بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
تاریکی و تیرگی و ظلمات که در وصف شب و سیاهی به‌کار رفته، کنار معانی آشکارِ نخستین، درعین‌حال مترادفند با جهل و نادانی و گمراهی؛ همین است که با غروب خورشید و کنار رفتن نورِ روز، وقتی پرده شب سپیدی چهره روشن آسمان را تیره و تار می‌کند، هر سوسو و درخشش هرچند کوچک و نورانی که به چشم بیاید، امیدبخش است و اساسا همین است که برفرض اگر از کسی که به سیاهی آسمانِ تیره شب خیره شده، بپرسیم که به چه نگاه می‌کند و چه می‌بیند، به احتمال قریب به یقین، چیزی درباره ستارهای شب، یعنی همان نقاط ریز سفیدرنگ می‌گوید که بر زمینه‌ای سیاه و کدر می‌درخشند. چنان‌که وقتی آگاهی و خبری در کار نیست و بی‌خبری و سکون و سکوت حاکم باشد، هر کوچک‌ترین صوت و صدایی، هر قدر هم که از معنا و محتوا خالی باشد و هرچقدر خفیف و ضعیف، می‌تواند ندا و خبری برداشت شود و از آنجا که ناآگاهی و بی‌خبری، خود مهم‌ترین انگیزه کنجکاوی و ترغیب آدمی است به دانستن و جست‌وجو و واکاوی برای دستیابی به دانش و یافتن آگاهی، همان خبر و آگاهی اولیه که می‌تواند صرفا برداشتی نامستند و نامستدل باشد از آنچه لحظه‌ای کوتاه در میان سیاهی و ظلمات شنیده و دیده‌ایم، به عنوان خبر موثق و آگاهی نهایی برداشت و اعلام شود.
ماجرای صدای عجیبی که نخستین دقایق یکشنبه 26 دی‌ماه 1400 حوالی اسدآباد و همدان و بعضی مناطق غرب و شمال‌غرب کشور شنیده شد هم - نه صرفا از آن‌جا که این بانگِ مهیب در ساعات شب و اوج تاریکی آسمان به گوش ساکنان آن مناطق رسید، بلکه علاوه بر آن، از آن‌جا که تا ساعت‌ها هیچ خبر مستند و موثقی درباره منشأ صدا اعلام نشد و در این باره اطلاع‌رسانی درستی صورت نگرفت- قصه همین حال و اوضاعی است که وصف شد. شرایطی که در آن، به‌دلیل نبود خبر موثق و مستند، درباره منشأ و عامل یک «صدای مهیب» که درنهایت اعلام شد چیزی نبوده جز «رعد و برق» و آن‌چه درپی تنش معمول جوی در آسمان، جایی میان ابرها روی می‌دهد، هزار و یک گمانه و احتمال مطرح شد و واقعیت اینکه هنوز هم اگرچه بنابر آخرین اطلاع که حوالی بعدازظهر دیروز، یعنی نزدیک به 20 ساعت بعد از واقعه اعلام شد، جای نگرانی نیست اما بسیاری از شهروندان نگرانند و بیش از این تعداد، ناباور و بی‌اعتماد نسبت‌به آن‌چه به این عنوان اعلام شده است. اوضاع و شرایطی که البته ناشی از تجاربی است که طی این سال‌های گذشته در چگونگی اطلاع‌رسانی درباره رویدادهایی از این دست در خاطر داریم و البته در عین حال، نشات‌گرفته از تجاربی که درخصوص خبررسانی و پوشش رسانه‌ای دیگر تحولات امنیتی و غیرامنیتی و رویدادهای متفاوت از غائله اخیر آسمان همدان، از سرگذراندیم. همانطور که به باور بسیاری از ناظران این همه سوءظن و تردید در فضای افکار عمومی و این میزان بی‌اعتمادی شهروندان نسبت‌به مجموعه حاکمیت و رفتار و کردارش، فارغ از آن‌چه به حوزه اطلاع‌رسانی عمومی و پوشش رسانه‌ای مربوط است، خود در تشدید این شرایط دخیل است. تردید عمیق و بی‌اعتمادی گسترده‌ای که شهروندان به دلایل گوناگون نسبت ‌به حاکمیت و مجموعه اقداماتش دارند و درحالی هرروز بر شدت و عمق این تردید و بی‌اعتمادی افزوده شده و افزوده می‌شود که سال‌هاست ناظران نسبت‌به این مهم هشدار و البته سال‌هاست که گوش شنوایی نمی‌یابند.
اما غائله‌ای که ابتدا با تعبیر «صدای انفجار» در مناطق غرب و شمال‌غربِ کشور و مشخصا حوالی اسدآباد و همدان عنوان شد و درحالی که از همان دقایق اولیه که این بانگِ مهیب گوش شهروندان این مناطق را در محدوده استان همدان و بعضی استان‌های همجوار خراشید، شهروندان، با تمرکز بر گمانه‌زنی درخصوص عامل و منشأ این «انفجار» به آن واکنش نشان داده و ازطریق حساب‌های کاربری‌شان در شبکه‌های اجتماعی در این رابطه نوشتند، حتی تا ساعت‌ها بعد از طلوع خورشید یکشنبه هم خبری دقیق دراین رابطه ازسوی منابع رسمی اعلام نشد. 
فضا به همان منوال مبهم و ناروشن بود تا اینکه بالاخره با نزدیک شدن به نیمروز، نخستین واکنش‌های مقامات رسمی روی خروجی خبرگزاری‌ها رفت. اما از اینجا به بعد نه‌تنها فضا روشن‌تر از پیش نبود، بلکه به‌دلیل اظهاراتی که ضدونقیض بود، گمانه‌زنی‌ها دوچندان شد و فضا نیز به همان میزان، مبهم‌تر. بماند که وقتی در ادامه اطلاع‌رسانی بالاخره با قطعیتی بیشتر انجام گرفت، آن‌چه حوالی ساعت 11 روز گذشته، به نقل از معاون سیاسی و امنیتی استانداری همدان روی خروجی ایسنا قرار گرفت، باورپذیرتر از اطلاعاتی بود که در ادامه مطرح شدند. هرچه بود مهدی باب‌الحوائجی، با اشاره به بسیج همه دستگاه‌ها و نهادهای امنیتی، انتظامی و اطلاعاتی به دستور استاندار همدان جهت شناسایی عامل و منشأ آن‌چه او، «صدای مهیب انفجار» توصیف کرد، گفت: «در استان همدان انفجاری رخ نداده و صدای شنیده‌شده مربوط به استان‌های همجوار بوده است.» او همچنین از تماس استاندار همدان با استانداران استان‌های همجوار جهت اعزام کمک درصورتی که «انفجاری در آن استان‌ها رخ داده و نیاز به کمک همدان باشد»، اضافه کرد که «استان‌های همجوار هم در امنیت کامل به سر می‌برند.» معاون استانداری همدان درنهایت، «برخی از اقدامات آموزشی» به عنوان عامل صدا را به عنوان منشأ احتمالی این صدا عنوان کرد و گفت: «احتمال قریب به یقین این موضوع درست است.» او البته درعین‌حال تاکید کرد که «وزارت کشور در حال پیگیری و رصد بوده تا منطقه آموزشی به سمع و نظر مردم برسد.» همزمان فرماندار اسدآباد نیز در این رابطه اظهارنظر کرد و در خبری که 11 و 48 دقیقه روی خروجی ایمنا قرار گرفت، گفت: «هیچ‌گونه انفجاری در سطح شهرستان نداشتیم.» سعید کتابی در عین حال با اشاره به «صدای مهیبی» که «حول و حوش ساعت 24 شنبه شنیده شد»، اعلام کرد: «ابتدا گمان رفت که صدای رعد و برق با توجه به شرایط جوی است اما این امکان رد شد.»
اما در ادامه ساعت که از 12 روز یکشنبه گذشت، در حالی که کمتر از 15 دقیقه تا ساعت 13 نمانده بود، خبرگزاری تسنیم، خبری را به نقل از «یک منبع آگاه در نیروهای مسلح» روی خروجی خود فرستاد و اعلام کرد و با تاکید بر اینکه بعضی منابع منشأ صدا را به «آزمایش سامانه‌های پدافندی هوایی و فعالیت آموزشی و نظامی» منتسب کرده‌اند، این گمانه‌ را رد کرد؛ «صداهای شنیده شده ارتباطی با فعالیت‌های نیروهای مسلح و تست سامانه‌های پدافندی ندارد.»
بالاخره حوالی ساعت 14 بود که ابتدا وبسایت وزارت کشور و در ادامه تمامی خبرگزاری‌ها و دیگر منابع خبری رسمی به نقل از دبیر شورای امنیت کشور، از عامل و منشأ این صدا خبر داده و نوشتند «رعد و برق بود!» بر این اساس سیدمجید میراحمدی با رد هرگونه گمانه‌زنی درخصوص علت صدای مهیب در شهرستان اسدآباد استان همدان اعلام کرد: «این صدا به‌دلیل صوت ایجاد شده احتمالا ناشی از رعد و برق بوده است.» این مقام ارشد در وزارت کشور اما درحالی تاکید کرد که پیرو بررسی دستگاه‌های امنیتی و انتظامی «حادثه خاصی رخ نداده» که آن‌چه به‌خصوص از ساعات اولیه صبح روز یکشنبه بر نگرانی شهروندان می‌افزود، خبری بود که در ارتباط با «توقف پروازها در آسمان غرب کشور» منتشر شده بود. هرچند ساعت‌ها زودتر از انتشار خبر نهایی درباره منشأ صدای مهیب ازسوی وزارت کشور، دلیل اصلی توقف پروازها ازسوی معاون سازمان هواپیمایی اعلام و گفته شد که این مساله ناشی از «ناپایداری شرایط جوی» بوده تا روشن شود اگرچه نه «صدای مهیب» به «انفجار» مربوط بوده، نه «توقف پروازها»؛ اما «توقف پروازها» و «صدای مهیب» به یکدیگر ارتباط داشته‌اند؛ ارتباطی که باید گفت می‌توان آن را در همان نوری دید که لحظه‌ای آسمان شب را روشن می‌کند و لحظاتی بعد، بانگی از آن خبر می‌دهد؛ «رعد و برق»!