چاپ

ایران پرسمان - صبح نو / متن پیش رو درصبح نو منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
روزگذشته قیمت نفت بالاترین حدنصاب جدید در بازارهای جهانی را به ثبت رساند و در ساعات اولیه روز دوشنبه به بیش از 139دلار یعنی بالاترین رقم در 14سال گذشته رسید. اما ساعاتی بعد با کاهش 9دلاری به 130دلار رسید. روز گذشته در چند دقیقه ابتدایی آغاز معاملات بازارهای جهانی، هر دو شاخص نفتی بیش از 10دلار رشد قیمتی را ثبت کردند و به بالاترین رقم از جولای 2008 رسیدند، در آن لحظه نفت برنت به 139.13دلار و نفت خام آمریکا به 130.50دلار رسیده بود اما پس از این رکورد عجیب، هر بشکه نفت برنت با 11دلار و 52سنت افزایش 129.63دلار فروخته شد. نفت خام آمریکا نیز با 10دلار و 20سنت افزایش 125. 88دلار معامله شد.
این روزها به‌دلیل مناقشه اوکراین، سرمایه‌گذاران به‌دلیل نگرانی از کاهش عرضه در روزهای آینده، خریدهای خود را افزایش داده‌اند. از سوی دیگر، شوک تورمی که علائم آن ظاهر شده گرایش به‌سمت خرید نفت و دیگر کالاهای اساسی و نیز سهام بازارهای بورس را بیشتر کرده است. علاوه‌بر نفت، سایر فرآورده‌های نفتی از گازوئیل و بنزین گرفته تا نفت‌کوره رشد قیمت داشتند. شرکت‌های نفتی برآورد می‌کنند که پس از تحریم‌های گسترده‌ای که علیه روسیه انجام‌ شده، عرضه نفت ازسوی این کشور بزرگ تولیدکننده به بازارهای جهانی کمتر شود. آنتونی بلیکن، وزیر خارجه آمریکا گفت، آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی‌اش در حال بررسی ممنوع کردن واردات نفت روسیه هستند و
کاخ سفید درحال هماهنگ کردن با کمیته‌های کنگره برای پیش بردن این ممنوعیت است. تحلیلگران بازارهای سی‌ام‌سی گفتند: «تحریم نفتی روسیه فشار زیادی بر بازار نفت و گاز که از قبل با افزایش تقاضا مواجه شده است، وارد می کند.» قیمت ها احتمالا در کوتاه مدت افزایش می‌یابد و به‌سوی 150دلار در هر بشکه حرکت خواهد کرد. چنین حرکتی، فشار بیشتری را بر اقتصادهای جهان وارد می‌کند. نرخ تورم را بالاتر می‌برد، بانک‌های مرکزی را مجبور به اجرای سریع‌تر افزایش نرخ بهره می‌کند.» قیمت نفت در جهان از ابتدای سال2022 افزایش 67درصدی را ثبت کرده و نگرانی‌ها درمورد رشد اقتصادی و رکورد تورمی را تقویت کرده است.
اسکات شفیلد، مدیر ارشد اجرایی شرکت «پوینیر نچرال ریسورس»، بزرگ‌ترین شرکت تولید نفت شیل آمریکا هشدار داد، درصورتی بخش نفت‌وگاز روسیه تحریم شود، قیمت‌های جهانی برای نفت خام به 200دلار در هر بشکه هم افزایش می‌یابد. شفیلد مدعی شد: «تنها راه متوقف کردن پوتین ممنوعیت صادرات نفت و گاز است... اما اگر کشورهای غربی اعلام کنند که می‌خواهند نفت‌وگاز روسیه را تحریم کنند، قیمت نفت به 200دلار در هر بشکه می‌رسد؛ احتمالا به‌آسانی به 150 تا 200دلار برسد.» شفیلد با هشدار اینکه آمریکا نمی‌تواند نفت خام روسیه را در سال2022 جایگزین کند، تاکید کرد، ماه‌ها طول می‌‌کشد تا نفت شیل آمریکا بتواند تولید خود را افزایش دهد.
جهش 40درصدی قیمت گاز در اروپا
در سایه این تحولات در ساعات اولیه صبح روز گذشته قیمت گاز در اروپا نیز یک جهش باورنکردنی را به ثبت رساند و فقط در چند ساعت 40درصد رشد کرد. مردم این کشور حالا باید 3600دلار به‌ازای هر هزار مترمکعب گاز پول بپردازند. براساس آمارهای ارائه‌شده ازسوی بورس انرژی لندن در معاملات امروز هر هزار مترمکعب گاز برای تحویل در ماه آوریل در بورس انرژی هلند 3600دلار قیمت
خورده است. دلیل این رشد قیمت گاز تداوم نگرانی‌ها نسبت‌به تبعات تحولات نظامی روسیه با اوکراین و احتمال بروز اختلال در چرخه تامین گاز اروپا بوده است. این افزایش قیمت درحالی است که هنوز صادرات گاز و نفت روسیه به اروپا قطع نشده و به‌شکل معمول درحال انتقال گاز به اروپا از خاک اوکراین است. همچنان‌که نماینده رسمی گازپروم در این زمینه گفته است: «براساس درخواست مشتریان اروپایی امروز 109.6میلیون مترمکعب گاز به اروپا ارسال خواهد کرد.»البته اروپا به‌دنبال جایگزین برای نفت روسیه است اما به گفته شرکت نفتی شل، این اتفاق یک‌شبه
رخ نخواهد داد چراکه نفت روسیه از اهمیت ویژه‌ای در تامین نیاز بازار برخوردار است.
افزایش 45درصدی قیمت بنزین در آمریکا
قیمت بنزین در آمریکا نیز طی دو هفته گذشته 11درصد و نسبت‌به مدت مشابه پارسال 45درصد افزایش قیمت را ثبت کرد. براساس اعلام انجمن اتومبیل آمریکا، متوسط قیمت بنزین معمولی در آمریکا در روز یکشنبه به 4.009دلار به‌ازای هر گالن رسیده که 11درصد از قیمت 3.004دلار در هفته گذشته و 45درصد از قیمت 2.760دلار در مدت مشابه سال گذشته بیشتر است. قیمت بنزین در آمریکا در 17جولای 2008 به 4.114دلار به‌ازای هر گالن رسیده بود، همان زمانی که قیمت نفت‌خام آمریکا به رکورد 147.27دلار در هر بشکه رسیده بود.
قیمت بنزین در آمریکا در 17جولای2008 به 4.114دلار به‌ازای هر گالن رسیده بود، همان زمانی که قیمت نفت خام آمریکا به رکورد 147.27دلار در هر بشکه
رسیده بود. گران‌ترین بنزین در آمریکا درحال‌حاضر در کالیفرنیا فروخته می‌شود که هر گالن 5.288دلار است. پس از آن، قیمت بنزین در هاوایی (4.695دلار)، در نوادا (4.526دلار) و اورگان (4.466دلار) بالاترین قیمت
بوده است. موسسه «گَس بادی» که قیمت سوخت در آمریکا را دنبال می‌کند، اعلام کرد این دومین افزایش هفتگی بی‌سابقه قیمت بنزین در تاریخ آمریکاست. نخستین‌بار پس از طوفان کاترینا در خلیج آمریکا در سال2005 ثبت شد اما مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت بنزین در آمریکا، افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی است و پیش‌بینی شده با افزایش قیمت نفت، قیمت در پمپ‌بنزین‌ها نیز بالاتر برود.
فرصت‌های جدید انرژی برای ایران
حال امروز غرب به‌دنبال جایگزین برای نفت‌وگاز اروپا می‌شود، همچنان‌که این روزها هیات‌هایی از کشورهای مختلف اروپایی عازم قطر شده‌اند تا بتوانند با سرمایه‌گذاری بر میادین نفت‌وگاز این کشور سوخت خود را تامین کنند. در همین ارتباط وزیر خارجه ایتالیا روز گذشته در سفری به قطر گفت که «این کشور و قطر برای تقویت همکاری دوجانبه در زمینه انرژی تلاش خواهند کرد و تقویت روابط ما با قطر و دیگر کشورها، ما را از احتمال باج‌‌گیری با گاز روسیه در آینده دور خواهد کرد.»
اما قطر به‌تنهایی قادر به پاسخگویی به نیازهای گاز اروپا نیست و ایران به‌عنوان دومین کشور ازلحاظ ذخایر گازی باید از چنین موقعیتی استفاده کند. با ذخایر گازی کنونی که ایران در اختیار دارد، توان آن را دارد تا به‌اندازه روسیه گاز تولید کند. درواقع تولید ما نسبت‌به مصارف و جمعیتی که داریم از بسیاری از کشورها بالاتر است. اما مساله اصلی بر سر منابع است، ما باید این ذخایر را بالفعل کنیم که بالفعل شدن این منابع گازی عظیم، منوط به سرمایه‌گذاری و داشتن تکنولوژی لازم است.
در همین زمینه وزیر نفت با اشاره به امضای قراردادهای طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت که طی هفته گذشته با استفاده از منابع مالی هلدینگ خلیج فارس (شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس) گفت: براساس برنامه‌ریزی‌ها هر دو تا سه هفته یک قرارداد صنعت نفت با استفاده از منابع مالی داخلی امضا می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در 6ماه اخیر وزارت نفت با استفاده از منابع داخلی و خارجی 4.5میلیارد دلار قرارداد توسعه میدان‌های نفت و گاز را امضا کرده است، گفت: به‌زودی قرارداد توسعه یکی از میدان‌های نفت‌وگاز کشور را همراه با زنجیره ارزش افزوده‌اش با کنسرسیوم بانک‌های داخلی امضا خواهیم کرد. وزیر نفت درخصوص استفاده از ظرفیت بانک‌ها برای توسعه میادین مشترک، گفت: در آینده با کنسرسیوم بانک‌ها قرارداد توسعه یکی از میادین بزرگ همراه با پایین‌دست منعقد خواهد شد.
تحول در بازار انرژی ایران نیازمند توافق
اما علاوه‌بر سرمایه‌گذاری‌های داخلی، توافق هسته‌ای می‌تواند عامل تسهیل‌کننده در توسعه میادین نفت‌وگاز و افزایش تولید باشد؛ چراکه صادرات فعلی عدد چندان بزرگی نیست و برای انتقال پول آنچه صادر می‌شود نیز مشکلاتی وجود دارد؛ بنابراین با توافق وین، کمک بسیار خوبی به اقتصاد ایران خواهد شد؛ چراکه اولا باتوجه به شرایط فعلی، ما امکان صادرات با ظرفیت بالا را نخواهیم داشت و امکان دریافت پول نیز به‌راحتی وجود ندارد لذا زمانی شرایط مطلوب خواهد شد که مساله برجام
حل شده باشد. درمجموع شرایط فعلی بازار نفت نسبت‌به 6ماه پیش برای ایران بسیار مثبت است و پیش‌بینی می‌شود که اوضاع بهتر نیز شود، چراکه تقاضا برای نفت روبه‌افزایش بوده و در شرایط کنونی عرضه پاسخگو نیست و ایران یک برگ برنده در دست دارد.
بااین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت نفت تا بشکه‌ای 150دلار تقریبا رشد جهانی را متوقف می‌کند و تورم را به بیش از هفت‌درصد افزایش می‌دهد. این عدد بیش از سه برابر نرخ هدف اکثر سیاست‌گذاران پولی جهان است.
نفت همراه با افزایش بیشتر قیمت کالاها، قیمت گاز طبیعی را نیز افزایش داده است. در میان محرک‌هایی ازجمله رشد مجدد تقاضای جهانی پس از قرنطینه همراه با تنش‌های ژئوپلیتیکی مانند جنگ روسیه و اوکراین تقویت قیمت نفت را به‌دنبال داشته است.
وضعیت فعلی بازار جهانی نفت
عربستان‌سعودی یکی از اصلی‌ترین منتفعان افزایش قیمت نفت است؛ عربستان‌سعودی حدود 17درصد از ذخایر اثبات‌شده نفت جهان را در اختیار دارد، بخش نفت‌وگاز حدود 50درصد از تولید ناخالص داخلی و حدود 70درصد از درآمدهای صادراتی این کشور را تشکیل می‌دهد. این کشور درحال‌حاضر با تولید روزانه 9میلیون و 932هزار بشکه نفت در روز در جایگاه نخست برترین تولیدکنندگان نفت اوپک ایستاده است و پس از آن عراق با تولید چهارمیلیون و 270هزار بشکه در روز و امارات با دومیلیون و 880هزار بشکه در روز، سه کشور بزرگ تولیدکننده نفت اوپک به شمار می‌روند؛ بنابراین نفت ایران رقم قابل‌توجهی نیست همان‌طورکه اکنون از صادرات 1.5 الی دومیلیون بشکه در روز صحبت می‌شود. اما ورود نفت ایران به بازار در این برهه مهم است؛ چراکه تاکنون نبوده و حالا وارد بازار می‌شود و دوم اینکه برای بازار نفت ظرفیت اضافه خیلی مهمی است. امروز اکثر تولیدکنندگان مانند عربستان‌سعودی با حداکثر ظرفیت در حال تولید نفت هستند؛ بنابراین ورود دومیلیون بشکه نفت ایران به بازار می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر تولید نفت ایران افزایش یابد، می‌توان به‌تدریج صادرات گاز طبیعی را هم تقویت کرد. صادرات گاز مساله‌ای است که از آن غفلت شده و باید مورد توجه قرار بگیرد و باید روی موضوع صادرات گاز طبیعی تمرکز ویژه داشت.
پدیدار: توانایی تولید سه ومیلیون 800هزار بشکه نفت در روز داریم
رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با «صبح‌نو» با اشاره به شرایط ایران و قدرت مانور آن در بازارهای انرژی جهانی گفت: ما کشور نفت‌خیز هستیم و به‌خاطر تحریم‌ها از فرایند تولید عرضه و بازاریابی نفت چند سال است عقب افتاده‌ایم و به‌هرحال به‌صورت غیررسمی نفت را عرضه می‌کنیم لذا افزایش قیمت نفت و رفع محدودیت‌ها می‌تواند موجب کسب درآمدهای بیشتر برای کشور شود.وی با بیان اینکه اعتقاد دارم هنوز اقتصاد ما یک اقتصاد نفتی است، گفت: برهمین اساس ایران با کسب درآمدهای بیشتر نفتی می‌تواند به توسعه زیرساخت‌ها و روند اجرایی عملیات تولید و فروش قدم بردارد. ضمن اینکه ما ظرفیت تولید را داریم و اگر تحریم‌ها برداشته شود سه‌میلیون‌و 800هزار بشکه نفت در روز می‌توانیم تولید کنیم که 700هزار بشکه صرف مصرف داخلی می‌شود و بالای 2میلیون بشکه را می‌توانیم صادر کنیم که با این رقم‌هایی که قیمت نفت افزایش یافته می‌تواند موجب تحول در اقتصاد ملی ایران شود.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران گفت: آنگونه که اطلاع‌رسانی شده قالب سیاسیون در کشور نسبت‌به توافق نظر مثبت دارند و احتمالا در وین به توافق خواهند رسید. با این اتفاق رفع تحریم‌ها انجام می‌شود تا بتوانیم به اهداف خودمان در تولید و عرضه نفت و مواد هیدروکربنی بپردازیم. با رفع تحریم‌ها هدف‌گذاری در لایحه بودجه که صادرات یک‌میلیون و 200هزار بشکه نفت در روز است محقق خواهد شود؛ چراکه اگر از طریق غیررسمی نفت بفروشیم، هزینه‌های جانبی آن بیشتر است اما اگر مستقیم نفت بفروشیم تمام درآمد آن وارد کشور می‌شود.
پدیدار تاکید کرد: ایران از لحاظ مکانیزم اکتشاف، عرضه و تولید نفت مشکلی ندارد و تنها با رفع تحریم می‌تواند به یک بازه زمانی کوتاه به جایگاه مناسبی در عرضه نفت درست یابد اما در حوزه گاز محدودیت تولید داریم ولی نفت خام را راحت‌تر می‌توانیم صادر کنیم. وی با بیان اینکه ایران نمی‌تواند جایگزین روسیه شود، گفت: روسیه 6و نیم‌میلیون بشکه در روز صادر می‌کند. ما در فاز اول یک‌ونیم‌میلیون بشکه، در فاز دوم دومیلیون و در فاز سوم دومیلیون و 300هزار بشکه می‌توانیم نفت به بازار عرضه کنیم.