چاپ

ایران پرسمان - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مروری بر 8دستاورد ارزشمند ایران در حوزه دانش، درمان، صنعت، حمل‌ونقل و... که در حوادث هفته‌های اخیر پنهان ماند
«پیشرفت نیازمند ابزارهای متعددی است، اما مهم‌ترین ابزار پیشرفت، امید است. مشکل اقتصادی داریم که ان‌شاءالله برطرف می‌شود. در بخش‌های دیگر در حال پیشرفت هستیم، اما دشمن و امتداد داخلی آن، این پیشرفت‌ها را کتمان یا کوچک‌نمایی می‌کنند و می‌کوشند تا جوانان ما از پیشرفت‌ها مطلع نشوند.» این مطلب، بخش مهمی از صحبت‌های مقام معظم رهبری در دیدار با مردم اصفهان بود که درباره صحنه‌گردان‌های حوادث اخیر در کشور مطرح کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار به دستاوردهای مهم ایران طی این مدت اشاره کردند و گفتند: «در همین چند هفته‌ای که حالا در بعضی از خیابان‌ها 4نفر آدم شریر یا فریب‌خورده وارد شدند و اغتشاش درست کردند، در همین اغتشاشات، کارهای بزرگی انجام گرفته که اگر مقایسه کنیم هفته‌های دیگر و ماه‌های دیگر را، یک نتیجه‌ بزرگی به‌دست می‌آید؛ ازجمله کشف روشی جدید در درمان سرطان خون، بومی‌سازی یک دستگاه کلیدی برای چاه‌های نفت و گاز، راه‌اندازی پالایشگاه فراسرزمینی، افتتاح خط‌آهن بلوچستان، بهره‌برداری از 6واحد نیروگاهی، رونمایی از بزرگ‌ترین تلسکوپ جهان، ماهواره‌بر و موشک جدید.» 8دستاورد ارزشمندی که در هفته‌های اخیر، کمتر به آنها پرداخته شد، اما کارنامه ایران در حوزه دانش، درمان، صنعت، حمل‌ونقل و... را درخشان‌تر کرد.
24مهر؛ راه‌اندازی نخستین پالایشگاه فراسرزمینی در ونزوئلا
پالایشگاه فراسرزمینی به نام ال‌پالیتو در ونزوئلا با ظرفیت پالایش روزانه 100هزار بشکه نفت خام میدان‌های کشور راه‌اندازی شد. جواد اوجی، وزیر نفت درباره راه‌اندازی این پالایشگاه گفته بود:‌ «این آرزوی دیرینه و 43ساله‌ای بود که در بخش فراسرزمینی تحقق یافت. نقطه آغاز این اقدام در ونزوئلا بود و با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در دیگر نقاط نیز ادامه خواهد یافت.» موسی احمدی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، احداث پالایشگاه‌های فراسرزمینی را اقدامی ارزشمند برای توسعه صنعت نفت و کمک به کاهش خام‌فروشی و صدور خدمات فنی و مهندسی ایران عنوان می‌کند و می‌گوید: «با وجود تحریم‌های آمریکا در 4دهه گذشته علیه کشورمان، با اتکا به متخصصان و توان داخلی موفق به افزایش تولید و توسعه میادین نفت و گاز هستیم و این رویه زمینه را برای صدور خدمات فنی و مهندسی صنعت نفت آماده کرده است.» به گفته احمدی با توجه به تأثیر مستقیم صنعت نفت در توسعه پایدار کشور، متولیان برنامه‌ریزی‌های خوبی برای تکمیل زنجیره پتروشیمی انجام داده‌اند؛ به‌طوری که اکنون بخش‌های خصوصی به‌خصوص شرکت‌های بزرگ به این بخش ورود کرده‌اند.
اول آبان؛ ساخت بزرگ‌ترین تلسکوپ‌ در ایران
با ساخت بزرگ‌ترین تلسکوپ، ایران به جرگه یکی از 10کشور صاحب بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های جهان پیوست. حبیب خسروشاهی، مجری طرح رصدخانه ملی درباره رونمایی از این تلسکوپ می‌گوید: «در چند روز گذشته تلسکوپ سه‌و‌چهار دهم متری رصدخانه ملی ایران به مرحله ثبت نخستین روز رسید. البته تأکید می‌کنم که هنوز به مرحله بهره‌برداری علمی نرسیده‌ایم و این در چند ماه آینده انجام خواهد شد. انتظار ما این است که تا پایان سال‌جاری تمام فرایند تنظیمات و کالیبره کردن به اتمام برسد و از حدود اردیبهشت سال آینده بتوانیم کار بهره‌برداری علمی را شروع کنیم که باز آن هم به‌صورت فازبندی خواهد بود. ابتدا بخش درصد است که شاید 50درصد از وقت تلسکوپ به رصد اختصاص داده شود، ولی به مرور زمان این میزان افزایش پیدا خواهد کرد. در نهایت تا پایان سال آینده این عدد به 90 تا 95درصد خواهد رسید.» علیرضا دلیری، دستیار معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور هم در این‌باره تأکید می‌کند: «ما اکنون با این تلسکوپ جزو 10تلسکوپ اول دنیا که بالای 4 متر هستند، قرار گرفته‌ایم. این بزرگ‌ترین تلسکوپی است که می‌تواند کمک شایانی برای پژوهشگران، دانشگاهیان و دانشجو‌یان ما باشد و ما را از ظرفیت‌هایی که قبلا نداشتیم، بی‌نیاز کند.»‌
2آبان؛ بومی‌سازی یکی از دستگاه‌های کلیدی چاه‌های نفت و گاز
جمعی از محققان دانشگاه صنعتی‌شریف موفق به طراحی و تولید یک محصول فناورانه به ارزش تقریبی 500هزار دلار در حوزه‌ بالادستی صنعت نفت و گاز شدند. این محصول فناورانه در حوزه بالادست نفت و گاز به نام «دستگاه دیسک گردان» نقش بسزایی در افزایش بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز ایفا می‌کند و علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، به نگهداشت و افزایش تولید کمک شایانی می‌کند. امیرحسین ربیعی، مدیرعامل شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری‌های پیشرفته دانشگاه صنعتی‌شریف که موفق به طراحی و تولید یک محصول فناورانه شده‌، درباره این محصول می‌گوید: «تمامی مراحل طراحی، ساخت قطعات و مونتاژ این محصول از سوی تیم فنی شرکت صورت گرفته و برای نخستین‌بار در کشور ساخته شده است. هدف این دستگاه، اندازه‌گیری نرخ واکنش سنگ و سیال در دما و فشار بالاست که از اهمیت بالایی در مطالعات عملیات تزریق اسید - به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های التیام آسیب‌سازندهای نفت‌خیز - برخوردار است.» به‌گفته ربیعی این دستگاه در سال‌های اخیر از نیازهای فناورانه صنعت نفت بوده که به‌علت تحریم‌ها، امکان واردات آن میسر نبوده است.
5آبان؛ بهره‌برداری از 6نیروگاه
6واحد نیروگاه حرارتی (2واحد در زنجان و یک واحد در شهرهای مشهد، هریس، جهرم و ارومیه) با حضور رئیس‌جمهور بهره‌برداری و به شبکه سراسری برق اضافه شد که ظرفیت تولید برق کشور را ‌هزار و 26مگاوات افزایش داد. ‌برای ساخت واحدهای نیروگاهی جدید 651میلیون یورو سرمایه‌گذاری صورت گرفت و در مدت زمان ساخت آنها برای 2800نفر به‌طور مستقیم و 6800 نفر به‌طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد شد. این برای نخستین‌بار بود که به‌طور همزمان بیش از هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در کشور افتتاح شد. طبق برنامه مجموعا 107هزار مگاوات تعمیرات نیروگاهی تا پایان اردیبهشت1402 در دست اقدام است که تا‌کنون 18هزار مگاوات آن شروع شده است. با انجام به‌موقع تعمیرات نیروگاهی و اقدامات مدیریتی، ضریب آمادگی نیروگاه‌های حرارتی در دوره اوج بار سال‌جاری به 98درصد رسید. همچنین طبق برنامه در دوره اوج بار سال1402 مجموعا 4هزارو504مگاوات نیروگاه حرارتی جدید به بهره‌برداری خواهد رسید و ارتقای ظرفیت عملی تولید به میزان 515مگاوات نیز انجام خواهد شد.
14آبان؛ پرتاب موفق زیرمداری ماهواره‌بر «قائم100»
آزمایش پروازی زیر مداری موتور مرحله اول رافع در ماهواره‌بر سوخت جامد قائم100 با موفقیت انجام شد. ماهواره‌بر سوخت جامد قائم100، ماهواره‌ای است که با 3مرحله سوخت جامد قادر خواهد بود ماهواره‌ای با وزن 80کیلوگرم را در مدار 500کیلومتری از سطح زمین قرار دهد. پرتاب این ماهواره‌بر به فضا یعنی رسیدن به موشک‌های بلندپرواز حدود 12هزار کیلومتر، به این معنا که از این پس بدون نیاز به ماهواره‌های دیگر، ایران می‌تواند ظرفیت پرتاب ماهواره‌ها را در فضا در اختیار داشته باشد. امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این دستاورد را از همت و تلاش‌های مجاهدانه جوانان دانشمند ایران اسلامی عنوان می‌کند و می‌گوید: «این دستاوردهای بزرگ در سایه سنگین‌ترین تحریم‌های تاریخ بشریت برای ایران حاصل شده و راهبرد ایران قوی را پیش روی خود دارد. بدون هیچ تردیدی قدرت و سرعت حرکت پیش‌رونده خود برای فتح قله‌های بلند دانش و رسیدن به فناوری‌های نوین و برتر را ادامه خواهیم داد.»‌
15آبان؛ رونمایی از موشک صیاد 4B
موشک صیاد B4با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش و جمعی از متخصصان صنعت دفاعی رونمایی شد. آزمون سامانه ارتقایافته باور373 علیه اهداف دور ایستا با موشک برد بلند صیادB4 با موفقیت انجام شد. در این آزمون، هدف دور ایستا در برد بیش از 450کیلومتر از سوی رادار بهینه شده سامانه باور 373 کشف شد و در برد حدود 405کیلومتر ردگیری و در برد بیش از 300کیلومتر مورد اصابت و انهدام کامل قرار گرفت. این موشک دارای سوخت جامد مرکب بوده و برای نخستین‌بار مورد ارزیابی کامل عملیاتی قرار گرفت. برد رادار کشف سامانه باور 373 از 350 به 450کیلومتر و برد رادار درگیری این سامانه از 260 به 400کیلومتر ارتقا پیدا کرده است. برد موشک سامانه از 200 به 300کیلومتر و ارتفاع درگیری آن از 27 به 32کیلومتر افزایش یافته است.
19آبان؛ افتتاح راه‌آهن زاهدان - خاش
با بهره‌برداری از راه‌آهن خاش - زاهدان امکان اتصال شهرستان خاش به شبکه ریلی سراسری فراهم شد و با افتتاح این طرح بزرگ توسعه راه‌های ارتباطی، ترانزیت کالا، رفت‌وآمد مسافران و کاهش ترافیک جاده‌ای میسر خواهد شد. این خط ریلی نخستین بخش از طرح بزرگ راه‌آهن زاهدان- چابهار - میلک - سرخس است. خط ریلی زاهدان - چابهار - سرخس به‌صورت یک خطه و برای جابه‌جایی کالا و مسافر، یکی از طرح‌های مهم ملی در حال اجرا در سیستان‌وبلوچستان است که تکمیل و ‌راه‌اندازی آن تحولات چشمگیری در ارتباطات تجاری کشورهای مختلف و توسعه و پیشرفت استان‌های جنوب شرق کشور ایجاد می‌کند. این خط ریلی 90درصد برای جابه‌جایی کالا و حدود 10درصد برای مسافر پیش‌بینی شده است. از اهداف اصلی این خط ایجاد کریدور ریلی شرق کشور، اتصال بندر تجاری، ترانزیتی، اقتصادی و گردشگری چابهار به شبکه ریلی کشور و کشورهای آسیای میانه، کمک به توسعه سواحل مکران، ایجاد بستر مناسب برای توسعه و رشد اقتصادی سیستان و بلوچستان و اتصال کشورهای آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد است. حسین مدرس‌خیابانی، استاندار سیستان و بلوچستان در حاشیه مراسم افتتاح راه‌آهن خاش - زاهدان در این‌باره گفته بود: «با توجه به ظرفیت مرز، وجود بنادر مهم، منطقه آزاد و امکان تجارت و ترانزیت یکی از ابرپروژه‌های کشور در استان، ساخت و راه‌اندازی راه‌آهن چابهار- زاهدان است. در این راستا عملیات ساخت این طرح در قالب 8قطعه از سال92 آغاز شد و هم‌اینک با پیشرفت فیزیکی 62درصدی در حال تکمیل شدن است. هم‌اکنون قطعه 7و 8 آن در محدوده خاش - زاهدان به‌طول 155کیلومتر با فعال بودن ایستگاه‌های باری و مسافربری به بهره‌برداری رسید.»‌
23آبان؛ درمان سرطان با استفاده از روش «ژن‌درمانی»
ژن‌درمانی نوعی روش درمان یا پیشگیری از بیماری است که دستورالعمل‌های ژنتیک درون سلول‌های یک فرد را فعال می‌کند. وقتی یک ژن معیوب و غیرفعال باشد، می‌تواند منجر به تولید پروتئین‌هایی شود که قادر به انجام وظایف خود نیستند. زمانی که یک ژن معیوب باشد یا بیش از حد فعال باشد، عملکردهای مهم بدن ممکن است دچار اختلال شوند. هدف و غایت اصلی ژن‌درمانی این است که اینگونه ژن‌های معیوب را شناسایی کند و به این ترتیب مشکل را از اساس و ریشه حل کند. امیرعلی حمیدیه، دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری درباره این موفقیت دانشمندان ایرانی در درمان سرطان خون با روش ژن‌درمانی می‌گوید:‌ «این دستاورد نزدیک به 7سال زمان برده است و بعد از گذراندن مطالعات سلولی و مطالعات پیش‌بالینی روی حیوان و کسب مجوز و کد اخلاق از دانشگاه علوم‌پزشکی تهران برای نخستین‌بار یک محصول ژن‌درمانی در کشور برای یک بیمار استفاده شده است.» به‌گفته حمیدیه در دنیا هم این روش بسیار جدید است و سازمان‌های غذا و داروی چند کشور محدود مجوز انجام این کار را دادند و به مرور زمان قطعا خاصیت و قدرت این کار بیشتر خواهد شد. او همچنین درباره اثربخشی درمانی این روش توضیح می‌دهد: «مثل باقی درمان‌ها همچون شیمی‌درمانی که درصدی موفقیت آنها گزارش شده است و نزدیک به 60 تا 70درصد از آنها بهبود یافته و نزدیک به 30 یا 40درصد از آنها برای پیوند اقدام می‌کردند، امروز آنهایی که پیوند نمی‌شوند با احتمال 60 تا 70درصد با این روش بهبود خواهند یافت.»