ایران پرسمان - ایرنا / «عبدالرحمن چیانی» رئیس دولت انتقالی نیجر اعلام کرد که این کشور با اعمال کامل حق حاکمیت ملی، اورانیوم تولیدی شرکت ملی شده «سومیر» را در بازار جهانی به هر خریداری که بخواهد به فروش میرساند.
ژنرال چیانی در بیانیهای از تلویزیون دولتی «تلهساحل» اعلام کرد که نیجر از حق مشروع مالکیت و فروش ثروتهای ملی برخوردار است و دولت «نیامی» با استقلال کامل، اورانیوم تولیدی شرکت «سومیر» (Somair) را در بازار جهانی به خریداران عرضه خواهد کرد.
استخراج اورانیوم در کشور نیجر به یکی از موضوعات مورد اختلاف بین دولت این کشور با شرکت دولتی «اورانو» فرانسه تبدیل شده است. شرکت سومیر در گذشته وابسته به اورانو فرانسه بود اما دولت نیجر در ماه خرداد (ژوئن) این شرکت را ملی اعلام کرد.
بازار
شرکت اورانو فرانسه که 90 درصد سهامش دولتی است در گذشته به مدت چند دهه اداره و بهرهبرداری از معادن اورانیوم نیجر را در دست داشته است. اورانو در دسامبر سال گذشته میلادی (آذر ماه 1403) اذعان کرد که کنترل عملیاتی بر سه معدن اصلی اوانیوم نیجر را از دست داده است. معدن «ایمورارن» نیجر یکی از بزرگترین ذخایر اورانیوم جهان را دارد که در حدود 200 هزار تن برآورد شده است.
شرکت اورانو فرانسه بطور رسمی 60 درصد سهام شرکتهای وابسته را در اختیار دارد و با دنبال کردن رویههای حقوقی برای به دست آوردن مجدد کنترل عملیاتی استخراج و فروش اورانیوم نیجر تلاش کرده است. این شرکت اواخر ماه سپتامبر ادعا کرد که یک دادگاه در ارتباط با ملی شدن شرکت سومیر به نفع آن رای داده و به دولت نیجر دستور داده که حق فروش اورانیوم تولیدی سومیر را ندارد. معدن شرکت سومیر در حدود یک هزار و 300 تن اورانیوم به ارزش حدود 250 میلیون یورو دارد.
برخی منابع خبری بتازگی گزارش داده بودند که محمولهای شامل یک هزار تن اورانیوم بتازگی شهر آرلیت در شمال نیجر محل استقرار معدن سومیر از طریق کشور بورکینا فاسو به «لومه» پایتخت توگو منتقل شده است.
پیش از این، روزنامه فرانسوی «لوموند» با اشاره به احتمال فروش یک هزار تن اورانیومِ کشور نیجر به روسیه ادعا کرده بود که دولت فرانسه نگران است این محموله در مسیر انتقال به روسیه به دست گروههای القاعده و داعش بیفتد.
لوموند به نقل از منابع دولتی در پاریس که خواستند نامشان ذکر نشود افزود: این معامله میان دولت نظامی نیجر به ریاست ژنرال عبدالرحمن چیانی و شرکت روسی «روساتم» در حال نهایی شدن است. بر اساس این گزارش، مقامهای نیجر در تلاش هستند تا اورانیوم انبار شده در سایت آرلیت در شمال نیجر را به فروش برسانند. این سایت پیشتر تحت مدیریت شرکت فرانسوی «اورانو» قرار داشت که پس از کودتای سال 2023 در نیجر، فعالیت خود را متوقف کرد.
در کشورهای نیجر، مالی و بورکینا فاسو، دولتهای نظامی که بین سالهای 2020 و 2023 به قدرت رسیدهاند، بطور فعالانه نیروهای نظامی فرانسه را مجبور به خروج کرده و روابط دیپلماتیک خود را با فرانسه قطع کردهاند. نظامیان نیجر ششم مردادماه 1402 ژنرال چیانی را به عنوان رئیس شورای انتقالی این کشور منصوب کردند.
«موسسه سیاست بینالملل اتریش» بتازگی در تحلیلی نوشت اقدام کشورهای آفریقای مرکزی و غربی در اخراج نظامیان فرانسه، بخشی از یک روند گسترده استقلالطلبی و تاکید بر حاکمیت ملی است که میتوان از آن به عنوان موج دوم استعمارزدایی در آفریقا یاد کرد.
این در حالیست که صنایع فرانسه به منابع طبیعی آفریقا متکی هستند؛ بطور مثال صنعت هستهای فرانسه به واردات اورانیوم از نیجر وابسته است. این احتمال وجود دارد که کشورهای آفریقایی پس از پایان دادن به همکاری نظامی با فرانسه، برای کاهش وابستگی اقتصادی خود به پاریس نیز تلاش کنند و روابط اقتصادی با شریکان دیگر را گسترش دهند. ایده خروج از منطقه پولی «فرانک سیافای» توسط کشورهای مالی، بورکینا فاسو و نیجر نیز مطرح شده است.
کشور محصور در خشکی نیجر با وسعت یک میلیون و 267 هزار کیلومتر مربع در غرب منطقه «ساحل» آفریقا واقع شده و در حدود 27 میلیون نفر جمعیت دارد.