بزرگنمايي:

ایران پرسمان - سوال
من فردی بد دهن و فحّاش هستم چندین بار تصمیم به ترک فحّاشی گرفته‌ام، اما موفق نشدم و ناخواسته به سبب چیزهای بی‌ارزش و کوچک دعوا و نفرین می‌کنم، با بیشتر افراد این گونه رفتار دارم، مرا راهنمایی کنید؟
پاسخ
پرسشگر گرامی همین که متوجه شده‌اید که مرتکب این عمل می‌شوید و با مشاوره خواسته‌اید آن را کنار بگذارید قدم بسیار بزرگی برای حل این مشکل برداشته‌اید. حال با توجه به این مطلب گام‌های بعدی را برای برطرف کردن این عیب بردارید.
گام اول: حفظ محبوبیت
همیشه تجه داشته باشید که با بر زبان آوردن این کلمات به هدف خود نخواهید رسید همچنانکه قبلا سودی نبرده‌اید.با این کار محبوبیت خود را در بین افراد و اقوام نزدیک خود از دست می‌دهید؛ پس برای حفظ محبوبیت و تأثیرگذاری خود شیوه عملی و گفتاری خود را تغییر دهید.
گام دوم غفلت‌زدایی[1]
فحش به دیگران از گناهان و صفات زشت اخلاقی است و گناه وقتی رخ می‌دهد که انسان جایگاه والای انسانی خود و رابطه‌اش با خدا را فراموش کند. برای اینکه همیشه متوجه این مقام باشید نکات زیر را رعایت کنید:
1 .با ذکرها و دعاها مأنوس باشید (دائم‌الذکر باشید).
2 . با افراد خوش دهن و خوب همنشین باشید و از افراد بددهن فاصله بگیرید. (بسیار مهم است).
3 . اشتباه خود را سریع با عذرخواهی جبران کنید (ازخدا و از بنده خدا) این امر باعث می‌شود که دفعات بعدی به آسانی فحش ندهید چون می‌دانید باید غرور خود را بشکنید و با التماس عذرخواهی کنید.
4 . به یاد مرگ باش (زیارت اهل قبور، نوشتن وصیت‌نامه، شرکت در مراسم دینی مذهبی).
5 . توجه داشته باشید که نام نیک است که ماندگار است.
سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز
مرده آنست که نامش به نکویی نبرند
6 . به نماز و آداب آن (اذان، اقامه، وضو و دعاها) اهمیت بدهید.
7 . در اعمال روزانه خود موعظه (سخنرانی، خواندن کتاب اخلاقی …) را فراموش نکنید.
گام سوم خود تنبیهی
هرگاه مرتکب فحش و بددهنی شدید خودتان را جریمه کنید مثلاً خود را از رفتن به میهمانی دلخواه خود محروم کنید.
1 ) از طرف مقابل عذرخواهی کنید (چون عذرخواستن سخت است در واقع نوعی تنبیه محسوب می‌شود).
2 ) با خود عهد کنید اگر مرتکب بددهنی شدید طرف مقابل را تکریم کنید. مثلاً به او هدیه بدهید (و هدیه باید یکی از وسایل و یا چیزهایی باارزش شما باشد (چون دل‌کندن از آن برای شما بسیار سخت است به همین جهت سعی کنید با عمل خوب آن را نیز برای خود حفظ کنید).
گام چهارم خود پاداش‌دهی
هر گاه دیدید که توانسته‌اید در موقعیت‌های تحریک‌زا و فشارآور خودتان را کنترل کنید به خود پاداش دهید مثلاً ترتیب رفتن به خانه بهترین دوست خود را در قبال آن بدهید.
گام پنجم تنش‌زدایی
فحش دادن در واقع تخلیه کردن خود از فشار عصبی است که به شما وارد شده در واقع شما به غلط از الگوهایی یادگرفته‌اید که در مقابل این فشار موقتی که وارد شده این گونه عمل نمایید بنابراین سعی کنید با توجه به گام دوم (غفلت‌زدایی) صفت صبر را در خود تقویت کنید. هرگاه احساس می‌کنید که نمی‌توانید طرف مقابل را تحمل کنید سعی کنید از آن موقعیت و مکان خارج شوید و با تأمل، دنبال راه حل عاقلانه‌ای بگردید. با انجام حرکات ورزشی، دوش آب ملایم، استفاده از پرورش گل، تنفس عمیق درکنار سبزه‌ها، توجه به نکات مثبت اطرافیان و دقت در اعمال عبادی، خودتان را مقابل این گونه عکس‌العمل‌ها مقاوم سازید.
گام ششم تحلیل مسئله
با خود فکر کنید آیا در موقع فحش دادن حق با من بود و یا طرف مقابل من. اگر حق با من است که من با این گونه کلمات خودم را بدجلوه می‌دهم و در آخر نمی‌توانم به مقصود و هدف خود برسم و اگر حق با طرف مقابل باشد که پس از این عمل دیگر چیزی جز رسوایی و خجالت باقی نمی‌ماند پس این فحاشی جز نرسیدن به هدف و کدر کردن روابط ثمره‌ای نخواهد داشت.[2]
گام هفتم تقویت اراده
ما انسان‌ها دارای دو بعد معنوی (عقل، دل و ‌وجدان اخلاقی) و جسمی (مجموعه‌ای از غرایز) هستیم با تقویت بعد معنوی خودمان به وسیله اعمال عبادی تفکر بر بعد حیوانی و جسمانی خود که همان خودخواهی‌ها و … است، غلبه کنیم. در واقع ما وقتی می‌توانیم صفات بد را کنار بگذاریم که بعد معنوی خودمان را تقویت کنیم.[3]
جنگ با خود
فحاشی ثمره‌ای جز بیماری‌های جسمی و روانی ندارد (زخم معده، سردرد و …) چون که فحاشی یعنی حرکت بر خلاف عقل و وجدان و فطرت پاکمان. یعنی به طور ناخودآگاه وجدان از این عمل ناراحت است و دائماً با ما در جنگ است و این جنگ درونی باعث بیماری می‌شود.
خود را به برد باری زدن
در مواقع مختلف که زمینه تند خویی فراهم می شود، اگر هم بردبار نباشیم خود را به بردباری بزنیم و شبیه انسان های صبور رفتار کنیم این کار به تدریج باعث می شود که صفت حلم و بردباری در ما ایجاد شود و پایدار بماند.
با فرو نشاندن خشم و هیچ نگفتن و کنترل زبان به درجه ایمان خود می افزاییم و در زمره کسانی قرار می گیریم که خداوند آنها را دوست دارد. « وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الُْمحْسِنِینَ »؛ از صفات متقین آن است که خشم خود را فرو می نشانند و مردم را عضو می کنند و خداوند نیکو کاران را دوست می دارد. آل عمران، 132.
نکته
بهترین شیوه این است که در کنار نکات بالا «مهارت خودکنترلی» و «مدیریت خشم» نزد روان شناس آموزش ببینید.
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1. مجموعه کتابچه های مهارتهای زندگی: مهارت کنترل خشم،محمود دهقانی، علیرضا جزایری،تهران،ناشر دانژه – 1387
پی نوشت ها:
[1] . حسنی، سید مجتبی، گناه و ناهنجاری، قم، دارالغدیر، 1379، ص 37 و 47 و 140.
[2] . برخی از گناهان رابطه قلبی ما را با دیگران به هم می‌زند (فحش،‌ غیبت …) از طرفی پیوند عاطفی یک نیاز روانی است که باید ارضاء شود و این گناه باعث می‌شود انسان مشغول تعارض‌های درونی ناشی از تنش و برخورد با دیگران شود.
[3] . مظاهری، حسین، عوامل کنترل‌ غرایز‌،‌ تهران، مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، (اقتباس).
من فردی بد دهن و فحّاش هستم چندین بار تصمیم به ترک فحّاشی گرفته‌ام، اما موفق نشدم و ناخواسته به سبب چیزهای بی‌ارزش و کوچک دعوا و نفرین می‌کنم، با بیشتر افراد این گونه رفتار دارم، مرا راهنمایی کنید؟ / مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم