|
ماهواره خیام؛ ایرانی، سفارشی ویا روسی؟
يکشنبه 23 مرداد 1401 - 16:00:04
|
|
ایران پرسمان - آفتاب یزد /متن پیش رو در آفتاب یزد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روز سه شنبه روز بسیار مهمی برای ایران بود. روزی که خبر از یک موفقیت بزرگ می‌داد. در این روز ماهواره ایرانی «خیام» با استفاده از موشک «ماهواره‌بر سایوز» روسیه به فضا پرتاب شد. این پرتاب در ساعت 10 و 22 دقیقه صبح به وقت تهران، در پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان انجام شد.
این برای نخستین بار است که یک ماهواره تحت مالکیت ایران توسط موشک روسی به فضا پرتاب می‌شود. این موضوع اتفاق بسیار مهمی است که ایرانیان آن را رقم زده‌اند اما ساعاتی پس از پرتاب ماهواره به فضا، دولت روسیه، مدعی شد که صفر تا صد این موشک توسط آن‌ها ساخته شده است این در حالی است که دولت معتقد است ماهواره خیام کاملا ایرانی است و تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره برداری از ماهواره خیام از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام شده است و فقط ساخت و پرتاب آن توسط کشورهای خارجی صورت گرفته است. دلیل استفاده از موشک ماهواره بر روسی برای پرتاب این ماهواره ایرانی؛ وزن بیش‌از نیم تنی ماهواره خیام و نیز درصد بسیار
بالای موفقیت پرتابگر سایوز است. قسمت تلخ ماجرا اینجاست که برخی رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند که دولت روسیه قصد دارد از این ماهواره ایرانی برای جنگ در اوکراین، استفاده کند که سازمان فضایی ایران با صدور بیانیه‌ای این موضوع را رد کرده و گفته است: «با توجه به فعالیت‌ها و اهداف صرفا صلح‌آمیز و غیرنظامی سازمان فضایی ایران، تصاویر ماهواره خیام برای ارتقاء توانایی مدیریت و برنامه ریزی کشور در حوزه‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها، مدیریت حوادث غیرمترقبه و... استفاده می‌شود و نیروهای دفاعی کشور برای رفع نیازهای خود مسیرهای اختصاصی و منحصر به فرد خود را به لحاظ فنی و راهبردی پیگیری می‌کنند».
> توضیحاتی درباره نحوه سفارش ماهواره خیام
در همین راستا رئیس سازمان فضایی ایران با تاکید بر اینکه این ماهواره به سفارش ایران در یکی از شرکت‌های روسی ساخته شده است، گفت: این ماهواره بر اساس پارامترهای تعیین شده از سوی ایران و همچنین نظارت ایران به مرحله ساخت رسید و در ایران نیز ما برای دریافت داده‌های این ماهواره علاوه بر تجهیز ایستگاه‌های فضایی موجود اقدام به تهیه ایستگاه‌های سیار نیز در اقصی نقاط کشور کرده‌ایم. به گزارش ایسنا، حسن سالاریه با اشاره به پرتاب موفق ماهواره «خیام» و قرار گرفتن آن در مدار 500 کیلومتری زمین، گفت: این ماهواره یک ماهواره سنجشی با دقت بالا برای استفاده در حوزه‌های مدیریت منابع، معادن، صنایع، خدمات شهری و مرزها و همچنین در حوزه‌های کشاورزی کاربرد دارد. وی با بیان اینکه این ماهواره قادر است بخش‌های زیادی از نیاز کشور را به لحاظ داده‌های سنجشی تامین کند، ادامه داد: در سالهای گذشته کشور در حوزه‌های سنجش از دور دستاوردهای خوبی داشته و برای عملیاتی کردن دانش‌های کشف شده نیاز داشتیم تا در پیک‌های مختلف سنجشی ماهواره‌ای با دقت بالا در اختیار داشته باشیم. سالاریه با اشاره به همکاری اخیر ایران با کشور روسیه برای دسترسی به ماهواره‌های سنجشی با دقت بالا، یادآور شد: ما این مسیر را ادامه خواهیم داد و در سالهای آینده قرار است ماهواره‌هایی با دقت بالاتر تولید، پرتاب و مدارگذاری شود تا نیاز کشور مرتفع شود.
> روند طراحی و پرتاب ماهواره اخیامب
رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به روند طراحی و پرتاب ماهواره «خیام»، توضیح داد: برای آنکه یک ماهواره سنجشی در مدار قرار گیرد، ابتدا باید سفارش‌گیری صورت گیرد و پس از آن فرایند طراحی سیستمی، طراحی دقیق، ساخت و مدارگذاری ماهواره صورت گیرد و بعد از تزریق ماهواره به مدار و کالیبراسیون آن، تصاویر ارسالی در اختیار محققان قرارگیرد. سالاریه با بیان اینکه ماهواره «خیام»
در اواسط دهه 90 توسط محققان فضایی کشور با توجه به نیاز روز آن زمان تعریف شده بود، ادامه داد: مراحل تحقیقاتی این ماهواره انجام شد و برای اجرایی کردن آن نیاز به دسترسی به ماهواره‌هایی با دقت یک متر بود که این فرایند یک بازه زمانی یک تا دو سالهای را می‌طلبید که پس از انجام مطالعات اولیه و اجرای طراحی مفهومی ماهواره «خیام» مشخصات فنی ماهواره تعیین شد. وی با تاکید بر اینکه صنعت ماهواره‌سازی به این صورت نیست که بتوان در یک فروشگاهی وارد و آن را سفارش داد، گفت: برای سفارش یک ماهواره نیاز است تا پارامترهایی همچون تعیین مقررات، سیستم‌های مخابراتی، سیستم‌های ارتباطی و سنجشی در پیک‌های مختلف و همچنین کنترل وضعیت و پایداری ماهواره انجام شود. رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه این مراحل در کشور انجام شده است، افزود: در دهه 90 که اقدام به ساخت این ماهواره کردیم شرکت‌های مختلفی در دنیا مورد ارزیابی قرار گرفت که پس‌از شناسایی این شرکت‌ها در نهایت یک شرکت معتبر سازنده روسی انتخاب شد. به گفته وی پس از سفارش این پروژه به شرکت روسی، مراحل نظارت بر پروژه در بخش‌های مختلف و همچنین انواع تست‌های آن صورت گرفت و در نهایت این ماهواره به ایران تحویل داده شد و در مدار 500 کیلومتری قرار گرفت.
> داده‌گیری از ماهواره اخیامب
سالاریه با اشاره به هزینه‌های ساخت ماهواره «خیام»، توضیح داد: با توجه به وزن و طیف و دقت، قیمت ماهواره‌های سنجشی متفاوت است و این پروژه حدود 40 میلیون دلار برآورد می‌شود. وی با بیان اینکه تکنولوژی‌های فضایی دائما در حال توسعه است، ادامه داد: از آنجایی که صنعت فضایی دارای رقبای زیادی است، باید شرایط روز و توسعه فناوری در نظر گرفته شود و با توجه به تغییراتی که در قرارداد صورت گرفته، برای اعلام قیمت نهایی باید قرارداد را مورد مطالعه قرار دهیم. رئیس سازمان فضایی ایران در خصوص داده‌گیری از ماهواره «خیام»، توضیح داد: با توجه به پهناوری کشور در حال حاضر در چهار نوبت از این ماهواره داده‌گیری می‌شود و همچنین فرامین برای برخی عملکردها به این ماهواره صادر می‌شود. سالاریه با بیان اینکه داده‌های این ماهواره از طریق ایستگاه ماهدشت دریافت می‌شود، ادامه داد: ولی ما در حال تجهیز ایستگاه‌های موجود و همچنین راه‌اندازی ایستگاه‌های جدید در اقصی نقاط کشور به منظور دریافت داده‌های این ماهواره هستیم. وی اضافه کرد: همچنین ما ایستگاه سیاری را برای این ماهواره در نظر گرفته‌ایم. سالاریه با اشاره به توانمندی کشور در ساخت سنجنده‌ها گفت: در حال حاضر نیاز کشور در حوزه سنجشی، طیف یک متر است و صنعت فضایی ایران در 2دهه اخیر بومی‌سازی این صنعت را آغاز کرده و در حال حاضر دانش فنی ساخت سنجنده‌های 5 تا 10 متر را کسب کرده است. وی با بیان اینکه ما برای رسیدن به سنجنده‌هایی با دقت یک متر و کمتر نمی‌توانیم منتظر بمانیم، ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل اعمال تحریم‌ها نمی‌توانیم ارتباطات بازی با دنیا داشته باشیم؛ از این رو ما نیازمند تامین این ماهواره بودیم. رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: ما بعد از ماهواره «خیام» بومی‌سازی و ساخت سنجنده‌های 8 تا 4 و 5 تا 2 و در نهایت یک متر و کمتر را در دستور کار داریم.
> افشای نابهنگام اخبار اخیامب از پایگاه فضایی روسیه
رئیس سازمان فضایی ایران در خصوص اعتراضات صورت گرفته در زمینه انتشار اخبار ماهواره «خیام» از روسیه و تاخیر ایران در انتشار این اخبار، توضیح داد: بر اساس قرارداد منعقد شده کنترل و نظارت در اختیار ایران است و همچنین ناظران شرکت سازنده از زمان ساخت تا تحویل و پرتاب نیز باید حضور داشته باشند تا به ابهامات پاسخ دهند. سالاریه اضافه کرد: ما علاقه‌ای نداشتیم تا قبل از داده‌گیری واقعی از ماهواره «خیام» اطلاعاتی منتشر شود، چرا که باید کلیه ایرادات آن مرتفع می‌شد، ولی پایگاه فضایی روسیه بدون هماهنگی با ما نسبت به انتشار اخبار مربوط به ماهواره «خیام» اقدام کرد و بعد از آن ما نیز به طور مناسب اقدام به انتشار اطلاعیه‌هایی در این زمینه کردیم. وی تاکید کرد: توافق ما این بود که بعد از پایداری ماهواره اخبار آن منتشر شود. سالاریه همچنین به برخی ادعاها در خصوص جاسوسی بودن این ماهواره اشاره کرد و گفت: ماهواره «خیام» با وزن 600 کیلوگرم هرگز نمی‌تواند جاسوسی باشد، چرا که ماهواره‌های جاسوسی دارای سایز و اندازه مشخص و در مدار مشخص هستند. وی جاسوسی بودن این ماهواره را یک ادعای کودکانه دانست و افزود: خیام یک ماهواره سنجشی، برای کاربرد در حوزه مدیریت منابع، معادن، کشاورزی و محیط زیستی بر اساس استانداردهایی طراحی و ساخته شده است. به گفته وی، سفارش و قرارداد این ماهواره مربوط به قبل از جنگ اوکراین می‌شود. سالاریه همچنین در خصوص دلایل اعمال تغییر در متن قرارداد ساخت ماهواره «خیام» توضیح داد: قراردادهای مربوط به حوزه فضایی همواره دستخوش تغییر می‌شود که این امر به دلیل رشد سریع فناوری‌های این حوزه است؛ از این رو قرارداد این ماهواره نیز دائما دستخوش تغییر بود و الحاقیه‌های زیادی به آن افزوده شد. وی اضافه کرد: در قرار ماهواره تعیین زمان پرتاب بسیار مهم است که تلاش شد این زمان در متن قرارداد تعیین شود. رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: در 1.5 سال اخیر تلاش‌های زیادی برای نهایی شدن قرارداد صورت گرفته و حدود 300 ساعت جلسه با طرف روس برای مشخص شدن پارامترهای ماهواره «خیام» برگزار شده است.
> پرتابگر خارجی
سالاریه به دلایل انتخاب پایگاه سایوز اشاره کرد و گفت: ساخت ماهواره «خیام» با طراحی مفهومی و تعیین پارامترهای محققان ایرانی به شرکت خارجی واگذار شد و در کلیه مراحل بعد از ارسال مدارک و اسناد به ما و تایید آن به مرحله نهایی و پرتاب رسید. رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: وقتی که این ماهواره به مرحله پرتاب رسید، شرکت سازه پایگاه فضایی دیگری را برای پرتاب به ما پیشنهاد کرد، ولی ما قبول نکردیم. وی با بیان اینکه ما پایگاه سایوز را برای پرتاب ماهواره «خیام» انتخاب کردیم، اضافه کرد: این پایگاه در سالهای اخیر شکستی در پرتاب‌های خود نداشته است. رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به توان کشور روسیه در حوزه فضایی، اظهار کرد: این کشور اولین کشوری است که پرتاب ماهواره و اعزام فضانورد را داشته و بسیاری از کشورهای پیشرو از تجارب روسیه برای توسعه صنعت فضایی خود الگوبرداری کرده‌اند.
> ایران هسته‌ای و فضایی یعنی ما می‌توانیم
یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره خیام تاکید کرد که ایران هسته‌ای و فضایی یعنی دیگر تحریم معنایی نداشته و ما می‌توانیم. به گزارش ایسنا، مصطفی نخعی نماینده مردم نهبندان در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «قرارگرفتن ماهواره خیام در مدار زمین و بهره برداری از این ماهواره توسط دانشمندان جوان فضایی ایرانی قدم بزرگی در حوزه صنعت فضایی کشور است. ایران هسته‌ای و فضایی یعنی تحریم معنی ندارد و ما می‌توانیم.»
http://www.PorsemanNews.ir/Fa/News/383340/ماهواره-خیام؛-ایرانی،-سفارشی-ویا-روسی؟
|