ایران پرسمان - فارس / یک روزنامه انگلیسی نوشت که پیشروی نیروهای نیابتی ابوظبی در جنوب یمن، راه جداییطلبی شورای انتقالی را هموار کرده و ریاض را در موقعیت ضعف بیسابقهای قرار داده است.
روزنامه گاردین در گزارشی به قلم پاتریک وینتور خبرنگار امور دیپلماتیک خود، نوشت که تسلط نیروهای شورای انتقالی جنوب بر استان حضرموت میتواند زمینهساز مطالبات جداییطلبی و بازگشت یمن به دو کشور شود؛ رخدادی که برای نخستین بار از سال 1960 محتمل به نظر میرسد. نویسنده توضیح داد که نیروهای مورد حمایت امارات متحده عربی اکنون کنترل هشت استان جنوبی را در دست دارند؛ وضعیتی که برای عربستان سعودی ـ رقیب امارات در یمن ـ یک عقبگرد محسوب میشود. او افزود: تسلط نیروهای وابسته به شورای انتقالی جنوب، که از سوی امارات حمایت میشوند، ممکن است راه را برای اعلام [جدایی] جنوب و بازگرداندن یمن به دو کشور ـ برای نخستین بار از سال 1960 ـ باز کند. هفته گذشته حدود 10 هزار نیروی شورای انتقالی جنوب وارد استان نفتخیز حضرموت شدند و سپس تا استان المراح ـ کمجمعیت و هممرز با عمان ـ پیشروی کردند، منطقهای که پیشتر تحت کنترل نیروهای موسوم به شورای انتقالی نبود. وینتور نوشت: این پیروزیها به معنای آن است که شورای انتقالی جنوب اکنون بر همه استانهایی که پیشتر جنوب یمن را تشکیل میدادند، مسلط شده است؛ و این نخستین بار است که چنین وضعیتی رخ میدهد. عمان ابتدا مرزهای خود با یمن را بست و خواستار پایین آوردن پرچم جنوب شد، اما در نهایت عقبنشینی کرد. در عقبنشینی چشمگیر عربستان سعودی ـ که پیشتر بازیگر خارجی اصلی در یمن بود ـ همین بس که ریاض نیروهای خود را از کاخ ریاستجمهوری در عدن و همچنین از فرودگاه خارج کرد؛ اقدامی که نشان میدهد نیروهای مورد حمایت عربستان در دولت مورد تأیید سازمان ملل تا اینجا شکست خوردهاند.
بازار
با این حال وینتور نوشت: با وجود این پیروزیها، هر گام شورای انتقالی جنوب به سوی اعلام استقلال با موانع و خطرات زیادی روبهرو خواهد شد. او به تجربه کشورهایی مانند صحرای غربی اشاره کرد که تصور میکردند از حمایت دیپلماتیک برای جدایی از مغرب برخوردارند، اما این حمایت بهسرعت از میان رفت. بنا بر این گزارش، به احتمال زیاد شورای انتقالی جنوب استدلال خواهد کرد که در میانمدت نوعی همهپرسی برای استقلال از شمال برگزار کند؛ هرچند آینده آن در نهایت به تصمیمات حامی اصلیاش، امارات، بستگی دارد. به نوشته روزنامه عربی، القدس العربی، از زمان تسلط انصارالله بر شمال یمن و پایتخت صنعا در سال 2015، جنوب تحت حاکمیت ائتلافی سیاسی ناپایدار بوده که شامل حزب اصلاح، مورد حمایت عربستان به رهبری رشاد العلیمی و شورای انتقالی جنوب، مورد حمایت امارات به رهبری عیدروس الزبیدی است. دو طرف در چارچوب شورای رهبری ریاستجمهوری همکاری میکردند، هرچند ناپایدار؛ اما الزبیدی همواره از برتری نظامی برخوردار بود. العلیمی به ریاض رفت و روز یکشنبه با دیپلماتهای فرانسوی، بریتانیایی و آمریکایی دیدار کرد.
العلیمی از شورای انتقالی جنوب خواست به پادگانهای خود بازگردد و افزود: «هرگونه اقدام یکجانبه که وضعیت قانونی دولت را تضعیف کند و واقعیتی موازی ایجاد نماید، مردود است». با این وجود، نیروهای الزبیدی هفته پیش، کنترل شرکت «پترومسیله» ـ بزرگترین شرکت نفت یمن مستقر در حضرموت ـ را به دست گرفتند و اکنون در موقعیتی قدرتمند برای تعیین آینده کشور قرار دارند. دیپلماتهای غربی و سازمان ملل همواره با تقسیم یمن به دو بخش مخالف بودهاند و بهجای آن بر نقشه راه سعودی تمرکز کردهاند که قرار بود به تشکیل دولتی فدرال شامل حوثیها و نیروهای جنوب منجر شود. هفته پیش دیپلماتهای غربی تماسهایی تلفنی با الزبیدی برقرار کردند تا نیت او بویژه درباره روابطش با روسیه و پیامدهای آن بر نبرد علیه انصارالله را ارزیابی کنند. تا این لحظه هیچ کشور غربی بهطور علنی واکنش نشان نداده و ایالات متحده نیز بیانیهای صادر نکرده است. دو استان خارج از مرزهای سنتی جنوب یعنی تعز و مأرب، در حال حاضر تحت کنترل انصارالله نیستند. اما شورای انتقالی جنوب ممکن است برای جلوگیری از سقوط آنها به دست انصارالله، وضعیت «حمایت» به آنها بدهد.
میساء شجاعالدین، تحلیلگر برجسته مرکز مطالعات راهبردی صنعا، میگوید که این شاید بزرگترین نقطه عطف در تاریخ یمن از زمان کنترل حوثیها بر صنعاء در سال 2015 باشد. این تحول میتواند اتحادهای منطقهای و داخلی را وارونه کند، و به کشاندن امارات به رویارویی با عربستان سعودی منتهی شود. اگر شورای انتقالی جنوب وارد مذاکره شود، در موقعیتی قدرتمند برای مطالبه نوعی خودمختاری برای جنوب خواهد بود. برای عربستان نیز نگرانیهایی درباره آینده کنترل مرزهایش در سایه درگیریهای پیشین با انصارالله وجود دارد. گمانهزنیهایی وجود دارد که امارات پس از خشم، از درخواست عربستان از دونالد ترامپ برای دخالت در پایان دادن به جنگ داخلی سودان، چراغ سبز حرکت را به شورای انتقالی جنوب داده است؛ بحرانی که تبلیغات منفی گستردهای علیه امارات بهدلیل اتهام تجهیز نیروهای «پشتیبانی سریع» ـ متهم به ارتکاب جنایات جنگی در دارفور ـ ایجاد کرد. در همین حال، هیأتی سعودی همچنان در حضرموت حضور دارد و تحت فشار شدید ریاض است تا اقدامی برای مهار آشوب انجام دهد.