ایران پرسمان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
“رافائل گروسی“، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی دیروز گفت ایران هیچ برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد که پیش‌تر، گزارش‌های مخرب او زمینه‌ساز صدور قطعنامه شورای حکام و بهانه تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران و تاسیسات هسته‌ای کشور شده بود. “سازندگی” به نقش او در این موضوع پرداخته است
بازار ![]()
از ابتدای تجاوز اسرائیل به ایران، نه‌تنها مقامات کشورمان بلکه بسیاری از ناظران بین‌المللی و حتی تحلیل‌گران حاضر در رسانه‌های غربی و عربی بر این عقیده بودند که ریشه جنگی که اسرائیل آن را به‌راه انداخت، چیزی نبود جز گزارش‌های اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌الملل انرژی اتمی. در این راستا او به‌تازگی، مصاحبه‌ای اختصاصی با برنامه «Face the Nation» (رودررو با مردم) که از شبکه سی.بی.اس پخش می‌شود، انجام داده و در این مصاحبه، بار دیگر، مواضعی متضاد با اظهارات گذشته‌اش را اتخاذ کرده است. به‌گزارش ایسنا، گروسی در بخشی از این مصاحبه در پاسخ به پرسش مارگارت برنان، مجری این برنامه مبنی بر اینکه «آیا چیزی مشاهده کردید که نشان دهد، ایران به‌دنبال تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای خود است»، گفت: «بگذارید اینجا واضح بگویم چراکه اول از همه، آنها همه این قابلیت‌ها را دارند اما از دید آژانس، در درجه اول، آنها سلاح هسته‌ای نداشتند و این باید گفته شود. ما در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد نیت‌ها قضاوت نمی‌کنیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت‌های یک کشور نگاه می‌کند و آن را به جهان گزارش می‌دهد؛ بنابراین، این کشورها هستند که درباره چنین موضوعی اظهار نگرانی می‌کنند».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود در این مصاحبه گفت که «ایران احتمالا می‌تواند ظرف چند ماه، تولید اورانیوم غنی شده را با وجود اینکه تاسیسات هسته‌ای بر اثر حملات آسیب دیده‌اند، آغاز کند. آنها می‌توانند، به‌نظر من، در مدت چند ماه یا کمتر از آن چند آبشار سانتریفیوژ داشته باشند که بچرخند و اورانیوم غنی‌شده، تولید کنند. آنها توانایی‌های صنعتی و فناوری لازم برای انجام این کار را دارند».
مدیرکل آژانس همچنین در پاسخ به این پرسش که «آیا ایران توانسته است بخشی یا تمام ذخایر تخمینی 408.6 کیلوگرمی (900پوندی) اورانیوم غنی‌شده خود را از حملات حفظ کند»، اذعان کرد: «ما نمی‌دانیم این مواد کجا می‌توانند باشند؛ بنابراین، ممکن است مقداری از این مواد در حمله نابود شده باشند اما مقداری هم ممکن است جابه‌جا شده باشند؛ بنابراین باید در مقطعی، توضیحی ارائه شود».
گروسی در پایان مصاحبه خود برای فرار از اقدامات و گزارش‌های اخیر خود مدعی شده که «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مثل همیشه، ارزیابی بسیار صادقانه‌ای از وضعیت داشته است؛ می‌توانم به شما اطمینان دهم، افراد زیادی بودند که به ما می‌گفتند شما باید در گزارشتان بگویید که آنها سلاح هسته‌ای دارند، یا بسیار نزدیک به داشتن سلاح هسته‌ای هستند و ما این کار را نکردیم. ما به‌سادگی این کار را نکردیم زیرا این چیزی نبود که ما می‌دیدیم». او چند ثانیه بعد، در پاسخ به سوال مجری سی.بی.اس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران می‌گوید: «ما برنامه‌ای را ندیدیم که در آن جهت باشد اما در عین حال، آنها به سوالات بسیار بسیار مهمی که مطرح بودند، پاسخ نمی‌دادند».
مواضع گروسی قبل از تجاوز اسرائیل به ایران چه بود؟
اگر به اظهارات کنونی گروسی که نزدیک بودن ایران به دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را رد می‌کند، توجه کنیم سپس کمی به عقب بازگردیم و به سخنرانی او در نشست شورای حکام آژانس که قبل از شروع تهاجم اسرائیل به ایران در تاریخ 19 اردیبهشت برگزار شد، دقت کنیم به‌وضوح می‌بینیم که او یک موضع رادیکال در قبال برنامه هسته‌ای داشته و ماهیت سخنان او در نشست فصلی شورای حکام هم گویای همین موضوع بوده است. در آن زمان، او با اشاره به اینکه گزارش فصلی‌اش درباره توافق‌نامه پادمانی منع گسترش تسلیحات اتمی (ان.پی.تی) با ایران شامل ارزیابی جامع و بروز مسائل باقی‌مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران است به‌صراحت بیان کرده که آژانس، ذرات اورانیوم با منشا انسانی را در هر کدام از سه محل اعلام شده در ایران، ازجمله ورامین، مریوان و تورقوزآباد، یافته که در سال‌های 2019 و 2020 به آن دسترسی تکمیلی داشته است. گروسی در آن زمان و در شورای حکام همانند گذشته، مدعی شده بود که ایران چندین بار است که نه پاسخی به سوالات آژانس داده، نه پاسخ‌های موثق فنی برای این سوالات ارائه کرده است؛ حتی مدعی شده بود که ایران به‌دنبال پاک‌سازی این محل‌ها بوده که از فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس، ممانعت به‌عمل آورده است.
او در همان جلسه شورای حکام، اعلام کرده بود که ارزیابی فنی آژانس از تمامی اطلاعات موجود در زمینه مسائل پادمانی، باعث شده است به این نتیجه برسند که این سه محل و دیگر محل‌های احتمالی، بخشی از یک برنامه هسته‌ای ساختارمند اعلام نشده از سوی ایران بوده‌اند که تا اوایل دهه 2000 اجرا می‌شدند و اینکه در برخی از فعالیت‌ها از مواد هسته‌ای اعلام‌نشده، استفاده شده و بر این اساس، آژانس نتیجه گرفته است که ایران، مواد هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای مرتبط با این سه محل اعلام‌نشده در ایران را اعلام نکرده است؛ در نتیجه، آژانس در موقعیتی قرار نداشته است که مشخص کند که آیا این مواد هسته‌ای هنوز خارج از چارچوب پادمان‌ها هستند یا خیر.
اعتراض به گروسی و تعلیق همکاری
اظهارات گروسی در شورای حکام و حالا مواضع او در بسیاری از مصاحبه‌ها (به‌خصوص گفت‌وگو با سی.بی.اس) به‌خوبی گویای بندبازی سیاسی وی است؛ به‌عبارت دیگر، او یک‌روز به نعل می‌زند و روز دیگر، به میخ؛ همین تضاد مواضع و تعدد و تکرار آن باعث شده است که واکنش‌های تندی علیه او شکل بگیرد. به‌عنوان مثال، چند روز پیش، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین کشورمان در حساب ایکس خود نوشت: «پس از آنکه گروسی با گزارش بی‌اساسش در کشتار بی‌گناهان مشارکت کرد، اکنون با خیال‌بافی بی‌پروایش پیرامون مخفی شدن اورانیوم با غنای بالا در اماکن میراث جهانی در اصفهان، زمینه‌ساز یک جنایت دیگر شده است». ظریف همچنین نوشت: «آژانس باید خود را از این ننگ خلاص کند» و بار دیگر در انتهای پیام خود از هشتگ «اخراج گروسی» استفاده کرد.
گرچه گروسی در مصاحبه خود با سی.بی.اس اعلام کرده که «پرونده هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی ندارد و به یک توافق و یک نظام بازرسی نیاز است که به همه در منطقه و فراتر از آن، اطمینان دهد که می‌توان به این وضعیت پایان داد» اما مساله اینجاست که این سخنان در حالی بیان می‌شود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی، چهارم تیرماه و با رأی قاطع، طرح «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس انرژی هسته‌ای» را تصویب کردند؛ همچنین ماده واحده‌ای با دو تبصره در چهارم تیرماه که به فاصله بسیار کوتاهی هم مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت، پنجم تیرماه توسط رئیس مجلس به منظور اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ شد. به‌صورت کلی، طرح مصوب مجلس، سه ممنوعیت را در همکاری ایران و آژانس لحاظ کرده است که عبارت هستند از: 1- ممنوعیت نصب هرگونه دوربین پادمانی و فراپادمانی، 2- ممنوعیت ورود هرگونه بازرس یا مامور و ارائه هرگونه گزارش به آژانس و 3- ممنوعیت هرگونه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا زمان تامین امنیت مراکز هسته‌ای و تضمین حقوق هسته‌ای ایران.
در این رابطه سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه (ششم تیرماه) در حساب ایکس خود نوشت: «مجلس ایران به توقف همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رأی داده است تا زمانی که ایمنی و امنیت فعالیت‌های هسته‌ای ما تضمین شود. این تصمیم نتیجه مستقیم نقش تاسف‌بار رافائل گروسی در پنهان‌کاری این واقعیت است که آژانس، یک دهه پیش، تمام مسائل گذشته را رسما مختومه اعلام کرده بود. او با این اقدام مغرضانه، مستقیما زمینه را برای تصویب قطعنامه‌ای با انگیزه سیاسی علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فراهم کرد همچنین حملات غیرقانونی اسرائیل و آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران را تسهیل کرد».
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین تاکید کرد که «رافائل گروسی علاوه بر این به‌شکلی حیرت‌آور و برخلاف وظایف حرفه‌ای خود از محکوم کردن صریح چنین نقض‌های آشکار مقررات پادمانی آژانس و اساس‌نامه آن سر باز زده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن، مسئول کامل این وضعیت نفرت انگیز هستند. اصرار رافائل گروسی بر بازدید از سایت‌های بمباران شده تحت عنوان نظارت پادمانی، بی‌معناست و حتی می‌تواند دارای نیت سوء باشد».
این در حالی است که (یک‌شنبه) مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا در شبکه اجتماعی ایکس و در واکنش به مواضع اخیر در محکوم کردن رفتار گروسی نوشت: «درخواست‌ها در ایران برای دستگیری و اعدام مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گروسی، غیرقابل قبول است و باید محکوم شود».