ایران پرسمان - دنیای اقتصاد / «انزوای مالی» عنوان یادداشت روز در روزنامه دنیای اقتصاد به قلم محمدمهدی بهکیش است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
اهمیت معاهده FATF برای ایران بسیار گسترده است؛ زیرا همزمان که فضای مالی بین‌المللی را به روی ایران باز می‌کند، پنجره‌ای است که می‌تواند بخشی از مذاکرات ایران و غرب را در خود جای دهد؛ از آن مهم‌تر آنکه دعوت به مذاکره، در زمانی صورت می‌گیرد که دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی در ایران منصوب شده است.گروه ویژه اقدام مالی یا FATF یک سازمان بین‌دولتی است که توسط 7 کشور صنعتی موسوم به گروه 7 در سال 1989 به وجود آمد و در پاریس مستقر شد تا وظیفه حفاظت از بازارهای مالی جهان را از طریق تدوین استانداردها و سیاست‌های بین‌المللی برای مقابله با پول‌شویی (AML)، تامین مالی تروریسم (CFT) و اخیرا تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی (PF) را تامین کند.
هر کشوری که این مقررات و الزامات را در درون‌مایه قوانین داخلی خود بگنجاند، به کنوانسیون‌های مربوط مانند پالرمو و CFT بپیوندد و در نهایت، متعهد به اجرای آنها شود، می‌تواند در لیست عادی گروه اقدام مالی قرار گیرد و از امتیازهای آن نیز برخوردار شود.این سازمان بین‌دولتی، شامل لیست خاکستری و لیست سیاه است. ایران هیچ‌گاه عضو رسمی FATF نبوده است و از سال 1387 نیز به اتهام اینکه دارای ریسک بالایی در زمینه پول‌شویی و تامین مالی تروریسم است، به همراه کره‌شمالی، در لیست سیاه گروه اقدام مالی قرار گرفت. البته بعد از توافق برجام، حضور ایران در لیست سیاه، حدود دو سال تعلیق شد تا فرصتی برای تصویب مقررات مربوط در ایران ایجاد شود. در همان سال‌ها برخی قوانین لازم یا همان اجازه پیوستن به کنوانسیون‌ها، به صورت مستقل یا ضمنی به تصویب مجلس رسید؛ ولی شورای نگهبان و ارکان بالادستی، این فرآیند را متوقف کردند و در نتیجه، ایران مجددا به لیست سیاه برگشت. کشورهایی که در لیست سیاه قرار می‌گیرند، عملا از صحنه مبادلات بانکی بین‌المللی حذف می‌شوند، زیرا مبادله با آن کشورها بسیار پرریسک تلقی می‌شود. بنا بر قوانین بین‌المللی، حتی مبادله با آن دسته از کشورهایی که در لیست خاکستری هستند نیز با احتیاط توصیه می‌شود. همچنین، ریسک مبادله با کشورهایی که در لیست عادی FATF هستند، بر‌اساس متدهای مخصوص ارزیابی ریسک و توسط موسسه‌های مربوط ولی به صورت عادی صورت می‌گیرد.
بازار ![]()
باید توجه داشت که تحریم‌ها و در لیست سیاه FATF بودن، با یکدیگر متفاوت هستند؛ تحریم‌ها روابط تجاری، اقتصادی یا سیاسی افراد یا موسسه‌های خاص یا کشوری را محدود و ممنوع می‌کند. ممکن است که تحریم‌ها سبب شود اموال افراد تحریم‌شده در یک کشور دیگر مسدود شود. اگر تحریم از جانب شورای امنیت سازمان ملل اعمال شود، همه کشورها موظف به پیروی از آن هستند. این در حالی است که قرارگیری در لیست سیاه FATF سبب می‌شود فعالیت کشور در بازارهای مالی بسیار مشکل شود. همچنین حضور در لیست سیاه موجب می‌شود بانک‌ها و موسسه‌های مالی بین‌المللی از مراوده و مبادله با کشور یا موسسه ذکرشده خودداری کنند. البته نباید فراموش کرد این دو مقوله، یعنی حضور در لیست سیاه FATF و تحریم شدن، به یکدیگر بسیار مرتبط هستند. به عبارت دیگر، اگرچه خروج از لیست سیاه FATF، تحریم‌ها را حذف نمی‌کند، ولی چنانچه توافقی با FATF حاصل شود، بخش عمده‌ای از بهانه‌هایی که آمریکا برای تحریم ایران برمی‌شمرد، حذف می‌شود. به عنوان مثال، مقررات مبارزه با تامین مالی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی در FATF به مشکلات جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات غنی‌سازی و بحث‌های مربوط به آمریکا و اروپا بسیار مرتبط است. بنابراین مذاکره با FATF در هفته‌های آینده بسیار مهم تلقی می‌شود؛ چراکه ممکن است در ضمن مذاکره برای راه‌یابی به بازارهای مالی بین‌المللی، مراوداتی صورت گیرد که می‌تواند مسیر ایران را برای مذاکره با آمریکا و حذف یا تخفیف تحریم‌ها، هموار کند.
آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد، دنیای غرب دریچه دعوت به مذاکره در FATF را گشوده تا از همین طریق، بتواند تاثیر دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی و وزیر اقتصاد را بر سیاست‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کند. احتمالا از نگاه غرب، در شرایط جدید و با حضور آقایان لاریجانی و مدنی‌زاده در صحنه سیاسی کشور، نفوذ منتفعان کاهش می‌یابد و به همین سبب، سیاست‌های تند و ضد غرب نیز کمتر در سپهر سیاسی ایران رخ نشان می‌دهند. از آنجا که حضور افراد نام‌برده، احتمال اعمال سیاست‌های متعادل در روابط بین‌الملل را افزایش می‌دهد، توصیه می‌شود گروه مذاکره‌کننده، دارای دست‌کم سه خصیصه زیر باشند:
- زبان انگلیسی را به شکل سلیس آموخته باشند.
- به مقررات FATF و قوانین مالی کشور، اشراف کافی داشته باشند.
- دارای اختیار کافی برای گفت‌وگو و تصمیم‌گیری در مراودات با کشورهای روبه‌رو باشند.