چاپ

ایران پرسمان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مذاکرات هسته‌‌ای علی‌رغم سیگنال‌های مثبت ایران در روزهای اخیر در شرایط امیدوارکننده قرار ندارد؛ موضوعی که حالا رسانه‌ها نیز نسبت‌به آن واکنش نشان داده‌اند. «لارا روزن»، خبرنگار آمریکایی دیپلماتیک، روز گذشته در این خصوص نوشت که مقامات اروپایی هشدار و ناامیدی فزاینده‌ای را ابراز می‌کنند که بایدن احتمالا اجازه دهد توافق هسته‌ای ایران شکست بخورد.
شکست مذاکرات هسته‌ای اگرچه برخلاف اراده تهران برای حل‌وفصل مناقشه هسته‌ای خود در بیش از دو دهه گذشته است اما مساله‌ای است که حالا با وجود خوش‌بینی‌های برخی طرف‌ها نباید از آن غفلت کرد. روزن در ادامه مطلب خود دراین‌باره با اشاره به گفت‌وگوی خود با یکی از دیپلمات‌های درگیر در مذاکرات تاکید می‌کند که دیپلمات اروپایی درگیر در مذاکرات به من گفت: تا آنجا که من می‌بینم، هر دو طرف به جهات مختلف می‌روند و فاصله درحال کاهش نیست.
اگرچه سفر مورا و امیر قطر در هفته‌های اخیر به تهران جو مثبتی را سامان داده بود اما باز هم خبرهایی ناامیدکننده از روند موجود به گوش می‌رسد. روزن نیز درخصوص سفر مورا به تهران نوشته است که یک دیپلمات اروپایی سفر مورا به تهران را یک حرکت بدون پیشرفت توصیف کرد.
خطر بالقوه شکست مذاکرات وین
علی‌رغم فضای موجود بسیاری از کارشناسان نیز به این مهم تاکید دارند که دولت باید به‌سمت حل‌وفصل برجام حرکت کند. زمینه‌های به‌وجود‌آمده برای مذاکره و همراهی داخلی با آن، با تعلل زمین بازی را دراختیار کشورهایی قرار داد که در برابر آمریکا اراده‌ای از خود ندارند. اگرچه امیرعبداللهیان چندماه پیش به این موضوع تاکید کرد و گفت که «اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگوها را با آمریکایی‌ها داشته باشیم این را هم نادیده نخواهیم گرفت» اما درنهایت از اقدام عملی در این خصوص پرهیز کرد.
از سوی دیگر، با انفعال دولت بایدن شرایط خوبی قابل مشاهده نیست. وبگاه آمریکایی دیپلماتیک نیز روز گذشته با بررسی نظر کارشناسان و مقامات غربی و با توجه به تحولات اخیر در رایزنی‌ها پیرامون سرنوشت توافق هسته‌ای، به موضوع وقفه در مذاکرات وین پرداخته و «انفعال» دولت جو بایدن را دربرگیرنده خطر بالقوه شکست مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای دانست.
در این میان حضور امیر قطر در روزهای اخیر در ایران و اروپا شرایط متفاوتی را نشان می‌دهد. شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی که پس از دیدار با رهبر انقلاب به اروپا رفته است، به آینده خوش‌بین است؛ دیداری که زوایای پیدا و پنهان مهمی را با خود دارد. امیر قطر در نشست خبری مشترک با «اولاف شولتز»، صدراعظم به موضوع برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات وین هم پرداخت و گفت: با شولتز بر حل‌وفصل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران تاکید کردیم. ما به ضرورت توافق ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا پرداختیم و در این خصوص خوشبین هستیم. امیدواریم دو طرف به توافق دست یابند و قطر آماده مشارکت در حل و فصل این پرونده است.
گفت‌وگوی منطقه‌ای به دور از بازی «ضعیف - قوی»
رهبر انقلاب در این دیدار راه‌حل مسائل منطقه را به‌دست کشورهای منطقه و از طریق گفت‌وگو دانستند و افزودند: مسائل سوریه و یمن نیز با گفت‌وگو قابل حل است؛ البته گفت‌وگو نباید از موضع ضعف باشد، درحالی‌که طرف‌های مقابل یعنی عمدتا آمریکا و دیگران به قدرت نظامی و مالی متکی هستند. تاکید رهبر انقلاب بر گفت‌وگوی منطقه‌ای به دور از بازی «ضعیف - قوی» نیز می‌تواند راهگشا باشد.
آمریکایی‌ها که در دهه‌های گذشته با ارعاب و تهدید و بهره‌گیری از قدرت سخت، سیاست‌های منطقه‌ای خود را پیش برده‌اند، به‌خوبی دریافته‌اند که در برابر ایران نمی‌توانند از این اهرم نمدی برای کلاه خود فراهم کنند؛ از این رو گفت‌وگو تنها راه رسیدن به نقطه مشترک است و آمریکایی‌ها هم باید با تصمیم اساسی از فرصت‌های به‌وجود‌آمده بهره ببرند.
جدیت ایران در مذاکرات حالا علی‌رغم سیاسی‌کاری‌های آقای مدیرکل در ماه‌های گذشته، وی را نیز مجبور به اظهارنظر متفاوت کرده است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در نشست خبری در توکیو صحبت می‌کرد، گفت که هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ایران در مذاکرات هسته‌ای جدی نیست، وجود ندارد. گروسی هفته گذشته نیز در اظهاراتی در پارلمان اروپا گفت: ما هنوز امیدوار هستیم که نوعی توافق در یک چارچوب زمانی معقول حاصل خواهد شد؛ البته باید این واقعیت را بدانیم که پنجره فرصت می‌تواند در هر زمانی بسته شود.
حسن‌نیت و اراده تهران برای توافق
جدیت ایران در رسیدن به توافق پایدار شامگاه جمعه نیز موردتاکید حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان در تماس جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفت. وی با اشاره به جدی بودن جمهوری اسلامی ایران برای توافق قوی و پایدار گفت: تهران حسن‌نیت و اراده لازم را برای رسیدن به یک توافق را داراست.
اگرچه جوزپ بورل نیز در گفت‌وگوی اخیر خود با امیرعبداللهیان بر این نکته تاکید کرد که در رسیدن به نتیجه خوب امیدواراست اما نباید از این موضوع نیز غافل شویم که در گذشته نیز شاهد اظهارات ضدونقیضی از سوی وی بوده‌ایم. وزیر امورخارجه کشورمان همچنین در گفت‌وگوی اخیر خود با لاوروف گفت که اگر آمریکایی‌ها منطقی عمل کنند، توافق هسته‌ای در دسترس خواهد بود.
با جدیت تهران برای رسیدن به توافق و نقش‌آفرینی بهتر دولت می‌توان از این مرحله گذر کرد و آمریکایی‌ها باید این موضوع را مدنظر داشته باشند که فرصت‌ها در نظام بین‌الملل دائمی نیست و با هر تکانه‌ای می‌تواند سمت و سوی دیگری را در پیش گیرد. بایدن که در ماه‌های گذشته دستاوردی از سیاست‌های غلط خود در برابر تهران نداشته است و به اذعان برخی از مقامات و تحلیلگران آمریکایی، صیدی از آب گل‌آلود فشار حداکثری نداشته است باید مسیر جدیدی را پیش گرفته و مناقشات خود با ایران را حل‌و‌فصل کند.