ایران پرسمان - ایرنا / رویترز با استناد به صدها مقاله پژوهشی، ثبت اختراع و اسناد خرید، مدعی است که پکن به‌طور نظام‌مند در حال استفاده از مدل هوش مصنوعی «دیپ‌سیک» و فناوری مرتبط برای افزایش مزیت نظامی از خودروهای رزمی خودران گرفته تا سگ‌های رباتیک و پهپادها است.
به گزارش تارنمای روزنامه آساهی شیمبون، در فوریه امسال (بهمن 1403)، شرکت دفاعی دولتی نورینکو در چین از خودروی نظامی P60 رونمایی کرد که به‌طور خودکار می‌تواند عملیات پشتیبانی رزمی را با سرعت 50 کیلومتر در ساعت انجام دهد؛ خودرویی که تولیدکنندگان چینی آن را نمونه‌ای اولیه از کاربرد مدل هوش مصنوعی «دیپ‌سیک» معرفی کردند.
مقامات حزب کمونیست چین این محصول را نشانه‌ای از تلاش پکن برای جبران فاصله در «مسابقه تسلیحاتی» با آمریکا دانستند؛ موضوعی که همزمان با فراخوان رهبران دو کشور برای آماده‌سازی نیروهای نظامی در برابر احتمال درگیری مطرح می‌شود.
رویترز با بازبینی صدها مقاله پژوهشی، اظهارنامه‌های ثبت اختراع و اسناد خرید از شبکه‌های دولتی، نمایی کلی از تلاش منظم و سازمان‌یافته چین برای به‌کارگیری هوش مصنوعی در امور نظامی به‌دست آورده است. اگرچه جزییات فنی و میزان استقرار واقعی این سامانه‌ها محرمانه است، مناقصه‌ها و سند ثبت اختراع‌ها، سرنخ‌هایی درباره پیشرفت‌هایی مانند شناسایی خودکار هدف و پشتیبانی تصمیم‌گیری میدان نبرد در زمان واقعی ارائه می‌دهند؛ توانایی‌هایی که در راستای تلاش‌های مشابه در آمریکا قرار دارد.
یکی از نقاط قابل‌توجه، ادامه یا تلاش برای استفاده از تراشه‌های شرکت انویدیا است؛ گرچه در سپتامبر 2022 (شهریور 1401) وزارت بازرگانی آمریکا صادرات تراشه‌های قدرتمند A100 و H100 را به چین محدود کرد. اسناد و ثبت اختراع‌ها که رویترز بررسی کرده، اشاره‌هایی به استفاده یا استناد به این تراشه‌ها در پژوهش‌های وابسته به نهادهای نظامی دارد، هرچند روشن نیست آیا این سخت‌افزارها پیش از تحریم‌ها ذخیره شده‌اند یا روش دیگری برای دستیابی به آن‌ها به‌کار رفته است. سخنگوی انویدیا گفته است بازیافت مقادیر اندک محصولات دست‌دوم «قادر به ایجاد فناوری جدید یا نگرانی امنیتی بزرگ نیست» و استفاده از محصولات محدودشده بدون پشتیبانی و نگهداری عملی نخواهد بود.
بازار
![]()
همزمان، تحلیل‌ها نشان می‌دهد پکن فشار بر شرکت‌های داخلی برای استفاده از سخت‌افزار ساخت چین را افزایش داده است؛ از جمله تراشه‌های Ascend تولید هوآوی که به‌عنوان جایگزینی برای محصولات خارجی معرفی شده‌اند. برخی پیمانکاران دفاعی چینی در تبلیغات‌شان به استفاده از این قطعات داخلی اشاره کرده‌اند، اگرچه بررسی‌ها نتوانست صحت همه این ادعاها را تأیید کند و هوآوی نیز در این باره اظهار نظر نکرد.
اسناد نشان می‌دهند کاربرد دیپ‌سیک در مناقصه‌های وابسته به ارتش آزادی‌بخش خلق (PLA) شتاب گرفته و دامنه کاربردها از نظام‌های برنامه‌ریزی میدان نبرد تا تحلیل سریع تصاویر ماهواره‌ای و پهپادی گسترده شده است. شرکت‌هایی مانند Landship Information Technology مدعی‌اند سامانه‌های مبتنی بر تراشه‌های هوآوی قادر به شناسایی سریع اهداف از تصاویر ماهواره‌ای و هماهنگی با رادارها و هواپیماها برای اجرای عملیات هستند. محققان دانشگاه فناوری شی‌آن نیز گزارش داده‌اند سامانه‌ای با اتکا به دیپ‌سیک توانسته است 10 هزار سناریوی میدان نبرد را در 48 ثانیه ارزیابی کند؛ رقمی که به گفته آن‌ها برای انسان‌ها 48 ساعت زمان می‌برد؛ ادعایی که رویترز مستقل راستی‌آزمایی نکرده است.
یکی از شاخصه‌های هشداردهنده، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های خودمختار است: اسناد ثبت اختراع و مناقصه‌ها حاکی از تلاش برای یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی در پهپادها به‌منظور شناسایی و تعقیب اهداف و نیز کارکرد گروهی با حداقل مداخله انسانی است. دانشگاه بیاهانگ پرونده‌ای ثبت کرده که نشان می‌دهد دیپ‌سیک برای تصمیم‌گیری ازدحام پهپادی هنگام هدف‌گیری «پایین، کند، کوچک» —برای پهپادهای سبک—به‌کار می‌رود. با این حال، مقامات دفاعی چین بارها بر حفظ کنترل انسانی بر سامانه‌های تسلیحاتی تأکید کرده‌اند.
در کنار توسعه‌های فناورانه، پرسش‌های حقوقی، اخلاقی و عملی درباره خطرات بالقوه سلاح‌های خودمختار، اعم از اشتباه هدف‌گیری تا تسریع تصمیم‌های کشنده توسط ماشین، همچنان باقی است. همزمان آمریکا نیز سرمایه‌گذاری‌های بزرگ خود در سامانه‌های خودمختار را ادامه می‌دهد و هدف‌گذاری کرده تا هزاران پهپاد خودران را تا پایان 2025 (1404 خورشیدی) به‌کار گیردغ اقدامی که نشان‌دهنده رقابت فناورانه و نظامی دو قدرت بزرگ است.