنان عباس عراقچی، معاون وقت وزارت خارجه بوده است. آن زمان پس از قانونی مربوط به سختگیری در ویزای امریکا به ایرانیان، عباس عراقچی گفته بود که «آقای کری (وزیر خارجه وقت امریکا) در نامه‌ای اطمینان داده دولت امریکا قانون مربوط به لغو روادید را به‌گونه‌ای اجرا خواهد کرد که هیچ تاثیری بر اجرای موفق برجام نگذارد. آنچه برای ما مهم است، این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ‌گونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به عنوان وزیر خارجه امریکا به صورت کتبی با امضای رسمی داده است.»
ظریف هم چندین مرتبه درباره این موضوع صحبت کرده بود؛ از جمله در آخرین روزهای وزارتش: «به من اتهام نزدید، افترا نزدید، من کی گفتم امضای کری سند است؟ یک نقل قول از من بیاورید که این را گفته باشم. من یک جا نگفتم امضای کری سند است؛ گفتم شما از بنده امضا خواستید من امضا آوردم. به من گفته شد اول باید آقای اوباما امضا کند که تحریم‌ها را برداشته تا شما اقدامات‌‌تان را انجام دهید. دستور من این بود که باید امضا بگیرید که امضا گرفتم.»
اما با وجود توضیحات مکرری که ارایه شده، جمله «امضای کری تضمین است» تبدیل به سلاحی برای مخالفان برجام شده تا به وسیله آن این توافق را زیر سوال ببرند.
ماجراهای کلمه تعلیق
عزیز غضنفری در ادامه دیپلماسی التماسی یعنی مسوول دستگاه سیاست خارجی بعد از فروکش کردن هیجانات و احساساتش، در مهر 1400 ادعا کرد: «من در مجلس گفتم در برجام کلمه «تعلیق» وجود ندارد؛ اشتباه از من بود!»
این در حالی است که ظریف در گفت‌وگوی مورد اشاره جانشین معاون سیاسی سپاه گفته بود: «من در مجلس گفتم کلمه ساسپنشن نیست و این اشتباه از من بود. علتش هم این بود که ما دستورالعمل داده بودیم به همه دوستانی که داشتند ضمایم برجام را مذاکره می‌کردند که از برخی عبارات استفاده نشود. در لحظات آخر یک ضمیمه برجام داشت مذاکره می‌شد. نماینده اروپا گفته بود ما تحریم‌های ایران را برمی‌داریم، لغو می‌کنیم یا همان لیفت می‌کنیم، اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزای دیگه‌ای هم است نمی‌توانیم لیفت کنیم تا زمانی که کل تحریم‌ها برداشته بشود یعنی مثلا تحریم‌های نظامی، تحریم‌های دیگه‌ای که بر اساس قطعنامه شورای امنیت که تا 5 سال یا 8 سال بعد هم بود لذا ما اینارو ساسپند می‌کنیم و بعدا لیفت می‌کنیم. اینجا بود که به امریکا هم ربطی نداشت 4 بار یا 3 بار در ضمیمه کلمه ساسپند در ضمیمه آمده بود و مذاکره‌کننده ما به من اطلاع نداده بود. برخی به خاطر همین یک ذره به ما می‌گویند ظریف برجام را نخوانده است و این ظلم بزرگی بود به کشور و هم ظلم بزرگی بود به واقعیت و حقیقت و حتما دروغ گفتند.» به عبارت دیگر، «کلمه تعلیق در یک پاورقی و نه در مورد تحریم بلکه در مورد قوانین اتحادیه اروپا آمده است.»
«ظریف» ذلیلانه حرف زد!
نویسنده نشریه روزانه معاونت سیاسی سپاه، در ادامه به ظریف حمله‌ای دوباره کرده و نوشته: «دیپلماسی التماسی یعنی مسوول دیپلماسی کشور دست به عمل فاجعه‌آمیز بزند و ذلیلانه در شورای روابط خارجی امریکا بگوید مذاکرات هسته‌ای تاثیر مستقیم بر مسائل داخلی ایران خواهد داشت و در صورت شکست مذاکرات، شرکای غرب در ایران انتخابات مجلس آینده را به جریان غرب‌ستیز واگذار خواهند کرد و سپس ناچار باشد برای اثبات این دیدگاه خود به نتایج شکست مذاکرات در سال 2005 استناد کند تا به طرف مقابل بفهماند به سود غربی‌هاست که او و دوستانش در ایران را تقویت کنند!»
جواد ظریف سال 1393 در نشست شورای روابط خارجی ایالات متحده در پاسخ به سوالی پیرامون تاثیر مذاکرات هسته‌ای بر فضای سیاست داخلی ایران گفته بود: «ما روندی را شروع کرده‌ایم که هدف از آن تغییر فضای سیاست خارجی کشور است. اگر با وجود تلاش‌های ما برای تعامل، این تلاش‌ها بی‌نتیجه بماند، مردم ایران این فرصت را خواهند داشت تا 16 ماه دیگر که انتخابات پارلمانی در ایران برگزار می‌شود، به این عملکرد ما (با آرای خود) پاسخ دهند. وقتی قبلا در تعامل و مذاکرات درباره توافق هسته‌ای با جامعه بین‌المللی در سال‌های2004 و2005، توافق‌هایی کردیم و تلاش‌های ما برای عملکرد شفاف، از جانب اتحادیه اروپایی رد شد، مردم جواب ما را با انتخاب رییس‌جمهوری متفاوت دادند که مرا هم زود بازنشسته کرد! البته باید توجه داشت که اتحادیه اروپایی به تنهایی فعالیت نمی‌کرد و مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه امریکا مانع از هرگونه توافق شدند، همان‌طور که حالا هم کسانی هستند که نمی‌خواهند هیچ‌گونه توافقی حاصل شود قطع نظر از اینکه مفاد آن چه باشد. حالا من بار دیگر زنده شده‌ام (خنده حضار). به نظر من، در انتقال پیامی که جامعه بین‌المللی و به ویژه غرب می‌خواهد به ایران منتقل کند باید بسیار دقت کند. باید دید تعامل از جانب ایران و تلاش ایران برای باز بودن و نگاه به آینده داشتن با پاسخ مثبت مواجه می‌شود یا اینکه بار دیگر، رد می‌شود. من فکر می‌کنم مردم ایران پاسخ خود را در صندوق‌های رای نشان خواهند داد.»
«روحانی» شرم نکرد!
نویسنده در ادامه حمله‌ای هم به حسن روحانی داشته و نوشته: «دیپلماسی التماسی یعنی اردیبهشت 1392 (یک ماه مانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری) در جمع دانشجویان صنعتی شریف گفته شود: «اروپایی‌ها آقا اجازه هستند و امریکا کدخداست؛ بستن با کدخدا راحت‌تر است.» اما در اردیبهشت سال 1397 و پس از خروج امریکا از برجام، «کدخدای سال 1392» به «موجود مزاحم سال 1397» تبدیل شود و مقام مسوول از نجابت مردم ایران شرم نکند و بگوید: «خوشحال هستم که یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است!»
سخنان روحانی درباره کدخدا، مانند «امضای کری تضمین است» تبدیل به چماقی بر سر او شده است. از همین روایت نشریه سپاه، مشخص است که منظور روحانی کدخدایی امریکا برای اروپایی‌هاست و می‌گوید به جای اینکه با آنها مذاکره کرد و آنها بخواهند از امریکا اجازه بگیرند، با کدخدای‌شان باید مستقیما مذاکره کرد. مشخص نیست منتقدان از اینکه امریکا کدخدایی اروپایی‌ها خطاب شده ناراحت هستند یا چه موضوع دیگری؟
ابراز نگرانی از تکرار «تجربه مجدد»
این یادداشت با جملاتی هشدارگونه به پایان رسیده است: «خطرناک‌تر از «دیپلماسی التماسی» برای منافع ملی «واکنش‌های انفعالی» در مقابل چنین رفتارهایی است.» نویسنده درباره واکنش به مواردی که «دیپلماسی التماسی» خوانده، گفته: «این واکنش‌ها لزوما از سنخ امنیتی و قضایی نیست.»
اما نکته مهم‌تر در این جملات است که جانشین معاون سیاسی سپاه، از «تکرار تجربه» ابراز نگرانی کرده است؛ به عبارت دیگر نویسنده تلویحا از روی کار آمدن رویکردی مانند آنچه در دوران روحانی بوده و «بی‌تفاوتی افکار عمومی» نسبت به آن، ابراز نگرانی کرده است: «مهم‌تر از آن، بی‌تفاوتی افکار عمومی و تعصبات نابجای برخی احزاب و چهره‌های سیاسی است، اگر نخواهند از تجربیات تلخ دیپلماسی التماسی عبرت بیاموزند؛ چراکه در این صورت ملت ایران ناچار به تکرار تجربه مجدد و زیانبار آن خواهد بود.»