چاپ

ایران پرسمان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
وقایع سال 1401 که به غائله مهسا معروف شد، رویکرد برخی جریان‌های سیاسی و مخصوصا اصلاح‌طلبان را دستخوش تغییراتی کرد و به‌گونه‌ای آنها را به این نتیجه رساند که ممکن است بتوانند از موجی که در فضای اجتماعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران ایجاد شده، برای زدن حرف‌هایی نو که پیش‌تر در لفافه پیگیری می‌کردند، بهره‌برداری کنند. اتفاقی که اکنون پس از شکست قطعی این پروژه، آنها را به نتایجی جدید رسانده است.
امید به بستر مجازی و سلبریتی‌ها
بستر فضای مجازی و سلبریتی‌ها یکی از مهم‌ترین ابرازهای شتاب‌دهنده به روند ناآرامی‌های سال گذشته بود و بخشی از جامعه و به نظر می‌رسد حتی برخی کنشگران سیاسی را به این توهم رسانده بود که انگار قرار است اتفاقی خاص، از پس این غائله رخ دهد. کمااینکه از چند سال قبل و در سال 97 سعید حجاریان، یکی از نفرات اصلی هسته سخت اصلاح‌طلبان صحبت‌هایی داشت که خود را در غائله نیمه دوم 1401 نیز نشان داد. او با اشاره به احتمالات مختلف درباره شرایط اصلاح‌طلبان در آینده، گفته بود: «اصلاح‌طلبان باید سیاست‌های خود را به‌ تعبیر مولانا از دهان غیر مطرح کنند. به این معنا که سیاست‌ها‌یشان را نخست با گروه‌های مرجع جدید شامل هنرمندان، مشاهیر و... در میان بگذارند و پس از دریافت بازخوردها و اعمال تغییرات احتمالی، سیاست‌ها توسط همان گروه‌های مرجع جدید در جامعه منعکس شود.» جبهه اصلاحات ایران آبان‌ماه 1401 در بیانیه‌ای تحت‌عنوان «بیانیه جبهه اصلاحات ایران در واکنش به اعتراضات فراگیر در کشور» نوشته بود: «این اعتراضات و مطالبات، برآمده از سال‌ها «سیاستِ انکار»، «سیاست به رسمیت نشناختن»، «مسائل انباشته حل ناشده»، «تحقیر شهروندان متکثر» و «سرکوب زندگی» است.»
پدیده آذر منصوری
اصلاح‌طلبان در این بیانیه خواستار اصلاح قانونی اساسی و حتی برگزاری رفراندوم شده بودند. آذر منصوری نیز آن زمان در کسوت دبیرکل حزب اتحاد ملت، ضمن هشدار مبنی بر اینکه تأکید بر مقابله با بی‌حجابی موجب شکل‌گیری یک رنسانس خواهد شد، تصریح می‌کند: «باید توجه داشت که این خود براندازی را تنها نباید در تشدید این مناقشه و رودررویی با نظام خلاصه کرد، ابعاد ویرانگرتر آن را باید در رنسانسی دید که دیر یا زود با اصرار بر این سیاست‌ها به وقوع خواهد پیوست.» بخش بزرگی از آنها، این غائله را در تراز یک رنسانس و تغییر بزرگ بازنمایی می‌کردند و در بیان مکنونات سیاسی خود متهورانه می‌نوشتند و سخن می‌گفتند. همچنین سید محمد خاتمی بهمن‌ماه 1401 و در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب، در بخشی از بیانیه طولانی خود نوشته بود: «مشکل اصلی که موجب بحران‌های بزرگ شده است و دشمن از موقعیت فراهم آمده برای فشار به ملت و کشور و تأمین منافع مشروع و غیرمشروع خود سوءاستفاده می‌کند، عبارت است از گذر از جمهوریت نظام و گرایش به ناجمهوریت حکومت به اصطلاح اسلامی، ولی با نام جمهوریت.»
تغییر فاز آرام
بر اساس این اظهارات خاتمی، نظام جمهوری اسلامی از جمهوریت خود عبور کرده است، دموکراسی و مردم‌سالاری در آن جاری و ساری نیست. به‌صورت طبیعی او باید به هم‌قطاران اصلاح‌طلب خود به‌عنوان شخصی که در رأس این جریان است، تحریم انتخابات را به‌عنوان راهبرد اصلی جریان اصلاحات در انتخابات پیش رو ابلاغ کرده و آنها نیز از حضور در انتخابات امتناع کنند، چون در غیر این صورت و درحالی‌که اصلاح‌طلبان مشارکت و حتی حضور در عرصه انتخابات داشته باشند؛ یعنی به سلامت این ساز‌وکار معترف و به انتخابشان به‌عنوان نماینده مجلس در فرایندی عادلانه امیدوارند؛ اما اخبار و مواضع این روزهای اصلاح‌‎طلبان، اتفاق دیگری را حکایت می‌کند.
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل سابق حزب کارگزاران سازندگی شهریورماه امسال در واکنش به اینکه بسیاری بر این باور هستند که بیانیه جبهه اصلاحات و رفتارهای آنها، حکایت از تحریم انتخابات توسط این جریان دارد، گفته بود: «اصلاح‌طلبان انتخابات را تحریم نکردند؛ چراکه اگر می‌خواستند انتخابات را تحریم کنند، در بیانیه خود اعلام می‌کردند که در انتخابات اعلام داوطلبی نکنید؛ بنابراین استنباط بنده این است که اصلاح‌طلبان به دنبال تحریم انتخابات نیستند.» این تحلیل کرباسچی اما پر بیراه نبود، چون طبق گفت‌وگوهای اشخاص اصلاح‌طلب با «صبح نو»، همگی بر این تأکید دارند که نباید از صندوق رأی قهر کنند. در این راستا سعید نورمحمدی، سخنگوی حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان در گفت‌وگویی که در شماره پیشین «صبح نو» منتشر شد، تأکید کرد: «نظر حزب ندای ایرانیان این است که حتی اگر این انتقادات وارد باشد، ما نباید با دست خودمان، خود را حبس کنیم و انتخابات یک فضای بسیار مهم است که می‌توانیم با جامعه، مردم و مسئولان صحبت و دیدگاه‌ها و نظرات خودمان را مطرح کنیم. فارغ از اینکه چه نتیجه‌ای اتفاق می‌افتد و فضا برای پیروزی مهیا می‌شود یا نمی‌شود، ما باید در انتخابات شرکت کنیم.» اسماعیل گرامی‌مقدم، قائم مقام حزب اعتماد ملی هم تأکید می‌کند: «نه تحریم و نه عدم مشارکت؛ من معتقدم میدان نباید در اختیار رقیب قرار گیرد و آنها آزادانه جولان دهند و به‌راحتی و بدون رقیب وارد مجلس شوند. برای حفظ منافع ملی و برای اینکه بشود از حق مردم در صحنه قانون‌گذاری دفاع کرد، باید اصلاح‌طلبان در حوزه‌هایی که امکان رقابت وجود دارد، فعالانه عمل و رقابت کنند.»
حسین نورانی‌نژاد، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت نیز تیرماه سال جاری در همایش فصلی خانه احزاب ایران گفته بود: «ما به‌عنوان یک حزب دموکراسی‌خواه، انتخابات را تحریم نمی‌کنیم، بلکه برای محوریت‌یافتن آن تلاش می‌کنیم.» اینکه از درون حزب تند اتحاد ملت هم صداهایی مبنی بر عدم تحریم انتخابات شنیده می‌شود، حاکی از این است که لاجرم در هیچ بخش از اصلاحات، برنامه جدی برای تحریم وجود ندارد و همه اظهارات برای بالا بردن هزینه عدم تأیید صلاحیت‌ها برای نظام و احیانا باج‌گیری از شورای نگهبان مطرح می‌شود.» به بیانی اصلاح‌طلبان در تلاش هستند با گروگان‌گیری مشارکت، به‌زعم خود شورای نگهبان را مجاب کنند که آسان‌گیری بیش تری درباره صلاحیت‌ کاندیداهای اصلاح‌طلب داشته باشد تا بتوانند ولو اندازه یک فراکسیون اقلیت، سهمی در مجلس دوازدهم داشته باشند.
به‌هرحال کنش و موضع‌گیری اصلاح‌طلبان حاکی از این است که آنان دست‌کم تا 25 شهریورماه 1402 منتظر بودند که آیا اتفاقات سال 1401 در سالگرد درگذشت مهسا امینی تکرار می‌شود یا خیر؟ تا کنش خود را نه بر مدار انتخابات، بلکه بر مدار همان بیانیه‌ها و اظهاراتی که گاهی به قلم و زبان امثال خاتمی منتشر می‌شد، بنا کنند. ولی عدم استقبال مردم از فراخوان 25 شهریور، راهبرد آنها را عوض کرد و آنان مجبورند برای بقا در عرصه سیاسی ایران، خود را با قواعد و ضوابط انتخابات وفق حداکثری بدهند.
پیام روحانی به اصلاحات
روحانی در اظهارات اخیر خود نیز دقیقا به این امر اشاره کرده و این پیام را به اصلاح‌طلبان می‌دهد: «من به‌عنوان کسی که از پشت‌پرده‌ها خبر دارم، می‌دانم با خیابان مشکل ما حل نمی‌شود. قهر و خانه‌نشینی هم مسأله را حل نمی‌کند.» اصلاح‌طلبان به‌شدت این روزها در حال تدارک نوع حضورشان در انتخابات هستند و قطع امیدشان از خیابان، آن‌ها را در این مسیر مصمم‌تر کرده است.
کنش های انتخاباتی یاران روحانی
اگرچه حسن روحانی در هفته های گذشته کنش های انتخاباتی متعددی از خود نشان داده بود و در نهایت هم برای حضور در مجلس خبرگان رهبری به میدان آمد، اما این تمام ماجرا نیست و با تحرکات یاران نزدیکش در دو دولت یازدهم و دوازدهم حالا شاید باید شاهد میدان داری اعتدالیون در انتخابات پیش رو باشیم؛ روحانی که تلاش می کند پا جای پای هاشمی بگذارد از دیدارهای متعدد با اصلاح طلبان نیز چشم پوشی نکرده است و با فعال کردن ظرفیت های اصلاحاتی-اعتدالی به دنبال ایفای نقش جدی در آینده است. در همین راستا شاهد بودیم که در روزهای گذشته محمد باقر نوبخت، دبیرکل حزب اعتدال و توسعه طی احکام جداگانه مسئولان ارکان این حزب را منصوب کرد. از این‌رو محمود واعظی؛ قائم مقام دبیرکل و رئیس دفتر سیاسی، علی جنتی؛ رئیس هیأت اجرایی، سید علی آقازاده؛ معاونت امور استانها، جواد هروی؛ سخنگو و حبیب خجسته پور؛ دبیر شورای مرکزی این حزب شدند که چهره هایی آشنا و دست راست روحانی در زمان ریاست جمهوری اش بوده‌اند. تحرکات گسترده بخشی از اصلاح طلبان و اعتدالیون در هفته های گذشته نشان از آرایش انتخاباتی آنها و تکاپو برای کسب کرسی های مجلس شورای اسلامی است.
بازار