ایران پرسمان - ایسنا /مردم غزه کار پاکسازی 61 میلیون تن آوار و زباله را آغاز کرده‌اند؛ 20 برابر بیشتر از مجموع آوارهای تولید شده در درگیری ها از سال 2008 . تصور می شود که حداقل 10000 نفر در زیراین آوارها دفن شده‌اند.
گاردین در گزارشی از شرایط کنونی در غزه آورده است: در حالی که مذاکرات بر سر آتش بس شکننده غزه ادامه دارد، خانواده‌ها و اعضای دفاع مدنی فلسطین، شاخه‌ای از سرویس‌های امنیتی مسئول خدمات اضطراری و عملیات نجات در غزه در جستجوی ناامیدانه اجساد بستگان مفقود شده خود هستند.
عکس‌ها، فیلم‌های ویدئویی و داده‌ها مقیاس کار پیش رو را روشن می‌کنند. تیم‌های امداد تا کنون مجبور بوده‌اند به ابزارهای ابتدایی - بیل، کلنگ، چرخ دستی، چنگک و دست‌های خالی خود تکیه کنند. درخواست‌ها از اسرائیل برای اجازه ورود بیل‌های مکانیکی و ماشین‌آلات سنگین به‌منظور اینکه بتوانند کارآمدتر کار کنند، بدون پاسخ مانده است.
دکتر «محمد المغیر»، مدیر پشتیبانی بشردوستانه و همکاری بین‌المللی در دفاع غیرنظامی می‌گوید: «تمام جهان تجهیزاتی را دیده است که برای بازیابی اجساد گروگان‌های اسرائیلی [از جمله بولدوزر و بیل مکانیکی] آورده شدند. ما همچنین به تجهیزات مشابهی برای بازیابی اجساد نیاز داریم.»
وزارت بهداشت و دفاع مدنی غزه تخمین می‌زند که حدود 10000 نفر هنوز در زیر آوار مدفون هستند. برخی از کارشناسان معتقدند که این تعداد می تواند به 14000 برسد.
به گفته وزارت بهداشت، 472 جسد در 16 روز اول آتش بس کشف و برای شناسایی به سردخانه‌های بیمارستان منتقل شدند. این تعداد شامل 195 جسد بازگردانده شده توسط اسرائیل به عنوان بخشی از توافق آتش بس نیست. حتی اگر اسرائیل امروز اجازه ورود بیل مکانیکی و بولدوزر به غزه را بدهد، مقامات دفاع مدنی تخمین می زنند که بازیابی اکثر اجساد تا 9 ماه طول می کشد.
این آژانس می‌گوید تلاش‌های بازیابی تا کنون به خانه‌های کوچک و بلوک‌های آپارتمانی یک یا دو طبقه محدود شده است، جایی که امدادگران می‌توانند با استفاده از ابزارهای اندکی که در اختیار دارند به اجساد برسند.
المغیر گفت: «مشکل زمانی پیش می‌آید که با ساختمان‌هایی که هفت یا هشت طبقه بودند سر و کار دارید – در آن زمان است که ما به تجهیزات سنگین نیاز داریم، ما هنوز منتظریم تا اجازه ورود بدست بیاوریم. در این میان، صدها خانواده هر روز در صف بیمارستان‌ها و دفاتر وزارت بهداشت و دفاع غیرنظامی صف می‌کشند و به دنبال اطلاعات مربوط به بستگان مفقود شده‌اند.
المغیر گفت که تنها در ستاد دفاع مدنی در شهر غزه، بیش از 30 خانواده در روز برای یافتن و بازیابی عزیزان خود درخواست کمک می‌کنند.
در 29 اکتبر 2024، خانه پنج طبقه در بیت لاهیه، در شمال غزه، جایی که خانواده بزرگ «ایا ابونصر» در آن زندگی می کردند، پس از حمله هوایی اسرائیل فروریخت. نصر، 26 ساله، گفت: «بیشتر اعضای خانواده من در طبقات همکف و اول اقامت داشتند. من پنج خواهر و برادرم - دو برادر و سه خواهر - را به همراه تمام خانواده‌هایشان از دست دادم. بیش از 100 نفر از اعضای خانواده بزرگ من در آن حمله جان باختند و حدود 50 نفر از آنها هنوز زیر آوار هستند، یک سال کامل بعد از آن.
«آیه ابونصر» که خانه‌اش در بیت لاهیا در اکتبر 2024 مورد حمله هوایی اسرائیل قرار گرفت می‌گوید که او بارها برای بازیابی اجساد تلاش کرده است، اما بقایای آنها بین طبقه همکف و طبقه اول پراکنده شده است. او توضیح داد که بازیابی آنها بدون بیل مکانیکی غیرممکن است. از آغاز جنگ، صدها گزارش افراد مفقود شده به مقامات دفاع مدنی ارسال شده است. مقامات می گویند که تخمین هایی از تعداد اجساد در زیر ساختمان ها و خانه های خاص وجود دارد.
المغیر گفت: «در رفح، بیش از 35 خانه وجود دارد که حاوی حدود 170 جسد است. در خان یونس و نواحی شرقی نوار غزه، ساختمان‌های زیادی وجود دارد که در زیر آنها صدها جسد دیگر کشف نشده است.
به دلیل آوارگی‌های مکرر و دستور تخلیه در سراسر نوار غزه، هزاران خانواده از عزیزان خود جدا شده‌اند. بسیاری می‌دانند که بستگانشان کشته شده‌اند، اما نمی‌دانند اجساد آنها کجاست. آخرین باری که «شهیبر»، اهل غرب غزه، پدر و مادر و خواهر و برادر خود را در 8 نوامبر 2023 دید، زمانی بود که اسرائیل دستور تخلیه شهر غزه از جمله منطقه اطراف بیمارستان الشفا را به عنوان بخشی از عملیات زمینی خود علیه حماس داد.
شهیبر که اکنون 34 سال دارد، تصمیم گرفت در منطقه «بندر» بماند، در حالی که بستگانش به محله «السبرا» گریختند. 9 روز بعد همه آنها در حمله هوایی اسرائیل کشته شدند. او می گوید: «هفته‌ها بعد، وقتی بالاخره توانستم به السبرا برسم، مردی با در دست داشتن فهرستی از اسامی کسانی که در میان کشته‌شدگان شناسایی شده بودند، ما را متوقف کرد. اولین نام‌های روی آن پدرم، نبیل، مادرم، خواهران و برادرانم بود. در اولین آتش‌بس در ژانویه، بیش از یک سال پس از مرگ آنها، سرانجام توانستیم برخی از آنها، از جمله پدر و مادرم را به درستی دفن کنیم. اما برخی اجساد هنوز زیر آوار مانده‌اند. دانستن اینکه برخی از عزیزانم زیر آوار مانده‌اند و از دفن مناسبی که موجب حرمت آنها می‌شود محروم هستند، مرا پر از درد و اندوه می‌کند.
شناسایی اجساد صرفاً مسئله اعاده حیثیت به مردگان نیست. برای سلامتی افراد زنده نیز ضروری است. روانشناسان غم و اندوه حل نشده بستگان مردگان ناشناس را به عنوان "از دست دادن مبهم" توصیف کردند که می‌تواند افسردگی، ضربه روحی و سردرگمی هویت را ایجاد کند یا به آن کمک کند، یک اختلال موقعیتی که در غزه گسترده است.
بازار ![]()
معدود بیمارستان‌های باقی‌مانده در قلمرو فاقد تجهیزات آزمایش دی ان ای هستند، که به شدت برای کمک به شناسایی هزاران مفقود یا مرده مورد نیاز است. اسرائیل اجازه نمی دهد مواد آزمایش دی ان ای وارد غزه شود. به همین دلیل، و همچنین وضعیت پیشرفته تجزیه بسیاری از اجساد، پزشکان قانونی اغلب برای شناسایی قربانیان تلاش می کنند.
به عنوان بخشی از آتش بس با میانجیگری آمریکا، اسرائیل - در ازای اجساد 15 گروگانی که حماس بازگردانده بود - 195 جسد فلسطینی را به غزه تحویل داد. چند نفر از آنها چشم بسته بودند، از دست و پا بسته شده بودند یا با گلوله زخمی شده بودند. ده‌ها جسد از آن زمان شناسایی شده است، اما حداقل 54 فلسطینی ناشناس در این ماه دفن شدند.
«ویسلاوا شیمبورسکا»، شاعر لهستانی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1996، نوشت: «بعد از هر جنگی، یکی باید پاکسازی کند. یکی باید آوارها را به کنار جاده فشار دهد تا واگن‌های پر از جسد عبور کنند.»
«جاکو سیلیرز»، نماینده ویژه سازمان ملل متحد می‌گوید: «بخش اولیه واقعاً پاکسازی جاده‌ها و دسترسی به بیمارستان‌ها، مدارس و سایر ساختمان‌های اجتماعی است، بنابراین آوارهای اصلی در آنجا برداشته می‌شوند.
برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد محاسبه کرده است که برای 105 کامیون هفت سال طول می‌کشد تا همه زباله ها را انتقال دهند. وسایل نقلیه باید در یک جاده درهم شکسته حرکت کنند که در آن 77 درصد از شبکه جاده آسیب دیده است. بسیاری از مسیرها به طور کلی تخریب، مسدود شده و یا غیر قابل عبور شده اند. کارگروه مدیریت زباله غزه در غزه گفته است که این کار با وجود زباله های خطرناک مانند مهمات منفجر نشده و آزبست دشوارتر و خطرناک تر می شود.