چاپ

ایران پرسمان - برای دوری از بد زبانی باید چه کنیم؟
سوال
برای دوری از بد زبانی باید چه کنیم؟
پاسخ
اگر زبان شما به بیان سخنان بد عادت کرده باید به دستورالعمل‌های زیر توجه نمایید. تا کم‎کم از این عادت ناپسند دوری کنید.
1. اول فکر، بعد حرف
شتاب‎زده حرف نزنید. اول کمی فکر کنید و پس از آن سخن بگویید: حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: «زبان عاقل از پس قلب او، و دل احمق از پس زبان او است»[1]
این سخن زیبا بیانگر آن است که شخص عاقل پیش از سخن گفتن می‎اندیشد و می‎سنجد و از دل خود می‎پرسد که آیا این کلام به صلاح او است؟ آیا به شخصیت دیگران لطمه‎ای نمی‎زند؟ و بعد که تمام جوانب امور را مورد بررسی قرار داد لب به سخن می‎‎گشاید. ولی فرد جاهل که بدون فکر حرف می‎زند یک دفعه متوجه می‎شود که شخصیت دیگران را کوبیده و باعث حسرت و اندوه خود شده است.
2. ارزیابی بعد از صحبت کردن
بعد از صحبت کردن حرف‌های خود را مورد ارزیابی قرار دهید. فکر کنید که سخن شما چگونه بوده آیا خود شما از چنین حرف زدنی احساس شوق می‎کنید یا باعث سرافکندگی شده است. چنان‌چه به نظرتان کلام ناپسند آید دیگر آن را تکرار نکنید.
3. امتحان حرف‌ها
دوستی را پیدا کنید و روبروی هم بنشینید و به نوبت، سخن بگوئید و سپس دریافت‎های خود را نسبت به طرف مقابل و عکس العمل‎هایی را که مشاهده می‎شود مورد دقت قرار دهید. اگر عکس‎العمل منفی است از آن کلام دیگر استفاده نکنید و به دنبال سخن مطلوب‎تری باشید.
4. ضبط و تکرار
اگر برایتان امکان دارد هر روز چند دقیقه‎ای سخن زیبا و پرمحتوا بر زبان جاری نمایید و آن را بر روی نوار ضبط کنید و این کار را تکرار کنید تا زبان شما با سخنان خوب عادت نماید.همچنیم سخنان افرادی را که سنجیده و زیبا سخن می گوینئ را بشنوید.
5. مرور و بررسی
هر شب حرف زدن‎های یک روزه خود را با دیگران مرور کنید و ببینید آیا جوری حرف زده‎اید که دیگران از شما انتظار دارند؟ اگر کلمات نادرست گفته‎اید سعی کنید فردا دیگر آن را تکرار نکنید.
6. عبرت پذیری
زندگی کسانی را که با سخنان بد دیگران را رنجانده‎اند و نتایج بدی را به دنبال داشته مطالعه و مورد دقت قرار دهید، و واقعاً از آنان عبرت بگیرید.
7. همنشینی با افراد اخلاقی
همیشه سعی کنید با افراد خوش سخن و ادیب و افرادی که دارای کلام هستند و از اخلاقی اسلامی بهره‎مندند همنشین شوید. و از آنان الگو بگیرید.
8. توجه به آثار منفی بد زبانی
کلن خواجه بر خویشتن کار سخت
که بد خوی باشد نگون سار بخت
به نرمی زدشمن توان کند پوست
چوبا دوست سختی کنی دشمن اوست
9. توجه به ارزش مدارا و خوش خلقی
امام کاظم –علیه السلام- فرموند که: «نصف عیش وزندگانی آدمی رفق و نرمی است»
به لطف و خلق توان کرد صید اهل نظر
به بند و دام نگیرند مرغ دانا را
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا
10. جریمه کردن خود.
11- تشویق خود در صورت موفقیت.
پی نوشت:
[1] ـ علم الهدی، سید رضی، نهج البلاغه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ص 1096.
برای دوری از بد زبانی باید چه کنیم؟ / مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم