ایران پرسمان - عصر ایران / قنات قصبه گناباد، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین قنات‌های ایران، با قدمتی حدود 2500 سال، به دوره هخامنشی نسبت داده می‌شود. این قنات با طول 33 کیلومتر و عمق مادر چاه حدود 300 متر، دبی آبی بیش از 130 لیتر بر ثانیه دارد. این اثر در سال 1395، در اجلاس جهانی یونسکو در استانبول ترکیه، به همراه پرونده قنات‌های ایرانی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. قنات قصبه در شهر گناباد، واقع در جنوب استان خراسان رضوی، به‌عنوان یکی از شاهکارهای آبی جهان شناخته می‌شود و محلی‌ها معتقدند که آن را دیوها و جن‌ها ساخته‌اند.
با وجود ویژگی‌های منحصربه‌فرد این قنات، در سال 1400، هیئت امنای آن به‌منظور جلوگیری از گرفتگی و پس‌زدگی آب، مظهر قنات را با خاک پر و آن را تخریب کردند. این اقدام با اعتراض گسترده دوستداران میراث فرهنگی و شهروندان گنابادی مواجه شد.
تاکنون تحقیقات گسترده‌ای درباره این قنات انجام شده و مستندات فراوانی از آن ثبت شده است. همچنین یک فیلم مستند بلند درباره این قنات ساخته شده است. با این حال، همچنان ناشناخته‌های بسیاری درباره آن وجود دارد. چگونگی حفر این تونل آبی با چنین طول و عمقی در 2500 سال پیش، در دل کویر و زیر زمین، همچنان یک معما است. قنات قصبه گناباد هنوز پرآب است و به آبرسانی ادامه می‌دهد. بخشی از این قنات نیز اکنون برای بازدید عمومی در دسترس است.