واژه «پاتوق» از کجا آمده؟
خردنامه
بزرگنمايي:
ایران پرسمان - فارس /واژه «پاتوق» از کجا آمده به زبان فارسی؟ خیلی‌ها نمی‌دانند که پاتوق در حقیقت «پای طوق» بوده است و طوق همان عَلَم عزاست و این پای طوق جای مهمی بوده در زندگی ایرانیان.
«طوق» یا «توق» در واقع علم عزاست و درباره‌اش نوشته‌اند: «در کتب فرهنگ فارسی آن را به شکل توغ و ترکی آن را توق ضبط کرده‌اند و به‌معنای درفش و رایت و عَلَم بلندی دانسته‌اند که در ایام سوگواری، عزاداران بعضی محله‌ها در برخی شهرها آن را حرکت می‌دهند». این طوق در ایران باستان هم بوده و پس از پذیرش اسلام توسط ایرانیان با تغییر در شکل و ظاهرش برای مراسم عزاداری محرم استفاده شده است. بعد هم این‌طوری شده است: «توق تنها ویژه مراسم عزاداری ماه محرم نبود، بلکه به‌عنوان نمادی در زندگی روزمره مردم نیز حضور داشت که ازجمله می‌توان به وجود آن در قهوه‌خانه‌ها اشاره کرد... نشستن پای این طوق‌ها و حل‌کردن مشکلات، از قدیم رسم بوده است. پاطوق‌نشستن اصطلاح معروفی در هیأت‌های مذهبی بود».
«عبدالله مستوفی» مورخ معاصر نیز روایتی مشابه از ارتباط طوق با پاتوق ارائه می‌دهد. وی ماجرا را چنین شرح داده است: «طوق را با روپوش و پارچه‌های فاخر زینت می‌کردند و چهار نفر از مبرزین افراد دسته، چهارپایه آن را بر دوش گذاشته به راه می‌افتادند و باقی افراد دنبال آنها می‌رفتند. این طوق البته باید در جایی محفوظ باشد. محل آن تکیه بزرگ محله یا قصبه بود و این تکیه را تکیه پاطوق می‌گفتند تا اهمیت آن را واضح نمایند.
پاطوق را امروز به هر محلی که مرکز جمعیت یا کاری باشد، اطلاق می‌کنند... و همچنین مراکز حزبی و صنفی را هم پاطوق می‌گویند. مثلا زمانی، قهوه‌خانه قنبر پاطوق نانواها بود. بارفروش‌های میدان هم قهوه‌خانه‌ای داشتند که پاطوق آنها بود و همچنین سایر اصناف هم هر یک محلی به این نام دارند که اکثر سری به آنجا می‌زدند. البته خیلی شنیده‌اید که می‌گویند پاطوق فلان آدم در فلان خانه است. در صورتی که در این خانه نه طوقی است و نه علامتی و نه محل اجتماعی، ولی چون این شخص به این خانه رفت و آمد زیادتری دارد به‌طور استعاری این خانه را پاطوق این شخص معرفی می‌کنند».
لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/383310/