چاپ

ایران پرسمان - بیگ بنگ / به گفته اخترشناسان ستارۀ ابرغول “وی وای سگ بزرگ” که اندازه‌ای یک میلیارد برابر خورشید دارد، چند وقتی است گاز و غبار خود را به اطراف پرتاب می‌کند و این یعنی رفته رفته به سمت مرگ می‌رود.
اخترشناسان دانشگاه آریزونا مدلی از ستارۀ ﻭﯼﻭﺍﯼ ﺳﮓ ﺑﺰﺭﮒ( VY Canis Majoris) ساختند که به پیش‌بینی چگونگی مرگ این ستاره کمک خواهد کرد. این ستارۀ “ابرغول سرخ” یکی از بزرگترین ستاره‌‌های کهکشان راه شیری است و کمتر از 10 میلیون سال سن دارد و در «سن پیری» خود قرار دارد. ستارگان غول سرخ، سوخت هیدروژن خود را به سرعت مصرف می‌کنند، برای همین عمر کوتاهی دارند. این ستارگان به اندازۀ کافی داغ هستند تا عناصر سنگین‌تری مانند هلیوم و کربن را با هم ترکیب کنند. وقتی سوخت ستاره کم می‌شود، ستاره گرد و غبار خود را به اطراف پخش می‌کند و به سمت مرگ می‌رود.
چگونگی مرگ غول‌های سرخ همیشه مورد بحث بوده؛ در ابتدا اخترشناسان تصور می‌کردند که این ستاره‌ها در هنگام مرگ منفجر شده و به سادگی به یک “ابرنواختر” تبدیل می‌شوند، مانند بسیاری از ستاره‌های دیگر. با این حال، داده‌های جدیدتر نشان می‌دهد که تعداد ابرنواخترها به طور قابل‌توجهی کمتر از تعدادِ پیش‌بینی شدۀ ابرنواخترها است اگر ابرغول‌های سرخ به ابرنواخترها منفجر می‌شدند.
نظریه فعلی این است که احتمال فروپاشی آنها به یک سیاهچاله بیشتر است، که مشاهدۀ مستقیم آن بسیار دشوارتر از ابرنواخترهای پیشنهادی اولیه است. مشخص نیست ستاره‌هایی که به سیاهچاله تبدیل می‌شوند دقیقاً چه ویژگی‌هایی دارند. پس برای کشف این مسئله، بهتر است یک مدل داشته باشیم. دانشمندان معتقدند این ستاره قبلاً نیمی از جرم خود را از دست داده و احتمال دارد پیش از تجربه انفجار ابرنواختری مستقیماً به یک “سیاهچاله” تبدیل شود.
تیم محققان ستارۀ ﻭﯼﻭﺍﯼ ﺳﮓ ﺑﺰﺭﮒ را به عنوان یک مبنای عالی برای مطالعه‌ی این ستارگان غول‌پیکر انتخاب کردند. این ستاره پرجرم است و اندازۀ آن از 10 تا 15 “واحد نجومی” متغیر است.(هر واحد نجومی 150 میلیون کیلومتر است) این ستاره تنها 3900 سال نوری از زمین فاصله دارد، این امر ﻭﯼﻭﺍﯼ ﺳﮓ ﺑﺰﺭﮒ را که در صورت فلکی سگ بزرگ واقع شده، برای ناظران جذاب می‌کند.
اندازۀ خالص و نزدیکی این ستاره به منظومه شمسی، آن را به یک کاندید رصدی عالی تبدیل کرده است. اخترشناسان با استفاده از داده‌های رصدی خوب، می‌توانند پیچیدگی خیره‌کنندۀ سطح ستاره را مشاهده کنند. یکی از فرآیندهای اساسی در مرگ یک ستاره، از دست دادن جرم است. به طور معمول، این اتفاق زمانی می‌افتد که گاز و غبار به طور یکنواخت از فتوسفر ستاره خارج می‌شود. با این حال در این ستاره، ویژگی‌های عظیمی وجود دارد که شبیه کمان‌های تاجی خورشیدی‌اند، اما یک میلیارد برابر پرجرم‌تر هستند.

ایران پرسمان

محققان با استفاده از آرایه تلسکوپی آلما، فوران‌های منتشر شدۀ این ستاره را بررسی کردند. این مواد، از جمله دی اکسید گوگرد، دی اکسید سیلیکون و کلرید سدیم، محققان را قادر می‌سازد تا سرعت حرکت آن را تشخیص دهند، نه فقط حضور ساکن سایر اجسام، مانند گرد و غبار. برای انجام این کار، آنها باید تمام 48 دیش آلما را تراز می‌کردند و بیش از یک ترابایت داده را جمع‌آوری می‌کردند تا اطلاعات صحیح را به دست آورند.
پردازش تمام داده‌های جمع‌آوری‌شده می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد و محققان هنوز روی برخی از آنها کار می‌کنند. با این حال، آنها تاکنون به اندازۀ کافی فرصت داشتند تا یافته‌های خود را در اواسط ژوئن به انجمن نجوم آمریکا ارائه کنند. وقتی محققان داده‌های بیشتری داشته باشند، می‌توانند مدل بهتری از ظاهر یکی از بزرگترین ستاره‌های کهکشان، توصیف کنند. و روزی، در آینده‌ای بسیار دور، این مدل از یک غول بزرگ سرخ ممکن است فرصتی برای آزمایش پیدا کند، یعنی زمانی که VY Canis Majoris سرانجام رسماً بمیرد. جزئیات بیشتر این پژوهش در Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.