چاپ

ایران پرسمان - زومیت / محوطه‌های فسیلی استرالیا هاگ‌هایی از دوران دایناسورها را در خود دارند. دانشمندان با استفاده از این بقایا زیستگاه «دایناسورهای قطبی» را بازسازی کردند.
استرالیای امروز نسبتاً منزوی است، اما حدود 120 میلیون سال پیش، این جزیره روی دایره قطبی قرار داشت و همراه با جنوبگان یک خشکی عظیم را تشکیل می‌داد. در آن زمان، دایناسورها روی این خشکی زندگی می‌کردند و اکنون، به کمک مطالعه‌ای جدید می‌دانیم زیستگاه آن‌ها چه شکلی بوده است.
بر اساس تصویرسازی‌های جدید، «دایناسورهای قطبی» در جنگل‌های خنک و ‌معتدلی پرسه می‌زدند که رودخانه‌ها از آن‌ها عبور می‌کردند و با سرخس‌های بزرگ پوشیده شده بودند. این دایناسورها شامل اورنیتوپودهای کوچک، دایناسورهای گیاه‌خوار منقاردار و گونه‌های پر از دندان و تروپودهای کوچک بودند که اغلب گوشت‌خوار، راه‌رونده روی دوپا و پردار بودند.
بازار

دکتر ویرا کوراسیدس، استاد زمین‌شناسی محیطی دانشگاه ملبورن و پژوهشگر وابسته در موزه‌ی ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونین نوشت در مقاله می‌نویسد: «منطقه‌ی ایالت ویکتوریای کنونی، زمانی تا 80 درجه جنوب خط استوا درون دایره قطبی قرار داشت و ماه‌ها در تاریکی فرو می‌رفت. با وجود این شرایط سخت، دایناسورها در آنجا شکوفا شدند و شواهدی از حضورشان را در مکان‌های مختلف دیرینه‌شناسی بر جای گذاشتند.»

میزان نور خورشید که به دایره قطبی جنوب می‌رسد در طول میلیون‌ها سال تغییر نکرده است، اما در دوره کرتاسه (از 145 میلیون تا 66 میلیون سال پیش)، آب‌وهوا بسیار گرم‌تر از امروز بود و میانگین دما بین 6 تا 14 درجه سانتی‌گراد بالاتر از دمای فعلی بود. به گفته کوراسیدیس، به ویژه دوره کرتاسه ابتدایی (از 140 تا 110 میلیون سال پیش) یکی از گرم‌ترین دوره‌های 500 میلیون سال اخیر تاریخ زمین بود و این مسئله وجود کلاهک‌های یخی قطبی را منتفی می‌کرد.
دیرینه‌شناس‌ها از ده‌ها سال پیش در حال بررسی سنگ‌های حاوی فسیل دایناسورها در ایالت ویکتوریای استرالیا هستند؛ اما آن‌ها همچنین هاگ‌ها و دانه‌های گرده میکروسکوپی را نیز تحلیل کرده‌اند که ممکن است بقایای پوشش گیاهی نزدیک جنوبگان در دوره کرتاسه ابتدایی باشند.
کوراسیدیس و همکارش باربارا واگستاف، متخصص گرده و هاگ دانشگاه ملبورن برای مطالعه‌ی جدید، نزدیک به 300 نمونه گرده و هاگ از 48 مکان در امتداد ساحل ویکتوریا را بررسی کردند. این نمونه‌ها که بین 130 تا 110 میلیون سال قدمت دارند، می‌توانند حقایق زیادی را درباره‌ی تکامل جنگل‌ها و دشت‌های سیلابی که دایناسورها در آن‌ها زندگی می‌کردند، آشکار کنند.
پژوهشگران یافته‌های خود و نخستین بازسازی‌های تاریخ از چشم‌اندازهای قطبی دوره کرتاسه ابتدایی را 7 مه در نشریه Alcheringa منتشر کردند. بر اساس این پژوهش، درخت‌های مخروطی باستانی بیشتر پوشش سایه‌بان جنگل را تشکیل می‌دادند، در حالی‌که سرخس‌ها، به‌ویژه سرخس‌های درختی فلس‌دار، سرخس‌های دوشاخه و گروهی دیگر از سرخس‌های ابتدایی بر لایه زیرین جنگل چیره بودند.
پژوهشگران متوجه شدند که حدود 113 میلیون سال پیش، گیاهان گل‌دار به‌طور قابل‌توجهی ظاهر شدند که با زمان گسترش جهانی این گیاهان همخوانی دارد. کوراسیدیس در وب‌سایت کانورسیشن نوشت:
ظهور گیاهان گل‌دار به انقراض بسیاری از گیاهان لایه زیرین جنگل منجر شد. در نتیجه تا حدود صد میلیون سال پیش، جنگل‌های ویکتوریا شامل پوشش تاجی باز و غالباً مخروطی بودند. در لایه زیرین، گیاهان گل‌دار و سرخس‌ها در کنار خزه‌جگرها، شاخ‌خزه‌ها، لیکوفیت‌ها و خزه‌هایی شبیه به اسفاگنوم (خزه توربی) دیده می‌شدند.
احتمالا تغییر در پوشش گیاهی بر دایناسورها تأثیر گذاشت و بسیاری از آن‌ها تا پایان دوره کرتاسه رژیم غذایی خود را به گیاهان گل‌دار گسترش دادند.