ایران پرسمان - ایسنا / در گوشه و کنار ایران، بازی‌هایی وجود دارند که ریشه در گذشته‌های دور دارند و با فرهنگ و زندگی مردم گره خورده‌اند. این بازی‌ها تنها سرگرمی نیستند، بلکه بخشی از هویت جمعی و میراث فرهنگی محسوب می‌شوند.
بازی‌های بومی و محلی نه‌تنها بخشی از اوقات فراغت نسل‌های گذشته را شکل داده‌اند، بلکه نقش مهمی در پرورش مهارت‌های جسمی، فکری و اجتماعی داشته‌اند. این بازی‌ها با قوانین ساده و تجهیزات کم، فرصتی برای تعامل، همکاری گروهی، هماهنگی بدنی و حتی تقویت توان استراتژیک بازیکنان فراهم می‌کنند. در گذشته، این فعالیت‌ها در تمام گروه‌های سنی جریان داشتند و صحنه‌ای برای پیوند اجتماعی بودند. اما امروزه با گسترش فناوری، تغییر سبک زندگی و گرایش به سرگرمی‌های دیجیتال، بسیاری از آن‌ها در معرض فراموشی قرار گرفته‌اند. این کاهش حضور نه‌تنها از جنبه فرهنگی نگران‌کننده است، بلکه بخشی از ظرفیت‌های گردشگری و اقتصادی را هم از بین می‌برد.
بازار ![]()
توجه به بازی‌های محلی از منظر گردشگری، می‌تواند دو هدف را دنبال کند: نخست، حفاظت و احیای میراث فرهنگی، و دوم، جذب گردشگران داخلی و خارجی به تجربه‌ای منحصربه‌فرد از زندگی بومی. در بسیاری از کشورها، ادغام ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی در برنامه‌های گردشگری، راهکاری موفق برای توسعه پایدار بوده است. این فعالیت‌ها می‌توانند فرصتی برای گردشگران فراهم کنند تا نه‌تنها به تماشای فرهنگ محلی بپردازند، بلکه آن را زندگی کنند، لمس کنند و با آن ارتباط برقرار نمایند. چنین تجربه‌ای به شکل‌گیری تعاملات فرهنگی و ایجاد خاطره‌ای ماندگار کمک می‌کند و در عین حال، درآمدی پایدار برای جوامع محلی ایجاد می‌نماید.
در همین زمینه، فائزه ادسدیان اردکانی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد، پژوهشی را با هدف بررسی نقش بازی‌های محلی در توسعه گردشگری و حفظ فرهنگ بومی انجام داده است. این پژوهش بر استان یزد تمرکز دارد؛ جایی که بازی‌های محلی، هرچند کمتر شناخته شده، همچنان بخش ارزشمندی از هویت فرهنگی محسوب می‌شوند.
در این مطالعه، ابعاد مختلف آموزشی، روان‌شناختی، اجتماعی و تاریخی بازی‌های محلی بررسی شده و سیر تحول آن‌ها در گذر زمان مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین، مقایسه‌ای میان بازی‌های بومی یزد با نمونه‌های مشابه در سایر فرهنگ‌ها انجام شده تا جایگاه آن‌ها در هویت فرهنگی و میراث معنوی بهتر روشن شود.
نتایج پژوهش نشان می‌دهند که بازی‌های محلی علاوه بر جذابیت فرهنگی، فرصتی برای انتقال دانش بومی به نسل‌های بعد هستند. احیای این بازی‌ها در قالب رویدادهای گردشگری، می‌تواند زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی و رونق اقتصادی را فراهم کند. این فعالیت‌ها همچنین بستری برای افزایش تعاملات فرهنگی میان گردشگران و جامعه محلی ایجاد می‌کنند و به تقویت همبستگی اجتماعی کمک می‌نمایند.
یکی از یافته‌های مهم این مطالعه، اهمیت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی مبتنی بر بازی‌های محلی است. چنین رویدادهایی می‌توانند توجه گردشگران را جلب کنند و علاوه بر سرگرمی، ارزش‌های فرهنگی را نیز منتقل نمایند.
با توجه به ظرفیت‌های بازی‌های محلی یزد، می‌توان اقداماتی عملی انجام داد: برگزاری جشنواره‌های فصلی، طراحی بسته‌های گردشگری ویژه که تجربه شرکت در بازی‌ها را همراه با بازدید از جاذبه‌های تاریخی ارائه کنند، ایجاد موزه بازی‌های محلی و مراکز آموزشی برای یادگیری و تمرین این بازی‌ها، و حتی استفاده از فضای دیجیتال برای معرفی آن‌ها به جهان.
اهمیت این یافته‌ها در آن است که نشان می‌دهند بازی‌های محلی تنها یک سرگرمی قدیمی نیستند، بلکه می‌توانند به عنوان ابزار فرهنگی و اقتصادی در توسعه پایدار عمل کنند. آن‌ها پلی میان گذشته و حال می‌سازند و با جذب گردشگر، آینده‌ای پویا برای مناطق بومی رقم می‌زنند.
قابل ذکر است مقاله علمی حاصل از این پژوهش در نشریه «فرهنگ و ادبیات عامه» منتشر شده که وابسته به دانشگاه تربیت مدرس است. این انتشار علمی، علاوه بر ارزش پژوهشی، می‌تواند نقطه آغازی برای توجه بیشتر مسئولان و فعالان گردشگری به ظرفیت‌های فراموش‌شده بازی‌های محلی باشد.