بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سارا معصومی/ غروب روز یکشنبه انتشار خبر شهادت سرهنگ حسن صیاد خدایی در یکی از خیابان‌های تهران و در نزدیکی محل زندگی‌ا‌ش در صدر اخبار داخلی و بین‌المللی قرار گرفت. در حالی که نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ایران هنوز درباره عامل یا عوامل این عملیات تروریستی گزارشی منتشر نکرده‌اند، نخستین ظن در فضای رسانه‌ای و مجازی به سمت رژیم اسراییل رفت. هر چند که مقام‌های اسراییلی هیچ‌گاه مسوولیت عملیات علیه دانشمندان هسته‌ای، تاسیسات هسته‌ای و در آخرین مورد ترور شهید محسن فخری‌زاده را برعهده نگرفتند اما تمام اسناد و مدارک و همچینن نحوه برخورد اسراییلی‌ها با این پرونده‌ها جای هیچ شک و شبهه‌ای درباره دست داشتن آنها در این عملیات‌های تروریستی باقی نگذاشته است. در نخستین ساعات پس از این عملیات تروریستی، بیشترین تحلیل منتشر شده درباره دلیل این ترور در مقطع زمانی فعلی به مساله مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده در قالب تلاش‌هایی برای احیای برجام اختصاص داشت و بسیاری این ترور را تلاش احتمالی تل‌آویو برای به تعویق انداختن توافق احیای برجام دانستند. در حالی که هنوز خبرهای رسمی منتشر شده درباره نتایج رایزنی‌های پشت پرده و البته غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده، حکایت از باقی ماندن اختلاف دارد اما برخی اطلاعات غیررسمی که در رسانه‌های امریکایی بعضا به نقل از منابع آگاه ایرانی منتشر می‌شود حاکی از آن است که در نتیجه آخرین سفر انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران و پیشنهادهایی که ایران روی میز قرار داده احتمال خروج مذاکرات از بن‌بست وجود دارد و مهم‌ترین شاهد این ادعا هم سخنان جوزپ بورل پس از بازگشت مورا به بروکسل از تهران بود. هر چند که مقام‌های وزارت خارجه ایران به کلی‌گویی درباره وضعیت مذاکرات بسنده کرده و مدعی هستند که مذاکرات در فضای عمومی انجام نمی‌شود اما رسانه‌هایی چون الجزیره، المانیتور و برخی خبرنگاران امریکایی چون لورا روزن که در پایگاه خبری آتلانتیک می‌نویسد به نقل از منابع متعدد اروپایی، امریکایی یا بعضا ایرانی گزارش‌هایی را در چند روز اخیر منتشر کرده‌اند که نشان از مثبت شدن فضای حاکم بر مذاکرات دارد.
همزمان اظهارنظرهای امیر و وزیر خارجه قطر که در چند هفته اخیر در تماس‌های نزدیک با مقام‌های ایران، ایالات متحده و اتحادیه اروپا بوده‌اند حاکی از آن است که راه‌حل‌هایی برای حل و فصل اختلاف باقیمانده میان تهران و واشنگتن بر سر حفظ یا حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست به اصطلاح گروه‌های تروریستی وزارت خارجه ایالات متحده پیدا و مطرح شده است. همین اندک فضای مثبت که البته تضمینی هم بر تحقق آن در میدان وجود ندارد مخالفان احیای برجام و در راس آنها رژیم اسراییل را ترسانده است. توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 وقت از همان ابتدا و حتی پیش از اجرایی شدن برجام مورد اعتراض و انتقاد شدید اسراییلی‌ها بود اما باراک اوباما، رییس‌جمهور وقت ایالات متحده حتی به قیمت تشدید تنش در رابطه دو جانبه واشنگتن و تل‌آویو مذاکرات وقت را به پایان رسانده و توافق هسته‌ای با ایران را اجرایی کرد. پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا هدیه‌ای از خدا خواسته برای اسراییلی‌ها بود و یک سال پس از آغاز به کار این دولت بود که تلاش‌های شبانه‌روزی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت اسراییل پاسخ داد و دونالد ترامپ هم از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و هم شدیدترین تحریم‌های اقتصادی را به ایران تحمیل کرد. با شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری و پیروزی جو بایدن دموکرات که با شعار احیای برجام به میدان آمده بود، کابوس‌های اسراییل بازگشتند. مقام‌های اسراییلی تلاش برای به صفر رساندن شانس احیای برجام را از همان نخستین هفته‌های پیروزی جو بایدن و پیش از انتقال قدرت در کاخ سفید آغاز کردند و در یک پازل تعریف شده ابتدا اقدام به ترور شهید فخری‌زاده و سپس تکرار سناریوی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران و البته مانور دادن بر اطلاعات ادعایی درباره برنامه مخفی هسته‌ای ایران کردند. تمام این تلاش‌ها در راستای متوقف شدن روند مذاکرات برای احیای برجام صورت گرفت و شاید بتوان گفت که در مقاطعی اسراییلی‌ها موفق به کندکردن روند این مذاکرات یا مشخص کردن خطوطی برای تیم‌های مذاکره‌کننده هم در ایران و هم در ایالات متحده شدند که عملا رسیدن به توافق احیای برجام را پیچیده‌تر کرد.
در حالی که دولت جو بایدن می‌گوید اراده سیاسی لازم و کافی را برای احیای برجام دارد مخالفت جمهوری‌خواهان با احیای برجام و همراهی برخی دموکرات‌ها با جمهوری‌خواهان در امتیاز دادن به ایران در مسیر احیای برجام عملا بازگشت به برجام را سخت‌تر از چیزی کرده که در ابتدای آغاز به کار دولت بایدن تصور می‌شد و شاید اگر جهان در نتیجه حمله نظامی روسیه به اوکراین گرفتار بحران در چند حوزه به خصوص حوزه انرژی نشده بود تمایل غرب برای رسیدن به توافقی جدید و جامع‌تر با تهران بیش در این مقطع زمانی بیش از میل به احیای برجام به شکل اولیه آن بود. در حالی که مذاکرات وین از اسفند ماه 1400 عملا متوقف شده و رایزنی‌ها میان ایران و امریکا با واسطه‌گری مستقیم و رسمی انریکه مورا و تلاش‌های غیررسمی قطر و دوحه در جریان است، اسراییل باز برای برهم زدن پازل دست به کار شده تا بلکه بتواند بر فاصله میان تهران و واشنگتن بیفزاید. در این پازل ترور عضو سپاه قدس درست در روزهایی که برخی منابع می‌گویند ایران و امریکا به راه‌حلی برای خروج از بن‌بست در این پرونده دست یافته‌اند می‌تواند به ترمزی برای تهران تبدیل شود. 
تریتا پارسی، تحلیلگر مسائل ایران و امریکا در نوشتاری پس از ترور شهید صیاد خدایی درباره نقش احتمالی اسراییل در این عملیات تروریستی نوشت: هنوز هیچ‌کس مسوولیت این حمله را برعهده نگرفته اما اهداف و انگیزه‌های احتمالی اسراییل از این حمله چه می‌تواند باشد؟ آنچه می‌دانیم این است که یک عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا بخشی از آنکه سپاه قدس است مقابل منزلش ترور شده است. صیاد خدایی درست در روزهایی ترور شده که مهم‌ترین اختلاف باقیمانده میان ایران و امریکا باقیماندن نام سپاه در لیست گروه‌های تروریستی امریکاست. تیم بایدن با اینکه می‌داند حفظ نام سپاه در این لیست هیچ کمکی به تامین منافع امریکا در محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران نمی‌کند و تنها انگیزه ترامپ از قرار دادن نام سپاه در این لیست صرفا سخت کردن مسیر بازگشت به برجام برای دولت بعدی بوده اما از اجابت کردن مطالبه ایران سرباز می‌زند. در چند روز اخیر اما اخباری منتشر شده مبنی بر اینکه احتمالا تهران و واشنگتن به تفاهمی در این خصوص دست پیدا خواهند کرد. با این پیش فرض باید از خود سوال کنیم که اگر اسراییل پشت این ترور است چرا یک عضو سپاه قدس و نه یک دانشمند هسته‌ای را هدف قرار داده است؟ آیا تحلیل اسراییلی‌ها این بوده که ترور عضو سپاه هرگونه عقب‌نشینی از موضع پیشین برای ایران را در میز مذاکره سخت‌تر می‌کند؟ به گزارش «اعتماد»، بسیاری از کاربران فضای مجازی نیز پس از ترور شهید خدایی این اقدام را به خبرهای منتشر شده درباره احتمال نزدیک شدن تهران و واشنگتن به توافق احیای برجام مرتبط دانسته و تاکید کردند که ایران باید در محاسبه هزینه و فایده‌های احیای برجام دلایل و انگیزه‌های مخالفان و رقبای منطقه‌ای خود با احیای برجام را هم در نظر بگیرد. 
به گزارش «اعتماد» در حالی که ایران وعده داده انتقام ترور سردار خدایی را از عاملان آن خواهد گرفت، شبکه «العربیه» روز دوشنبه مدعی شد، رژیم اسراییل در جبهه شمالی یعنی مرز فلسطین اشغالی با لبنان و سوریه حالت آماده‌باش اعلام کرده است. روزنامه اسراییلی «یدیعوت آحارونوت» نیز از آماده‌باش ارتش این رژیم خبر داد. همچنین براساس گزارش «لبنان دیبیت»، رژیم اسراییل سطح هشدار امنیتی را در سفارتخانه‌هایش در جهان افزایش داده است.