چاپ

ایران پرسمان - سیناپرس / امروزه تقریبا از هر شخصی که بپرسیم چه کسی لامپ را اختراع کرده است، بدون تردید نام ادیسون را به زبان می آورد اما تاریخ علم چندان این پاسخ را تائید نمی کند و در حقیقت ادیسون گام آخر مسیری را برداشت که مدت ها پیش از وی شروع شده و در واقع وی تنها توانست نواقص موجود در چراغ های اختراع شده قبلی را برطرف کند.
تقریبا همه مردم فکر می کنند که توماس ادیسون لامپ را اختراع کرده است، اما واقعیت کمی پیچیده تر است و با بررسی تاریخ این اختراع مشخص می شود که چندین مخترع در ایجاد لامپ نقش داشته اند.
ادیسون در شرایطی تمامی اعتبار و شهرت کشف چراغ برق را به خود اختصاص داد که دانشمندانی از جمله الساندرو ولتا، همفری دیوی، جیمز بومن لیندسی، وارن دو لا رو، ویلیام استیت و جوزف سوان همگی نقش مهمی را در اختراع نهایی این فناوری مهم در زندگی انسان ایفا کردند.
بررسی تاریخ علم نشان می دهد پیش از ادیسون نمونه های مختلفی از لامپ توسعه یافته و به ثبت رسیده است، اما توماس ادیسون اولین لامپی که می توان از آن به طور عمومی استفاده کرد را معرفی کرد. حال با این تفاسیر آیا می توان وی را تنها مخترع لامپ محسوب کرد؟ برای پاسخ به این پرسش، مجبوریم کمی به عقب برگشته و داستان اختراع چراغ برق را مرور کنیم.
لامپ قبل از توماس ادیسون
اسناد و شواهد رسمی نشان می دهد، قبل از اینکه توماس ادیسون راه حل خود را برای مشکل موجود در تولید لامپ رشته ای در سال 1879 ارائه دهد، لامپ های متعددی از نوع رشته ای کربنی ایجاد شده بود.
در حقیقت بسیاری از مخترعان مختلف روی ایجاد اولین لامپ جهان کار کردند و الساندرو ولتا، که به عنوان مخترع باتری الکتریکی شناخته می شود نوعی چراغ برقی به نام شمع ولتایی را در سال 1799 میلادی توسعه داد.
به لطف نوری که این چراغ در سیم مسی خود ساطع می کند، اختراع ولتا را می توان یکی از اولین اشکال لامپ های رشته ای در نظر گرفت.
کمی بعد از ولتا، هامفری دیوی در سال 1802 میلادی از شمع ولتایی برای ایجاد لامپ قوس الکتریکی استفاده کرده و آن ها را به الکترودهای زغال چوب متصل کرد.
این لامپ اولیه که نور زیادی هم تولید می کرد دارای یک مشکل اساسی بود: لامپ های هامفری دیوی خیلی سریع می‌سوخت! البته اختراع این لامپ پیشرفت مهمی بود، اما جیمز بومن لیندزی و وارن د لا رو به ترتیب در سال‌های 1835 و 1840 ایده فوق را گسترش دادند تا احتمالاً اولین نمونه نزدیک به لامپ امروزی را ایجاد کنند.
به گزارش سیناپرس، در لامپ جیمز بومن لیندای از رشته مسی و لامپ وارن د لا رو از رشته پلاتین مارپیچ استفاده شده است. البته متاسفانه هر دو لامپ اگرچه قادر به تولید نور بودند اما برای استفاده روزمره به اندازه کافی کاربردی محسوب نمی شدند. در این لامپ ها رشته های مس خیلی سریع می سوختند و قیمت پلاتین نیز بسیار بالا بوده و مشکل فوق به این معنی بود که لامپ وارن د لارو بسیار گران بود.
در ادامه بررسی تاریخچه اختراع لامپ، سرانجام به نام ویلیام استیت می رسیم که مکانیسم ساعتی و لامپ های مبتنی بر میله های کربنی را به نمایش گذاشت. البته این لامپ هم قابلیت استفاده عمومی را نداشت زیرا هزینه باتری‌های مورد نیاز برای تامین انرژی چراغ‌ های طراحی شده توسط وی برای بسیار زیاد بود.
در شرایطی که دانشمندان نام برده شده، تقریبا موفق به اختراع لامپ برق شده بودند و تنها مشکل موجود، کاهش قیمت تمام شده این محصول بود، دانشمندی به نام جوزف سوان وارد این داستان می شود که در کنار توماس ادیسون بیشترین اهمیت را در تاریخ اختراع لامپ های امروزی دارد. این دانشمند شیمیدان متولد ساندرلند اولین لامپ الکتریکی رشته ای موفق را طراحی کرده و در اواخر سال 1878 و اوایل سال 1879 آن را به نمایش عمومی گذاشت.
وی پس از استفاده از رشته های کاغذی کربنیزه شده، برای تکمیل طرح لامپ برقی سوان در سال 1880 از نخ پنبه ای کربنیزه شده استفاده کرد که نتایج بسیار بهتری را در طول عمر لامپ به همراه داشت، اما این رشته ها به دلیل ضخامت نسبتا زیاد، هنوز هم گزینه ای خوب به شمار نمی رفتند. البته این ایده توسط ادیسون مورد استفاده قرار گرفته و اصلاح شده و در نهایت ترکیب طراحی رشته ‌های کربنی نازک ادیسون، او را اولین کسی کرد که چالش‌ های علمی و تجاری طراحی لامپ را حل کرد.
سوان و ادیسون پس از یک نبرد حقوقی در بریتانیا که با حق ثبت اختراع سوان بر روی یک لامپ دیگر طرف شد، توافق کرده و با هم شرکتی به نام ادیسوان (Ediswan) را تاسیس کردند که متشکل از نام هر دو نفر بود. در این پروژه مشکترک آن ها لامپ های ساخته شده با رشته سلولزی را که سوان در سال 1881 اختراع کرده بود، تکمیل کردند.
چه کسی واقعا لامپ را اختراع کرد؟
اگرچه به راحتی می توان گفت که جوزف سوان یا توماس ادیسون لامپ را اختراع کردند، اما در واقع آن ها اختراع لامپ را بر اساس کارهایی که از قبل انجام شده بودند، تکمیل کردند. در واقعیت اگرچه امروزه همه ادیسون را مخترع لامپ می دانند اما جوزف سوان، الساندرو ولتا، هامفری دیوی، جیمز بومن لیندسی، وارن دو لا رو و ویلیام استیت همگی در به ثمر رسیدن این فناوری نقش ‌آفرینی کردند.
بنابراین، اختراع لامپ را می‌ توان یک تلاش جمعی نامید، که ادیسون آخرین حلقه این زنجیره محسوب می شد. در حقیقت توماس ادیسون بسیاری از مشکلات اولیه لامپ های الکتریکی را بر اساس آزمایش و کارهای انجام شده توسط دیگران حل کرد. او بهترین ترکیب برای طراحی رشته‌ های کربنی نازک را کشف کرده و از فناوری پمپ خلاء بهتر از رقبای خود استفاده کرد تا او را به اولین فردی تبدیل کند که یک لامپ واقعاً تجاری با دوام تولید کرد.