ایران پرسمان - ایسنا / دو پژوهشگر بریتانیایی استدلال کرده‌اند که مواد شیمیایی جدید نیازمند یک «هشدار جدی» هستند و «سلاح‌های مغزی» پیشرفته و مرگبار می‌توانند به آگاهی، ادراک، حافظه یا رفتار انسان حمله کنند یا آن را تغییر دهند و این ماجرا دیگر بخشی از یک دنیای علمی–تخیلی نیست. آنها خواستار اقدامی جهانی برای جلوگیری از تبدیل علوم اعصاب به سلاح شده‌اند.
مایکل کراولی و مالکوم داندو، از دانشگاه بردفورد، در آستانه انتشار کتابی هستند که به باور آنها باید برای جهان نقش یک زنگ هشدار را داشته باشد.
بازار ![]()
به نقل از گاردین، آنها برای یک نشست مهم دولتی به لاهه سفر می‌کنند و استدلال می‌کنند که ذهن انسان مرز تازه‌ای در جنگ است و نیاز فوری به اقدام جهانی برای جلوگیری از سلاح‌سازی علوم اعصاب وجود دارد.
کراولی می‌گوید: این شبیه داستان‌های علمی–تخیلی به نظر می‌رسد و خطر اینجاست که در حال تبدیل شدن به یک واقعیت علمی است.
این کتاب، که توسط انجمن سلطنتی شیمی منتشر شده، بررسی می‌کند که چگونه پیشرفت‌های علوم اعصاب، داروشناسی و هوش مصنوعی کنار هم قرار می‌گیرند تا یک تهدید جدید ایجاد کنند.
کراولی می‌گوید: ما وارد دوره‌ای می‌شویم که خودِ مغز می‌تواند به میدان نبرد تبدیل شود. ابزارهای دست‌کاری سیستم عصبی مرکزی برای آرام‌کردن، گیج‌کردن یا حتی وادارکردن افراد به انجام کارهای مختلف، در حال دقیق‌تر شدن، در دسترس‌تر شدن و جذاب‌تر شدن برای دولت‌ها هستند.
این کتاب تاریخ جذاب اما هولناک تحقیقات دولتی روی مواد شیمیاییِ اثرگذار بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) را بررسی می‌کند.
کراولی می‌گوید که در دوران جنگ سرد و پس از آن، آمریکا، اتحاد جماهیر شوروی و چین همگی «به‌طور فعال» به دنبال توسعه سلاح‌های اثرگذار بر سیستم عصبی مرکزی بوده‌اند. هدف آنها ایجاد ناتوانی طولانی‌مدت در افراد، از جمله «از دست‌دادن هوشیاری یا آرام‌بخشی یا توهم یا بی‌ربط‌گویی یا فلج و سردرگمی» بود.
تنها یکبار در سال 2002، سلاحی اثرگذار بر سیستم عصبی مرکزی در مقیاس بزرگ استفاده شد. زمانی که فدراسیون روسیه برای پایان‌دادن به محاصره تئاتر مسکو از آن استفاده کرد. نیروهای امنیتی برای پایان‌دادن به محاصره‌ای که در آن نیروهای مسلح چچنی 900 تماشاگر تئاتر را گروگان گرفته بودند، از مشتقات فنتانیل استفاده کردند.
بیشتر گروگان‌ها آزاد شدند، اما بیش از 120 نفر بر اثر اثرات این عوامل شیمیایی جان باختند و تعداد نامشخصی دچار آسیب بلندمدت شدند یا زودتر از موعد درگذشتند.
از آن زمان تاکنون تحقیقات پیشرفت قابل توجهی داشته است. این دو پژوهشگر استدلال می‌کنند که اکنون توانایی ساخت سلاح‌هایی بسیار «پیچیده‌تر و هدفمندتر» وجود دارد که زمانی تصورشان غیرممکن بود.
داندو می‌گوید: همان دانشی که به ما کمک می‌کند اختلالات عصبی را درمان کنیم، می‌تواند برای مختل‌کردن شناخت و مطیع شدن یا حتی در آینده تبدیل کردن افراد به عاملان ناآگاه استفاده شود.
آنها می‌گویند این تهدید «واقعی و رو به رشد» است، اما شکاف‌هایی در معاهدات کنترل تسلیحات بین‌المللی وجود دارد که مانع از رسیدگی مؤثر به آن می‌شود. داندو استاد بازنشسته امنیت بین‌المللی در دانشگاه بردفورد و یکی از متخصصان برجسته کنترل سلاح‌های زیستی و شیمیایی است. کراولی پژوهشگر ارشد مهمان در بخش مطالعات صلح و توسعه بین‌المللی بردفورد است.
این آخر هفته آنها به لاهه سفر خواهند کرد، جایی که نهادی بین‌المللی به نام «کنفرانس دولت‌های عضو» (CSP) برای سی‌امین نشست خود گرد هم می‌آیند. این نهاد مسئول نظارت بر اجرای کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی است.
این کتاب استدلال می‌کند که به یک چارچوب جدید «کنترل تسلیحات جامع» نیاز است. این کتاب چندین گام عملی پیشنهاد می‌دهد، از جمله ایجاد یک گروه کاری درباره عوامل اثرگذار بر سیستم عصبی مرکزی و دیگر عوامل ناتوان‌کننده.
هر دو نفر اذعان می‌کنند که ما در حال یادگیری بیشتر درباره مغز و سیستم عصبی مرکزی هستیم، و این برای بشریت خوب است. آنها گفتند هدفشان جلوگیری از پیشرفت علمی نیست، بلکه جلوگیری از استفاده بدخواهانه از آن است.
کراولی می‌گوید: این یک زنگ هشدار است. ما باید همین حالا برای محافظت از یکپارچگی علم و حرمت ذهن انسان اقدام کنیم.