چاپ

ایران پرسمان - ایران / « تئاتر یا مکانی برای ضیافت؟ » عنوان یادداشت روزنامه ایران به قلم علیرضا نراقی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
تئاتر خصوصی در ایران به سالن‌داری تقلیل یافته است. تحفه تئاتر خصوصی که بیشتر منحصر به پایتخت است، روندی دارد شبیه به اجاره سالن برای ضیافت. تئاترهای خصوصی گویی فقط یک مکان هستند با ساز و برگ‌هایی تزئینی، هویت و رویکرد زیباشناسی خاص خود را ندارند و از همکاری مستمر با گروه‌ها عاجز یا فراری هستند. گروه‌ها هم توان مالی و امنیت لازم برای کار مداوم و هویت‌بخش با یک سالن‌ خاص را ندارند. این همکاری گذرا و اغلب کاسب کارانه در نهایت سالن تئاتر را به مکانی بدل کرده است برای اجراهایی که بیشتر آنها غریب و فراموش شدنی هستند. اما یک سالن تئاتر اصیل که می‌تواند در درازمدت دوام بیاورد و مؤثر باشد، مکانی است برای هستی دادن به تئاتر و پرورش ایده‌های هنری و جذب مخاطب خاص آن ایده‌ها. این نهادسازی با اداره سالن عروسی بسیار متفاوت است.
در سالن‌های خصوصی هم اجراگران و هم سالن‌دارها ناراضی هستند. هنرمندان اغلب از پس هزینه اجاره بر نمی‌آیند و نمی‌توانند سرمایه حقیرانه اجرای خود را وارد حوزه‌های کیفی تمرین و نیازهای سخت‌افزاری نمایش کنند. در چنین وضعیتی در سال‌های گذشته تعدادی از سالن‌های خصوصی که از قضا موفق‌تر هم بودند تعطیل شدند یا تغییر مدیریت پی در پی دادند و سالن‌هایی که همچنان به کار خود ادامه می‌دهند زیر سایه تهدیدآمیز تعطیلی به دشواری حفظ حیات می‌کنند.
در اکثر کشورهایی که تئاتر در آن جایگاه قدرتمندی دارد شهرداری‌ها حامی و پشتوانه اصلی تئاترها هستند. تئاتر روح حضور اجتماعی و پویایی فرهنگ در هر شهری است. هویت فرهنگی شهر و بخشی از پایداری و پویایی فضاهای شهری به واسطه تئاتر به‌عنوان هنری متکی بر حضور و تعامل اجتماعی شکل می‌گیرد. تئاتر به معنای دقیق کلمه‌ نه نمایش و اجرا که معنایی گسترده‌تر دارد‌ با شهر هم‌خون و هم‌خانواده است. تئاتر از یونان باستان تا دوران مدرن محل روشن کردن مسائل اصلی شهر، تخلیه احساسات فروخورده شهروندان و به گفت‌وگو در آوردن تنش‌های نهفته‌ای است که پنهان ماندن‌شان ویرانگر است.
توسعه فرهنگی شهر، ایجاد پایگاه و هویت فرهنگی در محله‌ها و فضاهای عمومی با گسترش اجتناب‌ناپذیر تئاتر همراه خواهد بود. می‌توان این گزاره را چنین هم بیان کرد که اگر شهری رو به توسعه باشد و هویتی فرهنگی را بازتولید کند تئاتر به شکلی طبیعی و ارگانیک در آن شکل خواهد گرفت و توسعه خواهد یافت. اما در کشور ما با وجود تداوم و ریشه‌دار بودن فرهنگ‌های متنوع بومی، هنوز شهرداری‌ها وارد فصل مهم توسعه فرهنگی و ایجاد پایگاه‌های قدرتمند و مستمر هنری در فضای شهری نشدند. به همین علت سالن‌ها بیشتر به عنوان مکانی زینتی بر گردن شهرها رها مانده‌اند و اغلب در معرض فرسودگی قرار گرفته‌اند. تئاتر نیز مثل یک درخت کهن با ریشه دواندن وسیع و گسترده است که تداوم پیدا می‌کند. ظرفیت محدود دولت و شکل‌گیری تئاتری یله، رها و اغلب بی‌تداوم تحت عنوان انحرافی «تئاتر خصوصی» ورود فعال و مسئولانه شهرداری‌ها را در حمایت از سالن‌ها و هنرمندان اجتناب‌ناپذیر کرده است.