ایران پرسمان - زومیت / قارچ‌های جادویی ممکن است کلید درمان افسردگی باشند؛ مطالعهی جدیدی نشان می‌دهد که یک دوز سیلوسایبین می‌تواند تا پنج سال اثر ماندگار داشته باشد.
مطالعه‌ای جدید نشان داده است که سیلوسایبین، ماده‌ی روان‌گردان اصلی موجود در قارچ‌های جادویی، می‌تواند پس از تنها یک دوز، افسردگی را تا دست‌کم پنج سال کاهش دهد.
تحقیق جدید که 18 ژوئن در کنفرانس «علم روان‌گردان‌ها 2025» در دنور ارائه شد، بر بیماران مبتلا به اختلال افسردگی عمده (MDD) تمرکز داشت که اغلب با عنوان افسردگی بالینی شناخته می‌شود. این اختلال جدی خلق‌وخو، باعث احساس مداوم اندوه و از‌دست‌دادن رغبت یا لذت نسبت به فعالیت‌هایی می‌شود که پیش‌تر خوشایند بودند.
بازار ![]()
رایج‌ترین درمان‌ها برای افسردگی عمده شامل روان‌درمانی و داروهایی مانند انواع مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) هستند که هر دو معمولاً مدت‌زمان قابل‌توجهی نیاز دارند تا اثرات خود را نشان دهند.
وقتی مطالعات اولیه به اثرات ضدافسردگی احتمالی سیلوسایبین اشاره کردند، گروهی از محققان نخستین کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده را برای بررسی استفاده از این روان‌گردان در درمان افسردگی شدید آغاز کردند. در این مطالعه، 24 بیمار شرکت داشتند؛ نیمی از آن‌ها دُز سیلوسایبین را در ابتدای کارآزمایی دریافت کردند و نیمی دیگر که در گروه «فهرست انتظار» قرار داشتند، همان دُز را با فاصله‌ی هشت هفته‌ای دریافت کردند. هر بیمار همچنین 11 ساعت روان‌درمانی دریافت کرد.
سیلوسایبین باعث کاهش چشمگیری افسردگی در شرکت‌کنندگان شد
آلن دیویس، یکی از نویسندگان مطالعه و مدیر مرکز پژوهش و آموزش داروهای روان‌گردان در دانشگاه ایالتی اوهایو، به لایوساینس گفت: «حتی در بازه‌ی زمانی کوتاه، در گروهی که بلافاصله تحت درمان قرار گرفتند، در مقایسه با افرادی که در فهرست انتظار بودند کاهش چشمگیری در شدت افسردگی مشاهده شد.»
براساس داده‌های مطالعات پیشین، پس از آنکه همه‌ی بیماران مطالعهی چهار هفته‌ای را کامل کردند، نتایج نشان داد که سیلوسایبین حدود چهار برابر مؤثرتر از داروهای ضدافسردگی سنتی عمل کرده است. یک ماه پس از درمان، علائم افسردگی در 17 بیمار کاهش یافته بود و از میان آن‌ها، 14 نفر به بهبودی کامل دست یافته بودند. همچنین، واکنش بیماران به سیلوسایبین بسیار سریع‌تر از آن چیزی بود که از داروهای رایج انتظار می‌رود. اما آیا این فواید سیلوسایبین ماندگار هستند؟
دکتر چارلز ریسون، استاد بوم‌شناسی انسانی و روان‌پزشکی در دانشگاه ویسکانسین-مدیسن که در پژوهش مشارکت نداشت، می‌گوید تاکنون مطالعات بلندمدت بسیار کمی درباره‌ی تأثیر سیلوسایبین بر افسردگی انجام شده‌اند. او گفت: «اجرای چنین مطالعاتی بسیار دشوار است، چون افراد به مرور از ادامه‌ی شرکت در مطالعه انصراف می‌دهند. از طرفی هم، چون شرکت‌کننده‌ها ممکن است بعدها انواع درمان‌های دیگر را شروع کنند، مشخص‌کردن اینکه آثار ماندگار دقیقاً از سیلوسایبین بوده یا از مواردی مانند روان‌درمانی یا شروع دوباره‌ی مصرف داروی ضدافسردگی، خیلی پیچیده می‌شود.»
برای بررسی اینکه آیا فواید سیلوسایبین برای درمان افسردگی عمده ماندگار بوده و آیا عوارض جانبی در بیماران مشاهده شده یا نه، محققان چند سال پس از پایان کارآزمایی اولیه با شرکت‌کنندگان تماس گرفتند تا از آن‌ها برای شرکت در مطالعهی پیگیری دعوت کنند. در نهایت، 21 نفر از بیماران در این مطالعهی جدید ثبت‌نام کردند و پزشکان آن‌ها، میزان تغییر افسردگی را از زمان درمان اولیه تا زمان کنونی ارزیابی کردند.
در مطالعهی پیگیری، بیماران همچنین مجموعه‌ای از پرسش‌نامه‌های آنلاین خوداظهاری را تکمیل کردند و با درمانگران دیدار داشتند تا توانایی‌شان در انجام فعالیت‌های روزمره، میزان اضطراب و سلامت روان کلی آن‌ها ارزیابی شود. محققان فرض را بر این گذاشتند که سه بیماری که در مطالعهی پیگیری ثبت‌نام نکردند و سه نفر دیگر که پرسش‌نامه‌ها را کامل نکردند، بهبود نیافته‌اند و در حالت بهبودی باقی نمانده‌اند.
بااین‌حال، محققان دریافتند که 67 درصد از شرکت‌کنندگانی که پنج سال پیش به افسردگی دچار بودند، پس از تنها یک جلسه‌ی درمان با روان‌گردان‌ها همچنان در حالت بهبودی باقی مانده‌اند. این بیماران همچنین کاهش اضطراب و توانایی بیشتر در انجام فعالیت‌های روزمره را گزارش کردند. در مجموع، دو سوم بیمارانی که به درمان پاسخ مثبت داده بودند، تغییرات مثبت ماندگار در نگرش ذهنی، سلامت عاطفی و روابط خود گزارش کردند.
بیشتر بیماران گفته‌اند که پس از درمان اولیه، به خودکاوی و روان‌درمانی روی آورده‌اند تا بهتر خودشان را بشناسند و با چالش‌های زندگی روبه‌رو شوند. دیویس این فرضیه را مطرح می‌کند که تجربه‌ی روان‌گردان ممکن است فرایند درمانی عمیق‌تری را فعال کند. او می‌خواهد در آینده تحقیقاتی انجام دهد که تأثیر نسبی سیلوسایبین و روان‌درمانی را در کاهش افسردگی با یکدیگر مقایسه کند.
تجربه‌ی روان‌گردان می‌تواند فرایند درمانی عمیق‌تری را فعال کند
ریسون گفت: «مهم‌ترین هشدار درباره‌ی این مطالعه، اندازه‌ی کوچک نمونه و این نکته است که کارآزمایی اولیه، نسبت به آنچه به‌نظر می‌رسد مطالعات بزرگ‌تر و چندمرکزی بعدی نشان می‌دهند، اثرات ضدافسردگی قوی‌تری نشان داد.»
در یک کارآزمایی بالینی چندمرکزی با 233 شرکت‌کننده، تنها 37 درصد از 79 نفری که یک دوز 25 میلی‌گرمی سیلوسایبین همراه با روان‌درمانی دریافت کردند، به بهبودی کامل از افسردگی شدید دست یافتند.
با وجود اینکه کارآزمایی‌های جدیدتر، اثرات ضدافسردگی گسترده‌تری را گزارش نمی‌کنند، دیویس معتقد است که این نتایج همچنان از کارایی سیلوسایبین در درمان افسردگی پشتیبانی می‌کنند. او مشتاق است ببیند آیا یافته‌های مطالعات چندمرکزی، پنج سال پس از درمان نیز پایدار باقی می‌مانند یا نه.