ظرافت انسان و قدرت گوریل؛ دست‌های ۱٫۵ میلیون ساله قدمت ابزارسازی را به چالش می‌کشند

ایران پرسمان - زومیت / دست‌های 1٫5 میلیون ساله‌ی یک انسان‌تبار باستانی در کنیا، ترکیبی شگفت‌انگیز از قدرت گوریل‌وار و ظرافت انسانی را آشکار کرده‌ است.
برای نخستین بار، فسیل یک جفت دست متعلق به انسان‌تباری رازآلود که حدود 1٫5 میلیون سال پیش می‌زیست، کشف شده است. این یافته‌ی شگفت‌انگیز نشان می‌دهد که گونه‌ی باستانی صاحب دست‌ها، افزون بر قدرت بدنی شبیه به گوریل، از مهارت و دقت دست‌ورزی لازم برای ساخت ابزار نیز برخوردار بوده است.
بازار
به‌گزارش نیوساینتیست، گونه‌ی پارانتروپوس بویسی (Paranthropus boisei) نخستین‌بار در سال 1959 توسط مری لیکی، باستان‌شناس معروف، در تانزانیا کشف شد. از آنجایی که جمجمه‌ی این گونه در کنار نوعی از ابزارهای باستانی به نام «الدوایی» پیدا شد، این گمان وجود داشت که او قدیمی‌ترین سازنده‌ی ابزار سنگی باشد. اما فقدان فسیل دست، این فرضیه را در هاله‌ای از ابهام باقی گذاشته بود.
اکنون تیمی به رهبری لوییز لیکی، نوه‌ی مری لیکی، اسکلت ناقصی از گونه‌ی یادشده را در نزدیکی دریاچه تورکانا در کنیا یافته‌اند که شامل یک جفت دست کامل است. اسکلت به‌جز یک دست‌ها، شامل یک جمجمه و چند استخوان پا از فردی با جنسیت احتمالی نر است.
دست پارانتروپوس در مقایسه با انسان‌تبارهای پیشین تناسبات انسانی‌تر و انگشتانی صاف‌تر دارد.
کری مانگل، یکی از اعضای تیم پژوهش از دانشگاه استونی بروک، می‌گوید فسیل دست در مقایسه با انسان‌تبارهای پیشین، تناسبات انسانی‌تر و انگشتانی صاف‌تر دارد. او توضیح می‌دهد: «اندازه‌ی دست تقریباً مشابه دست من است، اما بسیار قوی‌تر و محکم‌تر.» به گفته‌ی او، این دست ترکیبی از ویژگی‌های انسان و گوریل را در خود دارد؛ استخوان‌های شست و انگشتان از نظر نسبت طولی شبیه دست ماست، اما سایر بخش‌ها بسیار ضخیم‌تر هستند که از قدرت فوق‌العاده‌ی آن حکایت می‌کنند.
مانگل می‌افزاید: «اگر با صاحب دست کشف‌شده دست می‌دادید، چیزی کاملاً متفاوت از دست‌دادن با انسان معمولی را تجربه می‌کردید. آن‌ها بسیار قوی‌تر بودند.»
هرچند اکنون می‌دانیم گونه‌های قدیمی‌تر از پارانتروپوس نیز ابزار می‌ساختند، کشف اخیر به بحث دیرینه درباره‌ی توانایی ابزارسازی این گونه جان تازه‌ای می‌بخشد. مانگل می‌افزاید: «اگرچه در این محوطه‌ی جدید ابزاری پیدا نکردیم، ساختار دست نشان می‌دهد پارانتروپوس بویسی می‌توانست مانند ما اشیاء را با دقت و ظرافت در دست بگیرد.»
ژولین لویس از دانشگاه گریفیت استرالیا، این یافته را در پرکردن شکاف دانش ما از آناتومی انسان‌تبارهای باستانی بسیار حیاتی می‌داند. به باور او، شگفت‌انگیزترین جنبه‌ی این کشف، نه شباهت آن به دست انسان، بلکه ویژگی‌های مشترک آن با دست گوریل‌هاست. او می‌گوید: «شواهد نشان می‌دهد پارانتروپوس دست‌کم سخت‌افزار لازم برای استفاده از ابزار را داشته است، اما این بحث که آیا آن‌ها ابزارهای سنگی پیچیده می‌ساختند یا نه، همچنان ادامه خواهد داشت.»
کشف تازه، دیدگاه ما را نسبت به توانایی‌های شناختی و فیزیکی خویشاوندان منقرض‌شده‌ی انسان غنی‌تر می‌کند و نشان می‌دهد که مسیر تکامل، بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که پیش از این تصور می‌شد.
پژوهش در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.