ایران پرسمان

آخرين مطالب

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد تحلیل روز

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد
  بزرگنمايي:

ایران پرسمان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالجواد موسوی| دوم آذرماه که برسد، صدمین سالروز تولد جلال آل‌احمد است؛ مردی که به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های فرامتنی انبوهی که پیرامون او را احاطه کرده‌اند، هیچ‌گاه درست فهمیده نشد. بااینکه یکی از سرراست‌ترین روشنفکران ما بود و چیزی که با آن از اساس بیگانه بود ابهام و پیچیدگی بود، اما همین آثار ساده و روشن هم درست فهمیده نشدند و اصلاً شاید درست‌تر این است که بگویم اصلاً درست خوانده نشد تا چه‌رسد به فهمیده‌شدن.
حکومتی‌ها بزرگترین جفا را در حقش کردند؛ با بزرگراه به‌نامش زدن و جایزه 110 سکه‌ای به‌نام او برگزار کردن. به‌احتمال قریب به یقین، نیت‌شان خیر بوده و با این‌کارها دست‌کم می‌خواستند ارادت‌شان را به آل‌احمد نشان دهند اما حاصل کارشان، ساختن یک شمایل حافظ وضع موجود بود از نویسنده‌ای که به دنیا آمده بود برای به‌هم‌زدن بازی. به دنیا آمده بود تا شر به‌پا کند و مزاحم خور و خواب دیگران شود. به دنیا آمده بود تا عیش دیگران را منغص کند. کافی است کسی دو، سه اثر از آثار شاخص جلال را بخواند تا بفهمد این نویسنده به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند نویسنده معیار نظام جمهوری اسلامی باشد. در این ادعا نه تخفیف جلال نهفته است، نه تمجید او؛ صرفاً توصیف می‌کنم. ممکن است بعضی از شعارهای جلال در ظاهر با شعارهای رسمی نظام همخوانی داشته باشد، اما این نگاه بسیار سطحی و نازل است. کلیت آل‌احمد هیچ ربطی به نظام مستقر ندارد. او یک نویسنده است. یک روشنفکر تمام‌عیار. یک روشنفکر به‌معنای امروزی کلمه که حتی ربطی به روشنفکر دینی هم ندارد. روشنفکری که به‌اقتضای جامعه روشنفکری آن روزگاران، اگرچه ضدغرب است و به‌دنبال ریشه‌های بومی و خودی برای مبارزه با استعمار، اما در این ‌راه اصلاً و ابداً به شریعت اسلامی و مفاهیمی ازاین‌دست اعتنایی ندارد و اگر هم گاهی گریزی به این‌عوالم می‌زند، صرفاً به‌دنبال دستاویزی است برای پیشبرد اهدافی که در ذهن دارد؛ یعنی استفاده ابزاری از این مفاهیم. چنین چیزی را به‌دلیل صداقت ذاتی و منحصربه‌فردش اصلاً پنهان هم نمی‌کند. بااین‌حال از آن‌جایی که درست خوانده نشده، کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کند.
روشنفکران هم که اغلب آن‌ها در شتابزدگی و سیاستزدگی دست‌کمی از حکومتی‌ها ندارند، روی دیگر علت عدم درست‌فهمیدن جلال بودند. آن‌ها با خلاصه‌کردن جلال در سیاست و گیردادن به همان جمله‌ای که جلال در ستایش شیخ فضل‌الله نوری گفته بود، از جلال چهره‌ای تک‌ساحتی ساختند و سبب شدند جلال قصه‌نویس، گزارش‌نویس، جستارنویس و منتقد کمتر جلوه کند. کار را به جایی رساندند که حتی آخوندبودن پدر جلال، به یکی از جرائم نابخشودنی او بدل شد. خیلی‌های‌شان برای اینکه کماکان محبوب بمانند، از جلال اعلام‌برائت کردند و سعی کردند اگر سهمی در شکل‌گیری وضع موجود داشتند، آن را به‌نام جلال ثبت کنند تا از اعتراض‌های احتمالی در امان بمانند.
نتیجه تلاش آن‌طرفی‌ها و این‌طرفی‌ها این شد که یک نویسنده به‌شدت جدی و تاثیرگذار در حوزه نثر فارسی، عالم روشنفکری، نقد ادبی و هنری و طرح مسائل بنیادین نظری، تبدیل شود به یک چهره مغشوش و مبتذل که حتی مجریان دلقک شبکه «من و تو» هم به‌راحتی و سادگی درباره او اظهارنظر می‌کنند و عوام کالانعام را علیه او می‌شورانند تا آنجا که از قتل‌های زنجیره‌ای تا گران‌شدن سیب‌زمینی را تقصیر سیدجلال آل‌احمد بیندازند.
بیش از نیم‌قرن از مرگ جلال می‌گذرد اما ما هنوز فرصت آن‌که او را درست بخوانیم و فهم کنیم، پیدا نکرده‌ایم. شاید این از اقتضائات زمانه شتابزده ماست که مجال مواجهه درست و منصفانه با هیچ پدیده‌ای را برای‌مان فراهم نمی‌آورد. واقعاً تعجب می‌کنم در چنین روزگاری که حتی آل‌احمد و شریعتی، درست خوانده و فهم نمی‌شوند، بزرگواری چون دکتررضا داوری‌اردکانی از این‌که آثارش را درست نخوانده و نفهمیده‌اند، گله‌مند است. بگذریم.
در دیباچه کتاب ارزیابی شتابزده، جلال از قول استادش، عباس اقبال نقل می‌کند که تا 100سال از یک واقعه نگذشته باشد، نمی‌توان درباره آن اظهارنظر درستی کرد. جلال متعرض می‌شود که من اگر همین الان نگویم که از این آش دهانم سوخت، فردا آش سرد می‌شود و سار از درخت می‌پرد و... الخ. حقیقتش این است که من با این‌که سال‌ها با جلال هم‌عقیده بودم و در شمار مخالفان سخن استاد اقبال، اما تازگی‌ها دارم به این نتیجه می‌رسم که حق با اقبال است. دست‌کم درباره خود جلال که حقیقتاً یک‌ واقعه بود، این حرف مصداق دارد. 100سال از تولدش می‌گذرد، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قضاوتی صحیح و منصفانه نسبت به او داشته باشیم. 
بازار

لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/1065179/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

حمله خانواده اسیران اسرائیلی به استراتژی دولت نتانیاهو

حمله خانواده اسیران اسرائیلی به استراتژی مذاکراتی دولت نتانیاهو

خبرهای ضد و نقیض از موافقت تل آویو برای افزایش ارسال سوخت به غزه

حکمت/ شوخی با نامحرم

خیلی خوب و مهندسی شده درخت رو قطع کرد!

مسابقه «بهترین آشپز» آخرین خبر؛ 3 جایزه 2 میلیون تومانی برای 3 برنده!

ارتقای ایمنی و پیشگیری از حوادث کار به مدارس می رود

راز 400 ساله کیمیاگران افشا شد/ نانو ذرات طلا و دود بنفش

دو خط کتاب/ خاطرات کودکی هم با آدم بزرگ می شوند

ارتش صهیونیست‌ها: ماموریت ما رسیدن به «السنوار» و کشتن وی است

پوتین و بن سلمان در ریاض دیدار کردند

دو سناریو برای خاورمیانه پس از جنگ غزه

بیلبورد خلاقانه در هند

سنجاب دستمال‌دزد تاحالا دیده بودین؟

هزارپای غول‌پیکری که نزدیک به 3 متر طول دارد!

نشست صمیمی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاران دارای معلولیت

سرنوشت زمین اگر خورشید ناگهان ناپدید شود چه خواهد شد؟

داستان؛ آدم فروش واقعی کیه؟

دبیر شورای عالی امنیت ملی: ماشین کشتار اسرائیل را با تلاش جهانی متوقف کنیم

تصاویری از توقیف دو کشتی خارجی حامل سوخت قاچاق توسط سپاه

رئیس سازمان انرژی اتمی: در بحث غنی‌سازی و درصد آن مدام آدرس غلط می‌دهند

دفاع رسایی درباره ماجرای تقدیر از «امیر تتلو» در سال 96

نامه بی‌سابقه گوترش به شورای امنیت سازمان ملل

اردوغان: سرنوشت اسرائیل شکست خواهد بود

حملات سنگین حزب الله به مرکز تجمع نظامیان صهیونیست

برزیل خواستار خویشتن‌داری ونزوئلا از اعمال زور یا تهدید علیه گویان شد

روسیه: جنگنده‌های اف16 خارج از حریم هوایی اوکراین را هدف قرار خواهیم داد

سازمان ملل: اسراییل به ازای هر 220 فلسطینی یک حمله هوایی انجام داده است

جدیدترین شگفتانه مقاومت علیه اسرائیل

چهره پنهان پایداری در انتخابات 1404

اعتراف اسرائیل به دشواری جنگ با نیروهای قسام

150 قدم در برابر 50 قدم

اسرائیل نمی تواند حماس را از بین ببرد

چرا ساسی مانکن در ایران زلزله 9 ریشتری راه انداخت؟

گاوصندوق جالب ساخته شده در قرن نوزده

گوناگون/ «افطار» ثبت جهانی شد

گربه‌های خرابکار دیدن دارن!

نگهداری سگ ماهانه 10 میلیون تومان پای شما آب می‌خورد!

سخن بزرگان/ رفتار دیگران

شیرجه هوادار برای گرفتن توپ که خوب پیش نرفت!

آیا تا به حال صدای واقعی زمین و دیگر سیارات منظومه شمسی را شنیده اید؟

دقت باور نکردنی این ربات برای عمل جراحی

یک کتاب خوب/ نیروی حال

سخنگوی سازمان انرژی اتمی: صحبت گروسی از برجام 2 عجیب و دور از انتظار است

واکنش کنایه‌آمیز آیت‌الله ایازی به طراحی «لباس جراحی اسلامی»: خنده‌آور است

گفت‌وگوی «آخرین‌خبر» با مصباحی‌مقدم؛ از وضعیت اقتصاد در دولت رئیسی تا رقابتی‌تر شدن انتخابات مجلس

افشاگری نماینده مجلس درباره دست‌های پشت پرده در تصویب لایحه «عفاف و حجاب»

کارآموزان کاخ سفید به بایدن: درباره نسل‌کشی در غزه سکوت نمی‌کنیم

شمار نظامیان صهیونیست به هلاکت رسیده در غزه به 83 تَن افزیش یافت

شلیک موشک‌های بالستیک یمن به جنوب اراضی اشغالی