ایران پرسمان

آخرين مطالب

سرمقاله دنیای اقتصاد/ زنده باد نابازار! اقتصاد روز

سرمقاله دنیای اقتصاد/  زنده باد نابازار!
  بزرگنمايي:

ایران پرسمان - دنیای اقتصاد / « زنده باد نابازار! » عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
 این روزنامه همواره نسبت به خطر مداخله در بازارها، تخریب سیگنال‌های قیمتی، محدودسازی انتخاب آزاد افراد و آثار ناشی از این سیاست‌ها یعنی اختلال در رشد اقتصادی، کاهش رفاه شهروندان و گسترش فقر هشدار داده است. با وجود این، دریافت تحریریه ما از عملکرد دولت‌ها در دو دهه گذشته آن بوده که گویی مجریان با درک این هشدارها و همراهی با آن، بنا بر ضرورت‌هایی اقدام به مداخلات قیمتی می‌کردند و در عین حال اراده‌ای برای بسط سیستماتیک قیمت‌گذاری نداشتند و می‌دانستند این امر می‌تواند برای اقتصاد مخرب باشد.
اما درباره دولت سیزدهم، قصه متفاوت است. به نظر می‌رسد که هم در مقام نظر، مجریان اعتقادی به رهیافت سیگنال قیمتی بازار برای تعادل بخشی به اقتصاد ندارند و هم در مقام اجرا به شکل فزاینده‌ای بر آن هستند که با قوه قاهره کل سیستم تولید، مصرف و توزیع را زیر سیطره دولت و به شکل اداری به پیش برانند. این رخداد تازه‌ای است. فرق است بین اینکه مجریان درک کنند که قاعده باید بر مبنای بازار باشد و استثنائا بخواهند مداخلاتی داشته باشند تا اینکه فکر کنند، اصولا بازار رهیافت درستی برای اقتصاد نیست. فرق است بین اینکه دریابی، سیستم قیمتی عامل تضمین‌کننده پایداری عرضه کالا و نشان‌دهنده خلأ‌ها در اقتصاد است که با انگیزه سودآوری موجبات رشد اقتصادی را در سطح کلان ایجاد می‌کند و استثنائا و به‌طور موقت باید به این ترکیب دست زد تا اینکه فکر کنی، بازار و بازیگران آن عامل تورم و مصیبت برای اقتصاد هستند و اگر دولت صادق و اجرایی جای آن بنشیند، مشکلات رفاهی مردم حل می‌شود!
از بازارهای انرژی چون برق گرفته تا بازار پول و بازار دارایی‌ها چون ارز و خودرو و کالاهای ضروری چون دارو و گوشت و غلات و نان تا بازار حمل‌ونقل و شیرخشک و لاستیک و... شاهد تخریب عملکرد و معاملات آزادانه فعالان اقتصادی هستیم و هر روز نیز بر این لیست اضافه می‌شود. در عین حال که انواع و اقسام سامانه‌ها، در پشت هریک از این اقدامات اداری قرار دارد که باعث کندی و بوروکراسی بیشتر برای بازیگران هر صنعت می‌شود. تقریبا می‌توان یک الگوی ثابت را برای مداخله دولت در صنایع مختلف بیان کرد. دولت به تولیدکننده می‌گوید، مواد اولیه را از چه کسی و با چه قیمتی بخر؛ محصولت را به چه کسی و با چه قیمتی بفروش. در یک کلام در این سازه، نه بازاری هست نه سیگنال قیمتی. تنها شانس اقتصاد ایران آن است که به موازات این نابازار و شبکه رسمی، خود به خود بازار غیررسمی به وجود می‌آید و در آن کشف قیمت می‌شود. از همین رو، صنعتگران با آن قیمت‌های کشف‌شده، به چانه‌زنی با نهادهای دولتی می‌پردازند تا اندکی الگوی خود را تعدیل کنند. هرقدر سرعت تعدیل کمتر باشد و هرقدر دولت توانسته باشد جلوی تشکیل بازار و کشف قیمت غیررسمی را بگیرد، اختلال در تولید آن کالا بیشتر می‌شود و کمبود بیشتر نمود می‌یابد.
بازار
نکته بارز دیگر آن است که در بسیاری از این نابازارها، نهادهای رسمی یا بخشی از آنها یا عوامل و مجریانشان از رانت قیمت دستوری و کشف قیمت غیررسمی بهره می‌برند و از این رو به شکل فزاینده‌ای حاضر به برداشتن این نابازار نیستند و در عین حال وجود آن را برای حفظ منافع ملی ضروری می‌دانند. داستان اما زمانی به‌طور هولناک، طنزآمیز می‌شود که نهادهای رسمی برای بهره بردن از رانت ایجادشده، با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. طوری که اساسا مشخص نمی‌شود متولی کنونی نابازار چه کسی است؟ ممکن است این هفته یک نهاد باشد و هفته دیگر نهادی دیگر. آن‌چنان‌که در قضیه خودرو شاهدش هستیم که از صمت و سازمان حمایت و شورای رقابت و بورس متولی دارد و اینان هر یک برای به‌دست‌گیری نابازار با هم رقابت می‌کنند!
خطر برساختی که از دل این نابازار در حال نمایان شدن است، به یغما بردن سودآوری ناشی از خلاقیت برای بنگاه‌های تولیدی و نابودی انگیزه آنان برای فعالیت است. به عبارت دیگر، هر چه اعتقاد مجریان به نابازار بیشتر و قدرت بر هم زدن کامل کشف قیمت به شکل رسمی و غیررسمی بیشتر باشد، احتمال کمبود کالاها، بالاتر می‌رود. این ریسک از آنچه فکر می‌کنیم به اقتصاد ما نزدیک‌تر است و عامل آن بیش از هر مساله‌ای به نگاه و تفکر مجریان کنونی بازمی‌گردد.

لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/1064825/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

حمله خانواده اسیران اسرائیلی به استراتژی دولت نتانیاهو

حمله خانواده اسیران اسرائیلی به استراتژی مذاکراتی دولت نتانیاهو

خبرهای ضد و نقیض از موافقت تل آویو برای افزایش ارسال سوخت به غزه

حکمت/ شوخی با نامحرم

خیلی خوب و مهندسی شده درخت رو قطع کرد!

مسابقه «بهترین آشپز» آخرین خبر؛ 3 جایزه 2 میلیون تومانی برای 3 برنده!

ارتقای ایمنی و پیشگیری از حوادث کار به مدارس می رود

راز 400 ساله کیمیاگران افشا شد/ نانو ذرات طلا و دود بنفش

دو خط کتاب/ خاطرات کودکی هم با آدم بزرگ می شوند

ارتش صهیونیست‌ها: ماموریت ما رسیدن به «السنوار» و کشتن وی است

پوتین و بن سلمان در ریاض دیدار کردند

دو سناریو برای خاورمیانه پس از جنگ غزه

بیلبورد خلاقانه در هند

سنجاب دستمال‌دزد تاحالا دیده بودین؟

هزارپای غول‌پیکری که نزدیک به 3 متر طول دارد!

نشست صمیمی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاران دارای معلولیت

سرنوشت زمین اگر خورشید ناگهان ناپدید شود چه خواهد شد؟

داستان؛ آدم فروش واقعی کیه؟

دبیر شورای عالی امنیت ملی: ماشین کشتار اسرائیل را با تلاش جهانی متوقف کنیم

تصاویری از توقیف دو کشتی خارجی حامل سوخت قاچاق توسط سپاه

رئیس سازمان انرژی اتمی: در بحث غنی‌سازی و درصد آن مدام آدرس غلط می‌دهند

دفاع رسایی درباره ماجرای تقدیر از «امیر تتلو» در سال 96

نامه بی‌سابقه گوترش به شورای امنیت سازمان ملل

اردوغان: سرنوشت اسرائیل شکست خواهد بود

حملات سنگین حزب الله به مرکز تجمع نظامیان صهیونیست

برزیل خواستار خویشتن‌داری ونزوئلا از اعمال زور یا تهدید علیه گویان شد

روسیه: جنگنده‌های اف16 خارج از حریم هوایی اوکراین را هدف قرار خواهیم داد

سازمان ملل: اسراییل به ازای هر 220 فلسطینی یک حمله هوایی انجام داده است

جدیدترین شگفتانه مقاومت علیه اسرائیل

چهره پنهان پایداری در انتخابات 1404

اعتراف اسرائیل به دشواری جنگ با نیروهای قسام

150 قدم در برابر 50 قدم

اسرائیل نمی تواند حماس را از بین ببرد

چرا ساسی مانکن در ایران زلزله 9 ریشتری راه انداخت؟

گاوصندوق جالب ساخته شده در قرن نوزده

گوناگون/ «افطار» ثبت جهانی شد

گربه‌های خرابکار دیدن دارن!

نگهداری سگ ماهانه 10 میلیون تومان پای شما آب می‌خورد!

سخن بزرگان/ رفتار دیگران

شیرجه هوادار برای گرفتن توپ که خوب پیش نرفت!

آیا تا به حال صدای واقعی زمین و دیگر سیارات منظومه شمسی را شنیده اید؟

دقت باور نکردنی این ربات برای عمل جراحی

یک کتاب خوب/ نیروی حال

سخنگوی سازمان انرژی اتمی: صحبت گروسی از برجام 2 عجیب و دور از انتظار است

واکنش کنایه‌آمیز آیت‌الله ایازی به طراحی «لباس جراحی اسلامی»: خنده‌آور است

گفت‌وگوی «آخرین‌خبر» با مصباحی‌مقدم؛ از وضعیت اقتصاد در دولت رئیسی تا رقابتی‌تر شدن انتخابات مجلس

افشاگری نماینده مجلس درباره دست‌های پشت پرده در تصویب لایحه «عفاف و حجاب»

کارآموزان کاخ سفید به بایدن: درباره نسل‌کشی در غزه سکوت نمی‌کنیم

شمار نظامیان صهیونیست به هلاکت رسیده در غزه به 83 تَن افزیش یافت

شلیک موشک‌های بالستیک یمن به جنوب اراضی اشغالی