بزرگنمايي:

ایران پرسمان - وطن امروز /متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
شروین طاهری/ با فروکش کردن گرد و خاک نمایش تحریک‌آمیز خاله نانسی (بدیل مونث عمو سام) در تایوان درست زیرگوش چین و چنگ و دندانی که اژدهای زرد در واکنش به آن نشان داد، با تصویری جدی‌تر و قابل اعتناتر از یک قدرت شرقی در حال ظهور مواجه می‌شویم. بر کسی پوشیده نیست هدف واشنگتن از سفر نانسی پلوسی، رئیس دموکرات خانه نمایندگان کنگره آمریکا به تایپه، گرداندن عفریته جنگ جلوی چشم اصلی‌ترین رقیبش در شرق آسیا و پاسیفیک بود. نیازی به اعتراف مقامات آمریکایی درباره نیت جنگ‌طلبانه‌شان در قبال چین نیست و این را از اسناد امنیتی بالادستی که در واشنگتن منتشر شده‌اند نیز می‌توان فهمید. 
در حالی که زمان زیادی از آغاز جنگ روسیه و اوکراین نمی‌گذرد، سخن از احتمال آغاز یک جنگ دیگر این بار در شرق آسیا که نقش اصلی و تعیین‌کننده در آن را نیز ایالات متحده برعهده دارد گزافه نبوده و نیست. 
با این حال چین شخصیت جا افتاده و آینده‌دار خود به عنوان یک بازیگر اصلی عرصه بین‌الملل را در خلال همین آزمون نشان داد. اینکه از قابلیت نظامی کافی برای پاسخ گفتن به تهدیدات پیرامونی‌اش برخوردار است اما در عین حال به چشم‌انداز صلح‌طلبانه برنامه جاه‌طلبانه خود برای ایفای نقش ناظم عاقل در جهان در حال تغییر ما، پایبند است. 
ارتش آزادی‌بخش خلق چین، اواخر هفته گذشته پایان موفقیت‌آمیز ماموریت‌های بی‌سابقه‌اش در اطراف جزیره فرمز یا همان تایوان خودخوانده را اعلام کرد؛ مجموعه رزمایش‌هایی که عملا مرزهای عملیات فرضی یا تمرینی را در نوردیدند و در حین و متعاقب سفر تحریک‌آمیز پیرزن 82 ساله کنگره بدل از پیرمرد 80ساله کاخ سفید، به محاصره موقت دریایی این جزیره خودگردان منجر شدند و در عین حال بخش مهمی از حریم هوایی پیرامون آن واقع در دریای چین جنوبی نیز توسط جنگنده‌های چینی به چالش کشیده شد. 
سرهنگ شی یی، سخنگوی فرماندهی تئاتر شرق ارتش چین، چهارشنبه گذشته گفت: «ماموریت‌های مختلف را طی رزمایش‌های اخیر در اطراف جزیره تایوان با موفقیت به پایان رسانده و به طور موثر ظرفیت رزمی عملیات مشترک این نیروها را آزمایش کردیم». به گفته او ارتش آزادی‌بخش خلق به آموزش و آمادگی نظامی نیروهای خود ادامه داده و گشت‌زنی در تنگه تایوان را سازماندهی خواهد کرد تا قاطعانه از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سرزمین اژدهای زرد دفاع کند. 
چند ساعت جلوتر از این بیانیه، پکن یک «کاغذ سفید» – به مثابه ابتکار نظری‌اش برای حل مساله تهدید سرزمینی - منتشر کرده بود که در آن استفاده از زور برای مجاب کردن دولت تایوان به پایبندی به سیاست «چین واحد» رد نشده اما در عین حال بر تلاش مسالمت‌آمیز در این راستا تاکید شده بود. در مهم‌ترین پاراگراف این کاغذ سفید، در حقیقت به نقل از هیات حاکمه خردمند چین در کمیته دائمی پلیتبوروی حزب کمونیست چین می‌خوانیم: «ما با بیشترین صداقت کار خواهیم کرد و نهایت تلاش خود را برای دستیابی به اتحاد مجدد مسالمت‌آمیز به کار خواهیم بست اما از توسل به زور چشم‌پوشی نخواهیم کرد و این اختیار را برای خود محفوظ می‌داریم که تمام اقدامات لازم را انجام دهیم». این دیدگاه که در بردارنده گرایش تمدنی چینی‌ها، نگاه واقع گرایانه کنفوسیوسی نخبگان آنها و برخوردار از میراث 2 هزار و 500 ساله «سان تزو» استاد تاریخی «هنر رزم» است، نشان می‌دهد هر نبرد میدانی از چالشی ذهنی آغاز می‌شود. 
از همین رو آنچه در کاغذ سفید پکن جلب‌توجه می‌کند، معادلاتی شبیه شطرنج و بازی احتمالات است، بر این اساس طرح احتمال به‌کار‌گیری قوه قهریه برای جلوگیری از «مداخله خارجی و فعالیت‌های جدایی‌طلبانه» مورد نیاز است چرا که «نیروهای ضد چینی در ایالات متحده» در حال تشدید عمدی تنش‌ها بین چین و تایوان هستند اما در عین حال بر اساس سنتی قدیمی، اژدها درباره تایوان، نیازی احساس نمی‌کند که برای اعمال قدرت، الزاما از نمایش قدرت فراتر برود. 
واقعیت این است که روسیه حدود 6 ماه پیش در شرایطی به اوکراین حمله کرد که چاره‌ای جز این کار نداشت. امروز با توجه به واقعیات گسترده‌ای که از میدان جنگ شرق اروپا به بیرون درز کرده، درمی‌یابیم که فرمان پوتین برای انجام عملیات ویژه در اوکراین به قصد «نظامی‌زدایی، نازی‌زدایی و هسته‌ای‌زدایی» این متحد ناتو منطبق بر واقعیات میدانی بوده است. برنامه تسلیح رژیم دست‌نشانده کی‌یف و اکثریت فریب خورده مردم اوکراین به پیشرفته‌ترین تسلیحات نظامی ناتو و اقدام جدی واشنگتن برای هسته‌ای‌سازی رژیمی که به قول زلنسکی می‌خواهد «اسرائیل دوم» باشد دیگر بر کسی پوشیده نیست. نزدیک به 2 هفته پیش، در لحظه نشستن هواپیمای ایرفورس وان حامل پلوسی در تایپه، سطح تنش چنان بالا به نظر می‌رسید که شاید بخش مهمی از افکار عمومی جهان که تحت تاثیر بازی‌های رسانه‌ای و روانی دستگاه رسانه‌ای سلطه هستند، وقوع جنگی واقع نشده را باور کرده بودند. آمریکایی‌ها با این حرکت می‌خواستند کیش خفیفی به شاه طرف مقابل بدهند تا بلکه پکن را بر سر دوراهی واکنش احساسی خصمانه – یا همان حمله به تایوان – یا بی‌اعتباری ناشی از بی‌عملی قرار دهند. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین و سایر همراهانش در کمیسیون مرکزی نظامی این کشور اما نشان دادند بسیار باوقارتر از آن هستند که به ساز پر سر‌و‌صدا اما سخیف یانکی‌ها برقصند. 
آنها بدون آنکه وارد برخورد مستقیم با متعلقه کوچک‌شان در حدفاصل دریای چین شرقی با دریای چین شمالی شوند، با مجموعه رزمایش‌های بی‌سابقه آبی، هوایی و خاکی کاملا حساب شده، طوری مهره‌های‌شان را چیدند که آمریکا عملا در این صفحه بازی آچمز شد. 
ناوگان چین شامل 2 ناوگروه به رهبری ناوهای هواپیمابر این کشور، جزیره فرمز را ظرف چند ساعت در 6 منطقه دریایی پیرامونی‌اش محاصره کردند و همزمان با ضرباهنگ شلیک‌های پیاپی به داخل دریا، ارکستر هماهنگ اسکادران‌های هوایی که به طور ممتد حریم هوایی مورد ادعای تایوانی‌ها را می‌شکستند را همراهی کردند. در حالی که ابتدا به نظر می‌رسید، پکن ادعای تایپه مبنی بر محاصره شدن توسط خود را تکذیب کند، وزارت دفاع چین بلافاصله پس از رفتن خاله نانسی، رسما و بدون تعارف اعلام کرد این مانورها شامل شبیه‌سازی محاصره این جزیره و همچنین حملات آبی ـ خاکی و حمله به اهداف زمینی تایوان بوده است. 
از نظر هر کارشناس راهبردی و نظامی شاخصی، برخلاف تبلیغات رذیلانه رسانه‌های شرکتی تحت فرمان آمریکا، چین با ابتکار «نه جنگ، نه صلح» فعلا بدون نیاز به تن دادن به جنگی که آمریکا قصد شعله‌ور ساختنش را در راهبردی‌ترین منطقه آبی شرق آسیا یا خطرناک‌ترین منطقه آبی جهان داشت، این «جنگ واقع نشده» را از حریف برد. با این حال از آنجا که در منطق رزم سان تزو، غیرممکنی وجود ندارد، احتمال وقوع چنین جنگی را نیز نمی‌توان رد کرد. در این صورت باید دید متغیر اصلی و تعیین‌کننده حمله احتمالی چین به تایوان چیست؟ طبیعی است مقتضیات و تبعات جنگ احتمالی چین با آمریکا در منطقه آسیا-پاسیفیک متفاوت از تقابل ژئوپلیتیک روس‌ها با خصم همیشگی غربی‌شان در زمین اروپا باشد. 
با توجه به پارادایم (الگو) غالب اقتصادی و تجاری که بر روند پیشرفت چین تا سطح یک قدرت جهانی حاکم بوده است، پکن دلایل بسیار مهم‌تری نسبت به مسکو برای پرهیز از جنگ بزرگ دارد. روسیه امروز میراث‌دار امپریالیسم تزاری و سپس اتحاد جماهیر شوروی به عنوان قطب ایدئولوژیک و هژمونیک مقابل قطب آمریکایی در قرن گذشته است که این روحیه نظامی و جنگاوری خاص خود را برای روس‌ها به ارمغان آورده. آنها مغرورتر از آن هستند که لازم بدانند اقدامات‌شان متناسب با نظم حاکم بین‌المللی باشد. چین اما در مدارا با نظم موجود تبدیل به قدرت اقتصادی شده و هنوز سالار زنجیره تامین حیاتی نظم جهانی آمریکایی محسوب می‌شود. بنابراین هرگز به خاطر جاه‌طلبی‌های دور و درازش، یک‌شبه جانب احتیاط و همه‌جانبه‌نگری را فراموش نمی‌کند. 
 تجربه تاریخی نشان می‌دهد هرگاه نظم بین‌الملل در حال تغییر بوده، جنگی جدی میان قدرت‌های اصلی زمانه در گرفته است. 
رهبران چین با باز گذاشتن باب جنگ احتمالی، تایوان و حامیان غربی‌اش را در ابهام بابت وقوع یک جنگ بزرگ در شرق دور فرو برده‌اند اما در عین حال لحن بیانیه و نظریه توامان اخیر ارتش و حاکمیت چین حاکی از آن است که جنگ در تایوان تحت شرایطی می‌تواند به وقوع بپیوندد. 
حمایت آمریکا و شرکایش از جدایی تایوان از چین واحد می‌تواند غرور ملی چینی‌ها را لکه‌دار کرده و به انگیزه‌ای برای جبران از طریق جنگ تبدیل شود. 
همچنین نباید بعید دانست چینی‌ها برای سبقت گرفتن از آمریکا و تبدیل شدن به قدرت اول جهان در یک بزنگاه تاریخی، لازم باشد موقعیت اقتصادی خود را فدای موقعیت هژمونیک خود کنند. 
آمریکایی‌ها هم خود آگاهند اگر اوضاع به همین منوال پیش برود در جنگ اقتصادی قافیه را خواهند باخت و در این عرصه یارای مقابله با ببر خیزانی مانند چین را ندارند، بر همین اساس ترجیح می‌دهند میدان جنگ را تغییر داده و به جنگ جغرافیایی و نظامی رو بیاورند؛ هر چند یانکی‌ها همانند اوکراین، از مواجهه مستقیم می‌پرهیزند و ترجیح می‌دهند در جنگی نیابتی یک کشور یا ملت دیگر را با هزینه متحدان‌شان گوشت دم توپ کنند. اگر در اوکراین این آمریکا بود که شرایط ورود ناگزیر روسیه به جنگ نیابتی با اوکراین را ایجاد کرد اما دسیسه مشابه در تایوان را باید از همین حالا شکست‌خورده دانست. شاید سفر نمادین پلوسی به تایوان، یعنی سفر بالاترین مقام آمریکا که طی ربع قرن اخیر به این جزیره مورد ادعای چین سفر کرده، بیش از اندازه تحریک‌آمیز بوده باشد اما مشخص است عقلانیت چینی‌ها آنها را از هر گونه واکنش عجولانه بازمی‌دارد. نباید فراموش کرد در هنر رزم سان تزو، قابلیت معامله‌گری و زمان خریدن جایگاه ویژه‌ای دارد. 
امروز نیز چینی‌ها نسبت به جایگاه اقتصادی خود اطمینان خاصی دارند و می‌دانند زمان به ضرر امپراتوری در حال افول غرب در جریان است.