بزرگنمايي:

ایران پرسمان - تعادل / « ورشکستی صنایع » عنوان سرمقاله روزنامه تعادل به قلم فردین آقابزرگی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
هر سهم ارزش بازار گروه «خودرو و ساخت قطعات» در بورس و بازار سرمایه، حدود 3.5 تا 4 درصد است، اما اگر بخواهیم از حیث حجم معاملات به موضوع نگاه کنیم، حداقل در دو سال گذشته، شرکت‌های این گروه، سهم بیشتری از حجم معاملات روزانه و متوسط سالانه را به خودشان اختصاص داده‌اند. این وضع، نشان می‌دهد صنعت خودرو، صنعتی است که مورد توجه فعالان بازار سرمایه است، با وجود اینکه حداقل در دو سال گذشته، افزایش قابل توجهی نسبت به سهم کل بازار نداشته است. ضمن اینکه یکی از مسائل اصلی و اساسی که سایه سنگینی روی صنع ت خودرو و قطعه‌سازی و بازار سرمایه ما دارد، زیاندِهی و زیان‌های انباشته این گروه و اغلب شرکت‌های گروه خودرو و ساخت قطعات است. صنعت خودرو، یک صنعت حساس و مادر است. این صنعت، تعداد قابل توجهی اشتغال ایجاد کرده و همچنین درآمد زیادی ایجاد می‌کند. داستان صنعت خودروی ایران و خصوصاً دو شرکت بزرگ خودرو‌سازی ایران، مثل این است که ما بخواهیم این صنعت را با دو وزارتخانه مقایسه کنیم. صنعت خودرو، یک صنعت مادر مثل صنعت فولاد و صنعت پتروشیمی بوده و صنعت خودرو در کشور ما، اهمیت خاص خودش را دارد، اما اگر برخی مشکلات این صنعت برطرف شود، هم صنعت خودرو، سهم بازار بیشتری از ارزش بازار سرمایه خواهد داشت و هم اینکه سهم معاملات متوسط روزانه، ماهیانه و سالانه این صنعت، افزایش خواهد یافت. این مشکلات هم، عمدتاً در حوزه سودآوری شرکت‌ها و کوتاه کردن رابطه واسطه‌گری بین بازار آزاد و نرخ درب کارخانه است. هر چه ما بتوانیم این فاصله را کمتر کنیم، آن سود 100 هزار میلیارد تومانی بین قیمت درب کارخانه و قیمت بازار آزاد، عاید این صنعت خواهد شد و مثل یک جریان سرمایه‌گذاری موجب بهبود کارکرد و افزایش بهره‌وری در این صنعت خواهد شد. در حقیقت، گلوگاه و نکته‌ای که باعث شده، اقبال مورد نظر نسبت به این صنعت به وجود نیاید، قیمت‌گذاری دستوری فروش است. حل معضل قیمت‌گذاری خودرو، یکی از راهکارهای مناسب برای رفع مشکل این صنعت است. این فراز و نشیب‌های سهم ایران خودرو از نظر قیمت وجود داشته و قیمت حدود 800 تومان، اوج قیمت این سهم در دو سال اخیر بوده است. هر سهم ایران خودرو از زمان اوج نسبت به حال حاضر، حدود 70 درصد اُفت قیمت داشته ولی من فکر می‌کنم ایران خودرو، همچنان توانسته جایگاه خودش در صنعت خودرو و بازار سرمایه ایران را حفظ کند. بر اساس گزارش سه ماهه اول سال 1401، شرکت ایران خودرو 2 هزار میلیارد تومان، زیان داشته است. این مقدار زیان نشان می‌دهد که نسبت به دوره مشابه سال 1400 و دوره‌های مشابه گذشته، کاهش زیان اتفاق افتاده ولی کماکان، مشکل اصلی زیاندِهی ایران خودرو حل نشده. عمده توجه بازار سرمایه در سال‌های گذشته و خصوصاً در سال 1399، به موضوع سودآوری بوده، یعنی روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام، روی محور سودآوری بوده است. واقعیت این است که شرکت ایران خودرو، دارایی‌های بسیار پُر پتانسیلی دارد. اگر ما بخواهیم بر اساس ارزش روز دارایی، این شرکت را تحلیل کنیم، ارزش این شرکت بالاتر از ارقام فعلی است. ارزش روز دارایی این شرکت بر اساس هر سهم، چیزی نزدیک 10 برابر قیمت تابلوی بورس است. از نظر تئوریک و آکادمیک، اساساً اصلاح ساختار مالی یا افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت، مثل این می‌ماند که ما یک اسکناس درشت را به اسکناس ریزتر تبدیل کنیم. در این حالت، ارزش واقعی شرکت و پتانسیل سودآوری به نسبت تعداد سهام شرکت، هیچ تغییر خاصی نمی‌کند. چنانچه از نظر روانی، بازار یا فعالان بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران، نگاه مثبتی به بورس و بازار سرمایه داشته باشند، در زمان ارایه اطلاعات در خصوص افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی یا افزایش سرمایه از محل سود انباشته، اقبالی در قیمت سهام حاصل می‌شود که عمدتاً نشانه رویکرد مثبت است ولی تغییر خاصی در ماهیت عملکرد سود و زیان شرکت ایجاد نمی‌شود. حالت برعکس هم وجود دارد و در مواقعی که رویکرد و نگاه منفی به بازار وجود دارد، چنانچه اطلاعاتی مبنی بر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی افشاء شود، این ذهنیت پیش می‌آید که تعداد سهام شرکت به قدری افزایش پیدا می‌کند که ممکن است منجر به کاهش تئوریک قیمت سهام شرکت شود. برای مثال، اخیراً شرکت پتروشیمی فناوران، افزایش سرمایه قابل توجهی داد و تجدید ارزیابی کرد ولی قیمت تئوریک آن نسبت به قبل از برگزاری مجمع عمومی شرکت، حداقل 40 درصد کاهش پیدا کرد. با اجرای برجام و کاهش نرخ ارز، این کاهش نرخ ارز ممکن است برای بعضی صنایع مفید واقع شود، اما برای بعضی صنایع مثل صنعت خودرو‌سازی که تحت حمایت دولت بوده و انحصار دارند، این کاهش نرخ ارز ممکن است اثر منفی داشته باشد. الان مرزهای کشور بسته است و واردات خودرو انجام نمی‌شود، اما اگر مرزها باز شود اوضاع تغییر می‌کند. من فکر می‌کنم اگر با حصول توافق هسته‌ای، به بازارهای جهانی وصل شویم، اثر این ارتباطات ممکن است برای شرکت‌های خودرو‌سازی ایرانی، منفی باشد.