ایران پرسمان - زومیت / دولت آمریکا قصد دارد تا پیش از پایان دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، فضانوردان را به ماه بازگرداند؛ اما روند ساخت موشک استارشیپ به کندی پیش می‌رود.
سرپرست موقت ناسا روز دوشنبه اعلام کرد این آژانس به دنبال «طرح جایگزین» برای رساندن فضانوردان به سطح ماه است؛ زیرا شرکت اسپیس ایکس، متعلق به ایلان ماسک، از برنامه عقب مانده است.
بازار ![]()
شان دافی، مدیر موقت ناسا که هم‌زمان وزیر حمل‌ونقل ایالات متحده نیز است، در مصاحبه‌هایی با شبکه‌های سی‌ان‌بی‌سی و فاکس‌نیوز گفت قصد دارد مناقصه‌ای تازه برای ساخت یک «ماه‌نشین» جدید برای سایر شرکت‌ها باز کند. او با اشاره به فوریت مأموریت ناسا برای «پیروزی بر چین» در مسابقه‌ی فرود دوباره‌ی انسان روی ماه، تأکید کرد:
ما منتظر یک شرکت نمی‌مانیم. می‌خواهیم پروژه را جلو ببریم و در دومین رقابت فضایی از چینی‌ها پیشی بگیریم.
دافی افزود اولویت دیگر این است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌خواهد فرود انسان روی ماه پیش از 20 ژانویه 2029، یعنی پایان دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، انجام شود. این هدف به معنای ساخت یک ماه‌نشین جدید در کمتر از سه سال و نیم است؛ پروژه‌ای که احتمالاً میلیاردها دلار به هزینه‌های کنونی ناسا اضافه خواهد کرد.
مدیر موقت ناسا از شرکت بلو اورجین، متعلق به جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون، به عنوان یکی از گزینه‌ها نام برد. بلو اورجین هم‌اکنون براساس قراردادی 3٫4 میلیارد دلاری، روی ساخت یک ماه‌نشین برای ناسا تمرکز دارد؛ اما این فضاپیما در ماموریت آرتمیس 5 که برای دهه‌ی 2030 برنامه‌ریزی شده، استفاده خواهد شد. شرکت‌هایی مانند لاکهید مارتین نیز ممکن است برای شرکت در مأموریت ماه وارد رقابت شوند.
ایلان ماسک در واکنش به اظهارات دافی، در شبکه‌ی اجتماعی ایکس نوشت: «اسپیس ایکس درمقایسه با دیگر شرکت‌های فضایی با سرعت برق حرکت می‌کند. در نهایت، استارشیپ کل مأموریت ماه را انجام خواهد داد؛ حرفم را به خاطر بسپارید.»
سه پرتاب آزمایشی ناموفق استارشیپ در سال جاری موجب کندی پیشرفت اسپیس ایکس شد.
ماسک در پستی دیگر افزود: «بلو اورجین هرگز محموله‌ای به مدار زمین نرسانده، چه برسد به ماه.» او بعدتر توضیح داد منظورش «محموله‌ی مفید» بوده است؛ زیرا بلو اورجین در ژانویه‌ی گذشته در اولین پرتاب موشک نیوگلن، فضاپیمایی آزمایشی را به مدار فرستاد.
در سال 2021، اسپیس ایکس قراردادی به ارزش 2٫9 میلیارد دلار برای ساخت ماه‌نشین آرتمیس 3 به دست آورد؛ مأموریتی که هدفش فرود‌آوردن دو فضانورد ناسا روی قطب جنوب ماه است. طبق برنامه، آرتمیس 3 قرار است در میانه‌ی سال 2027 انجام شود، اما کسی انتظار ندارد ناسا بتواند به این زمان‌بندی پایبند بماند. پرسش اصلی این است که پرتاب چقدر به تعویق خواهد افتاد.
برای مأموریت آرتمیس 3، اسپیس ایکس از نسخه‌ای ویژه از موشک غول‌پیکر استارشیپ استفاده خواهد کرد که ارتفاعی برابر با ساختمانی 17 طبقه دارد. این موشک در اصل برای رؤیای ماسک در اعزام انسان‌ها به مریخ طراحی شده و بسیار بزرگ‌تر و پیچیده‌تر از چیزی است که برای مأموریتی قمری نیاز است.
سه پرتاب آزمایشی ناموفق استارشیپ در سال جاری موجب کندی پیشرفت اسپیس ایکس شد. هرچند دو پرتاب اخیر موفقیت‌آمیز بوده‌اند، پروازهای بعدی به‌دلیل کار روی نسخه‌ی بهبودیافته‌ی استارشیپ، تا پیش از آغاز سال 2026 انجام نخواهند شد.
استارشیپ به‌دلیل اندازه و وزن عظیم خود نمی‌تواند به‌طور مستقیم به سمت ماه حرکت کند و باید در مدار زمین سوخت‌گیری دوباره انجام دهد؛ فرآیندی که تاکنون در این مقیاس انجام نشده است. براساس قرارداد با ناسا، اسپیس ایکس موظف است پیش از مأموریت آرتمیس 3، یک فرود موفق بدون سرنشین روی سطح ماه انجام دهد.
با وجود تحسین عمومی از توان فنی اسپیس ایکس، کارشناسان صنعت فضایی نسبت به حل سریع تمام چالش‌های فنی چنین موشک پیچیده‌ای تردید دارند. ناسا نیز اکنون در حال ارزیابی دوباره مسیر خود است.
داگلاس کوک، یکی از مدیران پیشین ناسا که از مدافعان ساخت ماه‌نشین است، می‌گوید: «آن‌ها باید کار روی یک ماه‌نشین تازه را آغاز کنند که شانس واقعی رسیدن به مقصد را داشته باشد. مسیر کنونی ناسا قرار نیست چین را شکست دهد.»
در این میان، لاکهید مارتین شاید بتواند نجات‌بخش ناسا باشد. ماه‌نشین پیشنهادی این شرکت کوچک‌تر از طرح‌های اسپیس ایکس و بلو اورجین است و مانند ماه‌نشین مأموریت‌های آپولو در دهه‌ی 60 و 70 میلادی، از دو مرحله با اندازه‌ی بزرگ‌تر تشکیل می‌شود. این ماه‌نشین دست‌یافتنی‌تر به‌نظر می‌آید و می‌تواند از قطعاتی ساخته شود که هم‌اکنون موجود هستند.
بااین‌حال، ساخت هر ماه‌نشین جدیدی در فرصت بسیار کوتاه پیش‌رو، چالشی عظیم برای شرکت‌های فضایی است. همچنین چنین فضاپیمایی احتمالاً هزینه‌ای بیش از قراردادهای کنونی با اسپیس ایکس یا بلو اورجین خواهد داشت؛ زیرا این دو شرکت ثروتمند بخش زیادی از هزینه‌ی توسعه را خودشان پرداخت می‌کنند؛ اما شرکت‌های سنتی‌تر مانند لاکهید مارتین چنین ریسکی را متقبل نخواهند شد.