بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ندا جعفری/ روز سه شنبه و در سومین روز از پایان تعطیلات نوروزی، بازار ارز با آرایش صعودی قیمت‌ها آغاز شد و فضای افزایشی را نیز حفظ کرد. به گونه‌ای که قیمت دلار تا 300 تومان در یک روز افزایش پیدا کرد و به 27هزار و 500 تومان (ساعت 17 دیروز) رسید. بازار ارز در سال 1400 و با ادامه مذاکرات وین شاهد افت و خیزهای فراوانی بود. قیمت دلار که در فصل بهار در کانال 24 هزار تومان بود در فصل پاییز با شدت گرفتن بدبینی‌ها به نتایج مذاکرات برجام توانست کانال 30 هزار تومان را هم فتح کند و حتی تا پشت کانال 31 هزار تومان هم پیشروی کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین نرخ دلار در اردیبهشت ماه سال گذشته با 22 هزار و 755 تومان به عنوان کمترین میانگین 12 ماه ثبت شده است. اما در ماه آذر به دلیل ناکامی در مذاکرات وین میانگین قیمت دلار تا نزدیک کانال 30 هزار تومان حرکت کرد و قیمت 29 هزار و 828 تومان را به خود اختصاص داد. پس از آن قیمت‌ها اندکی فروکش کرد و حتی به کانال 25هزار تومانی نیز وارد شد. اما حالا و در نخستین روزهای کاری سال 1401 و همزمان با اخبار ضد و نقیض از مذاکرات وین، نرخ دلار بار دیگر به کانال 27هزار تومانی وارد شده است. فعالان بازار می‌گویند اگر قیمت دلار در همین سطح تثبیت شود و اتفاق تازه‌ای رخ ندهد؛ احتمال ورود نرخ دلار به کانال 28 هزار تومانی نیز وجود دارد. یکی از موضوعاتی که این روزها بر بازار دلار سایه انداخته ادامه یا توقف مذاکرات برجامی است، دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها که از ششم دی‌ماه سال گذشته آغاز شد، 20 اسفند 1400 به پیشنهاد مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا وارد یک دوره تنفس شد و مذاکره‌کنندگان برای مشورت‌های سیاسی به پایتخت‌های خود بازگشتند و در حالی که در این دور از مذاکرات اخبار مثبتی به گوش می‌رسید و توافق هسته‌ای در دسترس و قریب‌الوقوع به نظر می‌رسید اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه روز دوشنبه 15 فروردین ماه در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: اگر مکثی در روند مذاکرات وین دیده می‌شود، به دلیل زیاده‌خواهی طرف امریکایی است و وزارت امور خارجه در جهت کسب عالی منافع ملت و رعایت خطوط قرمزها با قدرت و منطق عمل می‌کند و هرگز زیر بار زیاده‌خواهی امریکا نخواهیم رفت و در صورتی که کاخ سفید واقع‌بینانه رفتار کند، توافق دست یافتنی است. همچنین «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه امریکا عصر دوشنبه در حالی که تا پیش از این از رو به پایان بودن زمان برای بازگشت متقابل به تعهدات برجامی سخن می‌گفت، این‌بار اعلام کرد توپ مذاکرات وین در زمین واشنگتن است و هنوز معتقدیم زمان برای حل اختلافات باقیمانده ما وجود دارد. حال در سال جدید معامله‌گران بازار ارز با توجه به سیگنال‌هایی که از فضای سیاسی می‌رسد بر این باورند که ادامه مذاکرات و احتمال رسیدن به توافق هسته‌ای دور از انتظار است.
تاثیر خروج از مذاکرات بر نرخ دلار چه خواهد بود؟
مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در مورد روند پیش روی نرخ دلار در صورت توقف مذاکرات احیای برجام به «اعتماد» گفت: قیمت دلار در حال حاضر به‌ شدت بالا رفته است و با وجود میزان صادرات (غیرنفتی) 40 تا 50 میلیارد دلار در سال به نظر می‌رسد قیمت دلار نباید چنین رشدی می‌کرد و نرخ آن در حال حاضر بالاتر از نرخ واقعی است . بنده معتقدم در صورتی که بتوانیم میزان صادرات را در همین محدوده 50 میلیارد دلاری نگه داریم قیمت دلار حتی اگر برجام هم نهایی نشود نباید چندان تغییری در بازار داشته باشد.عزتی در ادامه گفت: در صورتی که رسما از سوی دولت اعلام شود که توافقی صورت نخواهد گرفت ممکن است شاهد افزایش نرخ دلار در بازار باشیم. اما این افزایش موقتی خواهد بود و اگر فشار خاصی روی بازار نباشد و همچنان نرخ دلار در بازار تعیین شود به نظر نمی‌رسد که خروج از برجام اثر چندانی روی نرخ‌ها داشته باشد اما در کوتاه‌مدت و موقت تاثیرگذار خواهد بود.این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود انتشار اخبار مثبت از برجام در سال گذشته باز هم نرخ دلار در دامنه 25000 تومان باقی ماند و انتظارها برای کاهش بیشتر نرخ دلار در بازار محقق نشد؟ تصریح کرد: به نظر می‌رسید با نهایی شدن برجام تقاضا در بازار ارز به‌ شدت افت کند و ممکن بود عوامل حاشیه‌ای مانند افزایش درآمدهای ارزی کشور موجب شود تا تقاضای خرید دلار کم شود و به دلیل این انتظارها امید می‌رفت تا نرخ ارز افت کند اما دولت پس از مدتی رسما اعلام کرد که دلار را روی نرخ 23000 تومان حفظ خواهد کرد که این خبر از سوی دولت به نوعی جلوی کاهش نرخ دلار را گرفت.عزتی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد اگر به مذاکرات برجام برنگردیم یا امریکا تمایلی به ادامه مذاکرات نداشته باشد، ثبات نرخ دلار در محدوده 25000 تومان منطقی باشد.
آیا نرخ کنونی دلار واقعی است؟
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت واقعی دلار همین نرخی است که تصمیم‌گیران اقتصادی اعلام می‌کنند یا خیر، افزود: با توجه به اینکه عمده‌ترین عرضه‌کننده دلار در ایران دولت است پس مجموعه دولتمردان در نرخ‌گذاری دلار نقش قابل توجهی دارند و در صورتی که بخواهد نرخ دلار را پایین بیاورد می‌تواند تا حدودی موفق عمل کند اما اگر دولت بخواهد قیمت دلار افزایش پیدا کند قطعا به سرعت نرخ دلار از آنچه دولت می‌خواهد تبعیت خواهد کرد و فوری در بازار قیمت‌ها به صورت دستوری تغییر می‌کند و باید گفت افزایش نرخ‌ها در ایران به‌ شدت تحت تاثیر تمایل قیمت‌گذاری‌ها از سوی دولت و بانک مرکزی است.این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: البته استثنا هم وجود دارد مانند شرایط اخیر در بازار دلار که نشان داد هر چند دولت چندان تمایلی به افزایش نرخ‌ها در بازار نداشت اما فشار بازار باعث رشد نرخ‌ها شد.عزتی در پاسخ به این پرسش که اگر در شرایط فعلی فردی قصد سرمایه‌گذاری دلاری داشته باشد آیا می‌توان این پیشنهاد را به او داد یا خیر، تصریح کرد: خیر، چنین پیشنهادی نمی‌کنم اما به نظر می‌رسد در وضعیت فعلی در صورتی هم که دولت ایران به میز مذاکره برنگردد به قدری کشور درآمد ارزی دارد که بتواند قیمت دلار را حول و حوش 25000 تومان نگه دارد و وارد شدن به بازار ارز به عنوان سرمایه‌گذاری به صورت کلی برای مردم عادی تنها زیان به دنبال دارد اما حرفه ای‌های بازار ارز در هر زمانی می‌توانند وارد این حوزه شوند، چراکه آنها در قیمت‌های پایین خرید می‌کنند و در نرخ‌های بالا دلار خود را می‌فروشند بنابراین حرفه‌ای‌های این بازار همواره در این بازار حضور دارند اما تجربه نشان داده غیرحرفه‌ای‌ها در این بازار زیان‌های زیادی می‌کنند.