ایران پرسمان - ایسنا / دانشمندان در تحقیقات خود دریافته‌اند که فستینگ طولانی‌مدت، برخلاف چیزی که گاهی ادعا می‌شود، درمان کننده سرطان نیست.
هر چند ماه شاهدیم که یک درمان معجزه‌آسای جدید برای سرطان در رسانه‌های اجتماعی رواج پیدا می‌کند. از ابرغذاها و مکمل‌ها گرفته تا رژیم‌های غذایی شدید، وعده‌های درمان سرطان همیشه پر آب و تاب هستند، اما مشکل اینجاست که تقریباً همیشه گمراه‌کننده هستند.
بازار ![]()
جدیدترین ادعا نشان می‌دهد که یک رژیم که می‌گوید تنها نوشیدن آب به مدت 21 روز می‌تواند سلول‌های سرطانی را اصطلاحا «گرسنه» کند و بدن را به سمت بهبودی سوق دهد. این راهکار به نظر ساده و حتی قدرتمند می‌آید، راهکاری که می‌گوید غذا خوردن را متوقف کنید و بدن شما بقیه کارها را انجام خواهد داد.
این در حالی است که زیست‌شناسی به ندرت به این سادگی عمل می‌کند. سرطان یک بیماری واحد نیست و متابولیسم به طور مرتب بین بیماری و سلامت تغییر نمی‌کند. در حالی که فستینگ می‌تواند بر نحوه استفاده سلول‌های ما از انرژی تأثیر بگذارد، هیچ مدرک علمی وجود ندارد که بتواند تومورها را ریشه‌کن کند.
در واقع، فستینگ طولانی‌مدت می‌تواند خطرناک باشد، به خصوص برای افرادی که در حال حاضر توسط سرطان یا درمان‌های آن ضعیف شده‌اند.
در حالی که فستینگ می‌تواند بر متابولیسم، ایمنی و برخی از جنبه‌های رشد سلولی تأثیر بگذارد، هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که فستینگ طولانی‌مدت و تنها نوشیدن آب بتواند سرطان را درمان یا معالجه کند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که فستینگ در اشکال مختلف آن، از فستینگ متناوب گرفته تا محدودیت کالری کوتاه‌مدت، بر نحوه ترمیم سلول‌ها و مدیریت انرژی تأثیر می‌گذارد.
تحقیقات سال 2024 نشان می‌دهد که فستینگ به طور موقت فعالیت سلول‌های بنیادی روده را سرکوب می‌کند و پس از آن، پس از ورود مجدد غذا، یک مرحله احیاکننده قدرتمند آغاز می‌شود. این بازگشت به رشد سلول‌های بنیادی توسط مسیری به نام mTOR هدایت می‌شود که سنتز پروتئین و تکثیر سلولی را تقویت می‌کند.
در حالی که این بازسازی به بافت‌ها کمک می‌کند تا بهبود یابند، می‌تواند یک پنجره آسیب‌پذیر نیز ایجاد کند که در آن جهش‌های مضر ممکن است راحت‌تر رخ دهند و خطر تشکیل تومور را افزایش دهند.
بیشتر تحقیقات در مورد اثرات فستینگ بر فست متناوب یا کوتاه‌مدت که بین 12 تا 72 ساعت طول می‌کشد، متمرکز شده است، نه بر فستینگ شدید فقط با آب که هفته‌ها ادامه دارند.
فستینگ 21 روزه با آب، آنطور که در برخی محافل سلامتی تبلیغ می‌شود، خطرات جدی به همراه دارد. فستینگ طولانی‌مدت می‌تواند باعث کم‌آبی بدن، عدم تعادل الکترولیت‌ها، فشار خون بسیار پایین و از دست دادن عضلات شود.
سرطان اغلب منجر به سوءتغذیه می‌شود و فستینگ می‌تواند تحلیل رفتن بدن را تسریع کند، سیستم ایمنی را تضعیف کند و حساسیت به عفونت را افزایش دهد.
بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان تحت شیمی‌درمانی‌هایی قرار می‌گیرند که برای حفظ عملکرد اندام‌ها و متابولیسم ایمن داروها به تغذیه کافی نیاز دارند. ترکیب این درمان‌ها با فستینگ طولانی‌مدت می‌تواند سمیت را افزایش دهد، بهبودی را به تأخیر بیندازد و خستگی را بدتر کند.
مطالعات بالینی مداومی در مورد فستینگ کوتاه یا رژیم‌های غذایی شبیه به فستینگ قبل از شیمی‌درمانی وجود دارد، اما این رژیم‌ها تحت نظارت پزشکی هستند و معمولاً کمتر از 48 ساعت طول می‌کشند و از نظر ایمنی به دقت بررسی می‌شوند.
فستینگ همچنان دانشمندان را مجذوب خود می‌کند، زیرا مکانیسم‌های بقای باستانی را فعال می‌کند. در طول کمبود غذا، بدن فرآیندهایی مانند «اتوفاژی» را آغاز می‌کند، جایی که سلول‌ها اجزای آسیب‌دیده را بازیافت می‌کنند. این فرآیند می‌تواند التهاب را کاهش دهد و سلامت متابولیک را در مطالعات حیوانی بهبود بخشد، اما در سرطان، داستان بسیار پیچیده‌تر است. سلول‌های سرطانی کارآمد هستند. آنها می‌توانند با یافتن منابع سوخت جایگزین، با فستینگ سازگار شوند و گاهی اوقات تحت فشار مواد مغذی، سلول‌های سالم را شکست دهند.
دوره‌های طولانی بدون تغذیه همچنین می‌تواند سلول‌های ایمنی را که معمولاً تومورها را تشخیص داده و به آنها حمله می‌کنند، تضعیف کند.
یک مطالعه روی فستینگ در سال 2024 این دوگانگی را نشان می‌دهد. فستینگ ممکن است متابولیسم را مجدداً تنظیم کند، اما تغذیه مجدد به سرعت مسیرهای رشدی مانند mTOR را فعال می‌کند. این در سلول‌های سالم به ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند.
در سلول‌هایی که از قبل آسیب DNA یا جهش‌های اولیه را حمل می‌کنند، می‌تواند پیشرفت بدخیمی را تشویق کند. این امر فستینگ را بیشتر به یک عامل فشار(استرس) بیولوژیکی پیچیده تبدیل می‌کند تا اینکه یک مداخله بی‌ضرر یا درمانی باشد.
افسانه سم‌زدایی
بخش زیادی از جذابیت فستینگ از افسانه «سم‌زدایی» ناشی می‌شود؛ یعنی این باور که پرهیز از غذا، بدن را «پاکسازی» می‌کند. در واقع، اندام‌هایی مانند کبد، کلیه‌ها و سیستم لنفاوی از قبل این کار را به طور مداوم انجام می‌دهند.
سرطان ناشی از «سموم» انباشته شده‌ای نیست که بتوان آنها را دفع کرد. این سرطان از طریق تغییرات ژنتیکی که باعث رشد کنترل نشده سلول می‌شوند، ایجاد می‌شود. هیچ تحقیقی نشان نداده است که فستینگ می‌تواند سلول‌های سرطانی را از بین ببرد یا تومورها را در انسان کوچک کند.
مطالعات کنترل‌شده فقط تغییرات متابولیکی کوتاه‌مدت را مشاهده کرده‌اند که ممکن است بر التهاب یا سیگنالینگ انسولین تأثیر بگذارند. این اثرات می‌توانند به کاهش عوامل خطر طولانی‌مدت برای بیماری‌های مزمن کمک کنند، اما پس از ایجاد، سرطان را معکوس نمی‌کنند.
نویدها و محدودیت‌های تحقیقات متابولیک
علاقه علمی به چگونگی تأثیر متابولیسم بر سرطان وجود دارد. محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا محدودیت کالری هدفمند یا رژیم‌های کتوژنیک می‌توانند سلول‌های تومور را نسبت به درمان حساس‌تر کنند و در عین حال از سلول‌های سالم محافظت کنند؟
این مطالعات هنوز در مراحل اولیه هستند و بر دقت تمرکز دارند، نه محرومیت. هیچ‌کدام شامل گرسنگی دادن به بدن از تمام مواد مغذی برای چند هفته نمی‌شوند.
ادعاهای جنجالی، مرز بین فرضیه و اثبات را محو می‌کنند و با گلچین کردن حقایق، به بیماران آسیب‌پذیر امید کاذب می‌دهند و نقش فستینگ در ترمیم سلول‌ها را ذکر می‌کنند، در حالی که این نکته مهم را که بیشتر یافته‌ها از مدل‌های حیوانی و نه آزمایش‌های انسانی حاصل می‌شوند، نادیده می‌گیرند.
برای کسی که تحت درمان سرطان است، تلاش برای فستینگ شدید بدون نظارت می‌تواند مراقبت‌های ضروری را به تأخیر بیندازد، عوارض جانبی را بدتر کند یا حتی زندگی او را در معرض خطر قرار دهد.
فستینگ یک عامل استرس‌زای فیزیولوژیکی است و در حالی که در دوزهای کم و کنترل‌شده می‌تواند فرآیندهای سازگاری را که برای سلامتی مفید هستند، تحریک کند، در دوزهای بیش از حد، به خصوص در طول بیماری می‌تواند باعث آسیب شود.
فستینگ 21 روزه با آب، نه یک درمان سرطان قابل قبول است و نه ایمن است. تحقیقات در مورد فستینگ به ما کمک می‌کند تا بفهمیم که سلول‌ها چگونه به تغذیه و استرس پاسخ می‌دهند، اما این دانش به جای پشتیبانی از آن به عنوان یک درمان، پیچیدگی فستینگ را برجسته می‌کند.
در حالی که تغذیه متعادل، هیدراتاسیون، فعالیت بدنی منظم و خواب کافی همگی می‌توانند از تاب‌آوری در طول درمان سرطان پشتیبانی کنند، هیچ‌کدام جایگزین درمان‌های پزشکی طراحی‌شده برای هدف قرار دادن زیست‌شناسی تومور نمی‌شوند. مراقبت از سرطان نیاز به درمان‌های هدفمند و مبتنی بر شواهد مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و ایمونوتراپی دارد.
تحقیقات فستینگ به ما کمک می‌کند تا ارتباطات عمیق بین متابولیسم و بیماری را درک کنیم، اما این با درمان سرطان با یک لیوان آب و اراده بسیار متفاوت است.
قابل درک است که مردم هنگام مواجهه با چیزی به ترسناکی سرطان، می‌خواهند کنترل اوضاع را در دست داشته باشند. جستجوی جایگزین‌ها اغلب از ترس، ناامیدی یا تمایل به اجتناب از درمان‌های دردناک ناشی می‌شود. اما امید هرگز نباید بر اطلاعات نادرست استوار باشد.
نویسنده این مقاله، جاستین استبینگ(Justin Stebbing)، استاد علوم زیست‌پزشکی از دانشگاه آنگلیا راسکین(Anglia Ruskin) است.