بزرگنمايي:

ایران پرسمان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بررسی آخرین گزارش کمیسیون صنعت اتاق ایران نشان می‏‌دهد که 37 درصد از برق تولیدی کشور توسط صنایع مصرف می‌‏شود، در حالی که بخش خانگی با سهم 31 درصد، کشاورزی با 13 درصد و خدمات عمومی نیز با 9 درصد در جایگاه‌‏های بعدی مصرف برق قرار دارند؛ برهمین اساس قطعی برق به طور مستقیم بیشترین خسارت را به بخش صنعت وارد می‏‌کند
 رقیه ندایی| اطلاعیه وزارت نیرو برای خاموشی صنایع اعلام شد. آن هم همین اول سال. ناترازی انرژی در کشور هر سال شدیدتر می‌شود و به یک چالش بزرگ اقتصادی بدل شده؛ به‌طوری‌که پیامدهای آن صنایع و بخش تولیدی را بیش از پیش تحت تاثیر قرار داده است.
ظرفیت تامین انرژی کاهش یافته و همین موضوع عاملی شده که برخی از صنایع با معضل کاهش تولید و تعطیلی دست‌وپنجه نرم کنند. نبود برق و سهمیه‌بندی آن باعث می‌شود چرخ‌های تولید اقتصاد کشور کندتر حرکت کند و زیان قابل توجهی در شاخص‌های اقتصادی و بازار سرمایه قابل لمس باشد. چند روزی می‌شود که وزارت نیرو به واسطه پیامک‌هایی، برنامه قطعی برق صنایع را اعلام کرده است و برهمین اساس صنایع از 5 تا 16 ساعت قطعی برق را تجربه خواهند کرد. می‌توان گفت به واسطه قطعی در نیمی از روز، تولید صنایع نصف خواهد شد و ادامه‌دار بودن این وضعیت می‌تواند کیفیت محصولات تولیدی را کاهش و به تجهیزات صنایع نیز آسیب بسیار جدی وارد کند.
براساس آمارهای منتشرشده، برنامه خاموشی صنایع از روز شنبه هفته جاری آغاز شده است، در این بازه زمانی صنایع متحمل یک روز قطعی برق در هفته خواهند بود؛ اما این تنها آغاز ماجراست. طبق اطلاعات منتشرشده، در ماه‌های خرداد و شهریور، صنایع باید با دو روز خاموشی در هفته کنار بیایند و این میزان در تیر و مرداد به سه روز افزایش خواهد یافت، البته با توجه به گرمای هوا و مصرف بی‌رویه برق ممکن است برنامه خاموشی صنایع تا حدودی افزایش یابد. این طرح قطعی برق نیز قرار است تا پایان مهرماه ادامه داشته باشد.
اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد که وزارت نیرو برنامه دومی نیز برای مدیریت مصرف برق صنایع تدوین کرده است. براساس این طرح کارخانه‌ها موظف هستند که شیفت کاری خود را از روز به شب تغییر دهند. بر همین اساس فعالیت تولیدی از ساعت 12 شب آغاز و تا 6 صبح ادامه خواهد یافت. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این تصمیم به راحتی قابل اجرا نیست و چالش‌های متعدد مدیریتی و عملیاتی برای صنایع به همراه خواهد داشت و احتمالاً صنایع این تغییر برنامه زمانی را قبول نکنند؛ چراکه بسیاری از مدیران عقیده دارند که چنین تصمیمی نخست بهره‌وری را کاهش می‌دهد و دوم نیز می‌تواند سلامت نیروی انسانی را به خطر بیندازد، در آخر نیز ممکن است به علت عدم هوشیاری کامل نیروی کار محصولات تولیدشده دارای مشکلات باشد.
همچنین پیشنهاد دیگری مبنی بر تغییر شیفت‌های کاری به روز پنجشنبه و جمعه نیز برای جبران کاهش مصرف مطرح شد، اما این موضوع با مخالفت بسیار جدی مواجه شد؛ چراکه کارشناسان بر این عقیده‌اند که این تصمیم فشار مضاعف به کارگران(به لحاظ شیفت کاری) و کارفرمایان(برای پرداخت اضافه‌کاری و حقوق) وارد می‌کند. 
قطعی برق صنایع، آخرین راه‌حل است
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری نیز نسبت به موضوع قطعی برق در جلسه هیئت دولت گزارش وزیر نیرو از آخرین وضعیت بخش تولید و توزیع برق و نیز سخنان وی مبنی بر تهدیدهای پیامکی درباره مقابله با فعالیت ماینرها، ضمن صدور دستور پیگیری جدی و فوری این موضوع گفت: قطع برق بخش‌های تولیدی و صنایع آخرین انتخاب است و ما تمام تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا برق صنایع قطع نشود. پزشکیان با بیان اینکه دولت جهت هم‌فکری و هم‌افزایی برای مقابله با ناترازی برق، به زودی جلسه‌ای با نمایندگان مجلس خواهد داشت، افزود: هدف‌گذاری دولت صرفه‌جویی 2 هزار مگاوات برق از طریق کاهش مصرف و مقابله با تخلفات در این زمینه است.
اقتصاد در بن‌بست
قطعی مکرر برق، مخاطرات جدی و بلندمدتی برای اقتصاد کشور به همراه دارد و می‌تواند کشور را به سمت و سوی بن‌بست اقتصادی روانه کند. در این شرایط کاهش تولید و افت کیفیت محصولات صنعتی نیز یک زنگ خطر پرحاشیه برای بخش‌های مختلف اقتصادی کشور به شمار می‌رود.
صنایع مختلف به‌ویژه در حوزه تولیدی به برق پایدار وابسته هستند. قطع مکرر برق به کاهش چشمگیر تولید، افت کیفیت محصولات و فرسودگی تجهیزات صنعتی منجر می‌شود. نبود برق پایدار می‌تواند بسیاری از تجهیزات صنعتی را دچار آسیب و فرسودگی کند و در نهایت کیفیت محصولات تولیدی به اندازه قابل توجهی کاهش پیدا ‌کند.دست به دست دادن این عوامل منجر به کاهش سودآوری در بلندمدت و زیان‌دهی صنایع می‌شود. کاهش بهره‌وری، توقف خطوط تولید، هدررفت مواد اولیه و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، از جمله تبعات منفی قطعی برق در واحدهای صنعتی هستند. این بحران، علاوه بر آسیب به بخش تولید، می‌تواند زنجیره تأمین و عرضه محصولات را نیز با اختلال مواجه کند.
سایه سنگین خاموشی‌ها بر صنایع
قطعی برق در کشور را می‌توان یکی از بزرگترین چالش‌های صنایع دانست. این چالش باعث کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و در نهایت فرسودگی تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع شده است. این موضوع باعث شده که اقتصاد کلان کشور با آسیب‌های بسیار جدی همراه شود. صنایع انرژی‌بر همانند فولاد، پتروشیمی، سیمان و آلومینیوم برای ادامه حیات خود به برق پایدار نیاز دارند و قطع مکرر و ادامه‌دار برق در فصول گرم باعث توقف تولید، هدررفت مواد اولیه و در نهایت افزایش ضایعات تولیدی می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که قطعی چندساعت برق در صنایعی همانند فولاد و پتروشیمی می‌تواند خسارت‌های سنگینی به تجهیزات و ماشین‌آلات وارد کند و در نهایت هزینه تعمیر و نگهداری را نیز افزایش دهد. برای نمونه در واحدهای فولادی توقف در فرآیند ذوب و ریخته‌گری می‌تواند باعث سوختگی مخزن‌ها شود. نکته قابل توجه اینجاست که لازم است بخشی از تجهیزات و ماشین‌آلات وارد شود و در شرایط تحریمی و گرانی دلار، واردات تجهیزات مورد نیاز می‌تواند هزینه بسیار بالایی به صنایع تحمیل کند. یکی از عواملی که باعث قطعی مکرر برق می‌شود فرسودگی و ناکارآمدی زیرساخت‌های تولید و توزیع برق در کشور است.
برای نمونه سال گذشته برق بسیاری از خیابان‌ها به علت سوختن کابل‌ها بر اثر گرما یا فشار مصرف قطع می‌شد و پس از آن نیز ترمیم این کابل‌ها ساعت‌ها زمان نیاز دارد. طی دهه‌های اخیر توجهی نسبت به صنایع برق و بازسازی زیرساخت‌ها وجود نداشته، همین موضوع باعث شده که مصرف بی‌رویه برق وجود داشته باشد. همانطور که گفته شد توجهی به زیرساخت‌ها وجود ندارد و سرمایه‌گذاری نیز در بخش نیروگاهی برق در کمترین حالت خود قرار دارد و همین شرایط عاملی شده تا میزان تولید برق در کشور کاهش یابد و صنایع بسیاری در تابستان با نبود برق دست و پنجه نرم کنند. 
یکی از عواملی که به معضل قطعی برق دامن زده است استفاده از ماینرها برای استخراج ارزهای دیجیتال است. عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو نیز این موضوع را تایید کرد و گفت: ماینرهای غیرمجاز به‌صورت مخفیانه افزایش پیدا کرده‌اند. البته ما مصرف برق غیرعادی را از طریق فیدرها و دیسپاچینگ شناسایی می‌کنیم. پدیده ماینینگ غیرمجاز یک دزدی است. این کار زشت و ناپسند است و باید با آن مقابله شود. روزانه تعداد قابل توجهی ماینر غیرمجاز کشف می‌شود.
علی‌آبادی اظهار کرد: در سال گذشته بیش از 220 هزار دستگاه ماینر کشف کرده‌ایم. هر ماینر، مصرف برقی در حد یک کولر گازی دارد که به‌طور 24 ساعته کار می‌کند؛ یعنی حدود 2 کیلووات. ما فقط در این بخش حدود 1000 مگاوات برق کشف کرده‌ایم. زمانی که قیمت بیت کوین افزایش می‌یابد، تعداد استخراج‌کنندگان نیز به مرور صعودی می‌شود، همین موضوع فشار مضاعفی به شبکه برق وارد ‌می‌کند، برای نمونه سال گذشته زمانی که قیمت بیت کوین افزایش یافت، شاهد مصرف چندبرابری برق در کشور بودیم. البته عکس این موضوع نیز وجود دارد و زمانی که قیمت این ارز دیجیتال کاهش یافت، بسیاری از ماینرها فعالیت خود را متوقف کردند و به طور موقت فشار روی شبکه برق کاهش یافت.
قطعی برق چقدر به صنایع ضرر می‌زند؟
کمبود برق و گاز در کشور هزینه سنگینی بر دوش صنایع و شرکت‌ها گذاشته است. برآوردها نشان می‌دهد شرکت‌ها روزانه حدود 110 میلیون دلار از سود بالقوه خود را به دلیل این کمبودها از دست می‌دهند. بررسی آخرین گزارش کمیسیون صنعت اتاق ایران نشان می‌دهد که 37 درصد از برق تولیدی کشور توسط صنایع مصرف می‌شود، در حالی که بخش خانگی با سهم 31 درصد، کشاورزی با 13 درصد و خدمات عمومی نیز با 9 درصد در جایگاه‌های بعدی مصرف برق قرار دارند؛ برهمین اساس قطعی برق به طور مستقیم بیشترین خسارت را به بخش صنعت وارد می‌کند.
بررسی تأثیر قطعی برق در رشته‌های اصلی صنعتی نیز نشان می‌دهد، صنایعی که سهم قابل‌توجهی در تولید ناخالص کشور دارند، بیشترین آسیب را از این قطعی‌ها می‌بینند. طبق آخرین آمارها تولید فلزات با شدت خسارتی 1059 برابر، تولید مواد شیمیایی با 791 برابر و تولید مواد غذایی با 332 برابر، بیشترین تأثیر را از این قطع برق تجربه کرده‌اند. بر اساس گزارش کمیسیون صنعت اتاق ایران در زمستان سال اخیر، قطع برق روزانه 17 هزار و 973 میلیارد تومان به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند، سهم بخش صنعت از این رقم، حدود 9218 میلیارد تومان است.
این خسارت‌ها بر ا ساس اطلاعات حساب ملی ایران سال 1402 و با لحاظ تورم 35 درصد نقطه‌به‌نقطه در شهریور سال 1403 برآورد شده است. قطعی مکرر برق علاوه بر خسارت‌های مالی، باعث کاهش بهره‌وری در واحدهای صنعتی، افت تولید و ایجاد اختلال در زنجیره تأمین شده است و به نوعی توانسته اقتصاد کشور را دچار عقب‌ماندگی کند. علیرضا کلاهی صمدی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی نیز پیش‌تر درخصوص خسارت‌های قطعی برق گفته بود: ضرر و زیان مستقیم قطعی برق که بخشی از آن عدم‌النفع است؛ بخشی از آن به دلیل خسارت‌های مستقیم است و بخشی از آن تبعات بعد از آن است.
اما مثلاً در حوزه صادرات برآوردها این است که در حوزه صنایع فلزی حدود 8 میلیارد دلار کاهش صادرات در یک سال را داشتیم. همچنین در خسارت‌های هر روز عدم فعالیت معدن حدود 41 همت زیان دارد، زیان عدم تولید آشامیدنی‌ها 388 میلیارد تومان و عدم تولید چرم حدود 615 میلیارد تومان است. به طور کلی در کل صنعت، بالغ بر 250 هزار میلیارد تومان ناشی از زیان قطعی برق است.
بازار