ایران پرسمان - فارس / قرار است، سه شرکت آمریکایی طی یک طرح پنج مرحله‌ای استخراج و بهره‌برداری از میدان‌های گازی و نفتی سوریه را آغاز کنند.
بیست‌وهفتم ماه‌مه گذشته شبکه سی‌ان‌بی‌سی(CNBC) آمریکا پرده از جزئیات طرحی راهبردی تحت‌عنوان «احیا و توسعه بخش نفت‌وگاز سوریه» برداشت، طرحی که در دل خود بیش‌از آنکه به‌دنبال احیای بخش انرژی در سوریه باشد، نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای به‌دست گرفتن این بخش و کنار زدن همه رقبای بین‌المللی و منطقه‌ای در این حوزه بود. به‌گفته سی‌ان‌بی‌سی طرح آمریکا شامل 5 مرحله است که از بازیابی و احیای چاه‌ها و میدان‌های نفتی و گازی سوریه آغاز و به صادرات نفت و گاز این کشور منتهی می‌شود. مسئول اجرای این طرح کسی جز «جاناتان باس» نیست، کسی که از وی به‌عنوان بسترساز دیدار «ابومحمد الجولانی»، سرکرده گروه تروریستی «هیئت‌تحریرالشام» و رئیس خودخوانده حکومت انتقالی در سوریه با ترامپ یاد می‌شود.
بازار
جاناتان باس، تاجری شیفته نفت و گاز
در دنیای ترامپ، تاجران زیادی هستند که به‌صورت رسمی و غیررسمی، برنامه‌های او را اجرا می‌کنند و در راستای اهدافش گام برمی‌دارند، «جاناتان باس»، یکی از آنهاست که سوریه حوزه فعالیت او به شمار می‌آید و به‌نوعی مأموریت برقراری ارتباط بین جولانی و ترامپ را برعهده داشت که طی سفر ترامپ به عربستان این دیدار محقق شد. باس، مدیرعامل شرکت گاز «آرجنت»، ازجمله افرادی است که در پشت‌پرده تلاش‌های بسیاری برای لغو تحریم‌های سوریه توسط آمریکا به‌ویژه تحریم‌های مربوط به حوزه نفت و گاز دارد. از باس به‌عنوان یکی از حامیان پروپا قرض ترامپ یاد می‌شود، حمایتی که در پست‌های او در شبکه‌های اجتماعی به‌خوبی دیده می‌شود، مثلا وی معتقد است، تعرفه‌های تجاری ترامپ نه تنها عظمت آمریکا را بازمی‌گرداند، بلکه موجب نجات آمریکاست. باس با «آرجنت» به‌دنبال گسترش فعالیت‌های گازی‌اش در خاورمیانه است و درحال‌حاضر تلاش‌های خود را بر تولید و توزیع گاز طبیعی مایع به بازارهایی در چهار قاره متمرکز کرده، لذا طبیعی است که گاز سوریه یکی از اهداف باس باشد. آرجنت در راستای همین اهداف و در اولین گام برای فراهم ساختن بستر دیدار جولانی با ترامپ و گفتگو درباره لغو تحریم‌های گازی و نفتی سوریه دیداری 4 ساعته با جولانی در دمشق داشت که در حاشیه آن دو طرف به بررسی ورود شرکت‌های نفتی و گازی آمریکایی به سوریه از جمله شرکت باس پرداختند.
طرح راهبردی آمریکا برای تسلط بر نفت‌وگاز سوریه
طرح آمریکا در سوریه مجموعه اهداف مهمی را دنبال می‌کند که بازسازی زیرساخت‌های انرژی، اکتشاف و استخراج گازونفت و بازگرداندن نفت‌وگاز سوریه به بازارهای انرژی منطقه‌ای و بین‌المللی را شامل می‌شود. به‌همین‌منظور قرار است، شرکت جدیدی به‌نام شرکت انرژی سوری آمریکایی(SyriUS Energy) تأسیس شود تا زمینه‌ساز همکاری مشترک آمریکا و سوریه در بخش انرژی با مشارکت شرکت‌های بزرگ انرژی آمریکا باشد.
🔸اولین مرحله طرح آمریکا شامل برقراری امنیت و ارزیابی وضعیت حاکم بر سوریه، به‌ویژه در مناطقی است که میدان‌های نفتی و گازی سوریه آنجا قرار دارند و در این مرحله تأمین امنیت چهار میدان نفتی العمر، التیم، التنک و الحسکه در اولویت آمریکایی‌ها خواهد بود.
🔸مرحله دوم، بازسازی پالایشگاه‌های حمص و بانیاس و همچنین شبکه‌های اصلی خطوط لوله، ازجمله خط لوله «گاز العربی» و بنادر نفتی بانیاس و طرطوس، مخازن راهبردی و ایستگاه‌های تولید برق گازی را شامل خواهد شد.
🔸مرحله سوم، تأسیس شرکت ملی نفت جدید سوریه تحت‌عنوانSyriUS Energy را شامل خواهد شد تا از یک‌سو، امکان ارائه آن در بورس اوراق بهادار نیویورک یا نزدک وجود داشته‌باشد و از سوی دیگر، بتواند، سرمایه‌گذاران آمریکایی را جذب یا مشارکت‌های دولتی-خصوصی ایجاد کند. آمریکا در این مرحله انتظار دارد، شرکت‌های بزرگ نفتی آمریکا مانند اکسون، شورون، کونوکو فیلیپس، اکسلریت، توتال انرژی، شل و سایر شرکت‌های فعال در حوزه پخش، پالایش و تولید وارد میدان سرمایه‌گذاری در سوریه شوند.
مرحله چهارم، ایجاد سازوکارهای حاکمیتی از طریق تأسیس شرکتی در بورس آمریکا با 30٪ سهام متعلق به صندوق ثروت ملی سوریه به‌عنوان تضمین و مشوقی برای سرمایه‌گذاری و حضور شرکت‌های خارجی در سوریه است.
مرحله پنجم نیز شامل فراهم‌کردن بسترهای لازم برای صادرات و ورود بخش انرژی سوریه به بازارهای منطقه‌ای است، اما نکته مهم در این مرحله این است که طرح صادرات نفت‌وگاز سوریه محدود به بنادر اسرائیل بود و از آنجا به اروپا صادر خواهد شد. همان‌طور که اشاره شد، لغو تحریم‌های سوریه در این مرحله تنها بخش انرژی این کشور را دربرخواهد گرفت، یعنی آنچه که شرکت‌های آمریکایی درصدد سرمایه‌گذاری روی آن هستند و شامل شرکت نفت عمومی، شرکت نفت سوریه، شرکت پخش نفت سوریه، شرکت گاز سوریه، پالایشگاه بانیاس، پالایشگاه حمص و شرکت سهامی‌عام پالایش و پخش، وزارت نفت و منابع معدنی سوریه، اداره کل بنادر سوریه، شرکت بندر لاذقیه، شرکت بندر طرطوس، اتاق دریانوردی سوریه، شرکت کشتیرانی سوریه و اداره‌کل حمل‌ونقل دریایی سوریه خواهد بود.
از دیگر نکات مهم طرح اینکه اگر آمریکا به هر دلیل موفق به جذب سرمایه‌گذار آمریکایی و اروپایی برای اجرای طرح‌هایش در حوزه انرژی سوریه نشود، قطر و امارات موظف به سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهند بود تا ظرف 6 تا 24 ماه علاوه بر بازسازی و بهسازی بخش انرژی سوریه، زیرساخت‌های مورد نیاز برای ورود شرکت‌های غربی و آمریکایی در سوریه را فراهم کنند.
سه شرکت طلایه‌دار غارت نفت و گاز سوریه
بنابر اظهارات باس در مرحله اول قرار است، سه شرکت آمریکایی «بیکرهیوز»، «هنت انرژی» و «آرجنت» وارد حوزه نفت‌وگاز سوریه شده و فعالیت‌های خود را آغاز کنند.
شرکت «بیکر هیوز» با سابقه صدساله در بیش‌از 120 کشور دنیا در حوزه اکتشاف و استخراج نفت‌وگاز فعالیت می‌کند. بیکر هیوز تا سال 2019 بخشی از شرکت «جنرال الکتریک» بود که به قراردادهای جنجالی و پرونده‌های فسادش در قراردادهای گازی عراق معروف است، طوری‌که تبعات این قراردادها و پرونده‌های فساد همچنان دامنگیر بخش گاز و برق عراق است و بی‌برقی‌های عراق ریشه در این پرونده‌ها و قراردادها دارد، حالا به ظاهر قرار است، وضعیت عراق این بار در سوریه تکرار شود.
شرکت «هنت انرژی» ازجمله شرکت‌های فعال در یمن است، در واقع بخش اعظم گاز یمن توسط این شرکت استخراج می‌شود و درآمدهای آن نه در جیب مردم یمن که در جیب شرکت و سعودی‌ها می‌رود. درحالی‌که یمن دارای منابع گازی و نفتی هنگفتی دارد که آب دهان بسیاری از شرکت‌های غربی از جمله آمریکایی را به راه انداخته و این کشورها از سال 2015 درحال غارت و چپاول این منابع به‌ویژه نفت و گاز آن با کمک کشورهایی همچون امارات و عربستان هستند، ریالی از درآمدهای آن به جیب اقتصاد ورشکسته یمن و یمنی‌ها نمی‌رود که جزو فقیرترین اقتصادهای دنیا هستند و درآمد بسیاری از خانوارهای یمنی به ماهانه 3 دلار هم نمی‌رسد.
اما سومین شرکت «آرجنت» از آن جاناتان باس است که با هدف تأمین گاز دنیا حالا چشم به غارت گاز سوریه دارد، در غیر این‌صورت هیچ‌گاه به‌عنوان تأمین‌کننده منافع نفتی‌وگازی ترامپ راهی دمشق نمی‌شد.
استان حسکه دارنده بیشترین تولید نفت در سوریه با حدود هزار و 322 چاه نفت در میدان رمیلان است که روزانه جمعا 90 هزار بشکه تولید نفت می‌کنند. پس‌از آن میادین سویدیه با تولید روزانه جمعا 116 هزار بشکه، میدان العمر در دیرالزور با تولید روزانه 80 هزار بشکه و میادین التیم و الورد در همان استان با تولید روزانه 50 هزار بشکه نفت قرار دارند. میادین نفتی شدادی، جبسا و الهول با تولید روزانه 30 هزار بشکه نفت و همچنین، میادین نفتی جفره، کونوکو در دیرالزور و ایستگاه T2 در مسیر خط لوله نفت عراق و سوریه از دیگر میادین نفتی سوریه محسوب می‌شوند. در استان رقه و همچنین حومه جنوبی‌حسکه نیز میادین نفتی نیز وجود دارد که همگی درحال حاضر تحت کنترل «نیروهای دموکراتیک سوریه» موسوم به قسد هستند. بخش انرژی ازجمله نفت‌وگاز سوریه از سال 2011 تحت تأثیر بحران تحمیلی به این کشور متحمل خسارات بسیار زیادی شده‌است. طبق داده‌های وزارت نفت سوریه خسارات وارده به این بخش بیش از 62 میلیارد دلار برآورد می‌شود. تا پیش از آغاز بحران سال 2011، سوریه بیست‌وهفتمین تولیدکننده نفت دنیا با تولید 380 هزار بشکه نفت در روز بود و درآمد حاصل از بخش نفت‌وگاز 7٪ درآمد ملی آن به ارزش 4 میلیارد دلار را تشکیل می‌داد.
از زمان آغاز بحران سوریه در سال 2011 تاکنون بسیاری از منابع نفتی و گازی این کشور دست‌نخورده و استخراج نشده باقی مانده، بخشی از این منابع در زمان تسلط «داعش» بر آنها به صورت ابتدایی استخراج و پس‌از قاچاق به ترکیه به قیمتی بسیار پایین که به سه دلار در هر بشکه می‌رسید، به دولت ترکیه فروخته می‌شد. میدان‌هایی هم که در دست قسد و دیگر نیروهای نیروهای کُرد بود، توسط آمریکایی‌ها غارت و به خارج سوریه انتقال داده می‌شد. حالا آمریکا درصدد سر و سامان داد به غارت و چپاول نفت و گاز سوریه است.