ایران پرسمان -
به گزارش خبرنگار مهر ، این اثر در قالب روایتی مستند داستانی، به زندگی و سیر شخصیتی شهید محمود خدایی، مشهور به «سعید»، جانشین گردان کمیل میپردازد و تلاش دارد تصویری انسانی، تدریجی و غیرشعاری از مسیر رشد، انتخاب و حضور او در متن تحولات اجتماعی و دفاع مقدس ارائه کند.
شهید محمود خدایی سال ۱۳۴۲ در خانوادهای مذهبی در ورامین متولد شد. کتاب «اشکی در آب» روایت خود را از همین بستر آغاز میکند و با تمرکز بر خانواده، کودکی و فضای تربیتی شهید، زمینههای شکلگیری شخصیت او را به تصویر میکشد. نویسنده در این بخشها، بهجای ورود مستقیم به فضای جنگ، بر زیست روزمره، روابط خانوادگی، دغدغههای نوجوانی و تجربههای اجتماعی تمرکز دارد تا مخاطب با انسانی واقعی و قابل لمس مواجه شود، نه صرفاً با یک چهره نمادین.
در ادامه روایت، همزمان با اوجگیری جریان انقلاب اسلامی، زندگی شهید خدایی نیز وارد مرحلهای تازه میشود. نوجوانی که در متن تحولات اجتماعی دهه ۵۰ رشد کرده، بهتدریج در فعالیتهای مردمی و انقلابی نقشآفرین میشود. کتاب با نگاهی توصیفی و دور از شعار، فضای اجتماعی آن سالها، شیوه کنش جوانان، نقش مساجد و محلهها و شکلگیری هویت انقلابی را بازنمایی میکند.
با تشکیل بسیج، شهید خدایی فعالیت خود را در پایگاه مسجد صاحبالزمان متمرکز میکند. «اشکی در آب» در این بخش، تصویری از نقش پایگاههای بسیج محلی در ساماندهی نیروهای مردمی و تقویت همبستگی اجتماعی ارائه میدهد. سعید در این فضا، بدون ادعا و فارغ از جلوهگری، مسئولیتهای مختلفی را برعهده میگیرد و به یکی از نیروهای اثرگذار پایگاه تبدیل میشود. روایت کتاب بر این نکته تأکید دارد که ویژگیهای شخصیتی شهید، از جمله مسئولیتپذیری، شجاعت و تواضع، در همین بسترهای اجتماعی و جمعی شکل گرفته و تثبیت شده است.
با آغاز جنگ تحمیلی، مسیر زندگی شهید خدایی وارد مرحلهای تازه میشود. او ابتدا بهعنوان بسیجی و سپس در کسوت پاسدار، راهی جبهههای نبرد میشود و در عملیاتهای مختلف حضور مییابد. کتاب در پرداخت این مقطع، بیش از آنکه بر جزئیات صرفاً نظامی تمرکز کند، به سبک فرماندهی، نوع ارتباط شهید با نیروها و شیوه زیست او در جبهه میپردازد. فرماندهی او آمیخته با تواضع و آرامش توصیف شده و شجاعتش، بیهیاهو و بهدور از نمایش، در متن عمل جلوهگر میشود. رزمندگان، او را «برادر خدایی» میخواندند.
یکی از ویژگیهای شاخص کتاب «اشکی در آب»، پرهیز از روایتهای کلیشهای و خطابی است. نویسنده تلاش کرده است با تکیه بر روایت مستند و جزئیات زیسته، فضایی همدلانه ایجاد کند؛ بهگونهای که مخاطب، شهید را نه صرفاً بهعنوان یک الگو دستنیافتنی، بلکه بهعنوان انسانی در مسیر «شدن» تجربه کند. در این روایت، قهرمانپروری نتیجه جبر یا اتفاق نیست، بلکه محصول تربیت خانوادگی، فرهنگ اجتماعی، اخلاق فردی و انتخابهای آگاهانه معرفی میشود.
این اثر همچنین تصویری از فضای اجتماعی دهههای ۵۰ و ۶۰ ارائه میدهد؛ از سبک زیست مردم و نقش خانوادهها گرفته تا شکلگیری بسیج و حضور نیروهای مردمی در دفاع مقدس. تاریخ در «اشکی در آب» نه بهصورت تقویمی و گزارشی، بلکه بهشکل زیسته و انسانی بازنمایی شده است؛ رویکردی که امکان ارتباط عمیقتر مخاطب با متن را فراهم میکند.
کتاب «اشکی در آب» با تمرکز بر زندگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی شهید محمود خدایی، تلاش دارد الگویی قابل فهم و قابل الگوبرداری برای نسل امروز ارائه کند؛ الگویی که بر «فرآیند شدن» تأکید دارد و نشان میدهد چگونه یک نوجوان عادی، در بستر تربیت، انتخاب و مسئولیتپذیری، به نقطهای میرسد که شهادت، نتیجه طبیعی مسیر زندگی اوست.