چاپ

ایران پرسمان - اگر کسی کاری را برای رضایت خداوند انجام دهد ولی هنگامی که شخ…
سوال
اگر کسی کاری را برای رضایت خداوند انجام دهد ولی هنگامی که شخصی از آن کار باخبر می شود، ناخواسته کمی خجالت در دلش احساس می کند. آیا این احساس خجالت به معنای عدم خالص بودن و باطل بودن عمل است؟
پاسخ
قبل از پاسخ به سؤال ابتدا معنای اخلاص و ریا را روشن می کنیم.
اخلاص ضد ریا است[1] اخلاص یعنی قصد را از غیر خدا خالص ساختن. ریا یعنی قصد نشان دادن به مردم برای آن که نزد مردم قدر و منزلت پیدا کند.
شرط صحت عبادت اخلاص است و فقط باید برای خدا باشد. اگر ذره‌ای ریا در آن باشد عبادت باطل است. اگر هم به قصد خدا و هم برای مردم انجام دهد باز هم عبادت باطل است؛ ولی اگر قصد او فقط برای خداست؛ اما وسوسه ها در ذهنش خطور می‌کند، باعث بطلان نمی‌شود. اگر عبادت را فقط برای خداوند متعال انجام دهد نه برای آنکه دیگران بفهمند؛ ولی وقتی انجام داد اگر مردم مطلع شوند خوشحال می شود باعث بطلان عبادت نمی شود. (با تأکید براینکه فقط برای خدا انجام داده باشد.)
باید مواظب بود؛ زیرا که شیطان دشمن ماست و وسوسه گر و فریبنده است. باید مراقب بود تا ما را در ورطه ریا و هلاکت نیاندازد. در درجات بالاتر باید به گونه ای باشد که اطلاع مردم یا عدم اطلاع مردم برای او یکسان باشد. و حالتی که دوست داشته باشد، کار خوبی که انجام داده را کسی نفهمد، حالت پسندیده ای است. از ائمه ـ علیهم السّلام ـ سفارش شده است که مستحبات مخفیانه انجام داده شوند.
نتیجه: اگر فقط و فقط برای خداوند انجام داده، قبول می شود. برای اینکه بدانیم مبتلا به ریا شده ایم یا نه بهتر است با نشانه های عمل ریاکارانه آشنا شویم در صورتی که اینها در فرد باشند او مبتلا به ریا شده است وگرنه عمل او خالص و برای خداست.
1. نزد دیگران نشاط بیشتری برای عبادت دارد.
2. در صورت خلوت احساس کسالت و خستگی در عبادت دارد.
3. دوست دارد در تمام کارهایش ستوده شود.[2]
4. ریا کار ظاهرش زیبا و باطنش رنجور و علیل است.[3]
اگر این نشانه ها در شما نیست و احساس خجالت دارید به دلیل حساسیت شما نسبت به مسئله است؛ یعنی دوست دارید واقعاً عبادت شما به شکل مخفیانه انجام گیرد. (مطلع شدن فرد مقابل ضرری به عمل شما نمی زند.)
پی نوشت ها:
[1] . قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، موسسه در راه حق، ص 165.
[2] . سادات، محمد علی؛ اخلاق اسلامی؛ تهران: سمت، 1368، ص 200.
[3] . همان، ص 200.
اگر کسی کاری را برای رضایت خداوند انجام دهد ولی هنگامی که شخصی از آن کار باخبر می شود، ناخواسته کمی خجالت در دلش احساس می کند. آیا این احساس خجالت به معنای عدم خالص بودن و باطل بودن عمل است؟ / مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم