ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مجید رضاییان فعال رسانه‌ای و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره وضعیت رسانه‌ای کشورمان طی یک سال زعامت دولت چهاردهم و دورنمایی که در بحث رسانه باید به آن توجه شود، می‌گوید: «اولین مساله درخصوص وضعیت رسانه‌ای و ارتباطی کشور طی یک سال گذشته آن است که شاید وضعیت رسانه‌ای با انتظاراتی که مردم از دولت داشتند، مطابق نبود و فاصله‌ای حس می‌شد. مردم به آقای پزشکیان رای دادند تا شاهد تغییر باشند؛ تغییراتی که می‌بایست اتفاق می‌افتاد. مثلا بحث فیلترینگ یکی از مطالبات جدی مردم بود. موضوع بعدی ایجاد فضای بازتر در حوزه نقد، دستیابی به اجماع نخبگانی در بحث‌های کارشناسی و... است. هر زمان که ایران به سمت اجماع نخبگانی حرکت کرده، دستاوردهای بهتری کسب کرده است. این رویکرد برای حاکمیت متشکل از قوه مجریه و سایر قوا قابل توجه است. در این سه حوزه توقعاتی که مردم دارند با عملکردی که ثبت شد، کمی فاصله دارد. ما هنوز درگیر بحث فیلترینگ هستیم؛ رویکرد انتقادی آن‌گونه‌که مدنظر مردم و کارشناسان است، محقق نشده و اجماع نخبگانی در شکل فراگیر شکل نگرفته است.» رضاییان ادامه می‌دهد: «در این بین برداشت کارشناسان رسانه این است که سیاست دولت و نگاه دولت و خواست دولت حل این مسائل بوده است، اما در برخی حوزه‌ها موفق نشده و در برخی بخش‌ها توفیق حاصل شده است. این روی سکه را هم باید دید؛ مردم و رسانه‌ها از دولت انتظاری دارند که به‌حق هم هست، سیاست دولت در راستای تحقق این مطالبات بوده است. البته علی‌رغم تلاش‌های دولت هنوز به سطح خواسته‌های مردم نرسیده‌ایم. این سه مانع یاد شده، حداقل کارهایی است که دولت برای ایجاد بهار مطبوعات واقعی باید در دستور کار قرار دهد. مساله مهم بعدی دورنما و چشم‌اندازی است که ایران باید مدنظر قرار دهد. امروز ما وارد جهان رباتیک شده‌ایم. از سال 2020 به بعد گفته می‌شد دوران گذار ورود به عصر رباتیک است. اما سال 2025 رسما سال ورود به یک چنین جهانی است. چت جی‌پی‌تی و هوش مصنوعی کاملا وارد کنشگری شده و تاثیرات مستقیمی در زندگی انسان و رسانه به جای می‌گذارد. در چنین جهانی نظریه‌ای وجود دارد که در آن امری به نام مدیا به عنوان امری واسط بین انسان و رویداد، انسان و سوژه و... به حداقل می‌رسد. حتی گفته می‌شود مدیا و رسانه با چالش‌های جدی مواجه می‌شود.»
بازار ![]()
او یادآور می‌شود: «یعنی در دورانی ژورنالیسم یا روزنامه‌نگاری با چالش مواجه شد و در دوران هوش مصنوعی و AI خود مدیا هم با چالش روبه‌رو می‌شود. تنها گزاره‌ای که انسان را در فضای خود ثابت نگه داشته و مدیا را به عنوان مرجع فکری و تصمیم‌گیری و تحلیل برای انسان نگه می‌دارد و جدال بین خرد و تکنولوژی یا ربات را به نفع رسانه پایان می‌دهد، ژانری به نام روزنامه‌نگاری تحلیلی است. یعنی چراغ خرد را روشن نگه داشتن. در تمام جهان این موضوع در حال گسترش است. حتی پیش‌بینی‌هایی وجود دارد که زودتر از سال 2035 پارادوکس جدال بین انسان و ربات و انسان و تکنولوژی، زودتر اتفاق می‌افتد و انسان زودتر به وجوه خردورز باز می‌گردد. این انتظار از دولت چهاردهم وجود دارد که هوش مصنوعی را جدی‌تر بگیرد. در باب مدیا هم روزنامه‌نگاری تحلیلی را جدی‌تر بگیرد، چون این نوع فعالیت‌های رسانه‌ای است که چراغ خرد را روشن نگه می‌دارد و به جامعه آگاهی لازم و عمیق را می‌دهد.» رضاییان با اشاره به اینکه مساله جهان این نیست که چه چیزی باشد یا چه گزاره‌ای محدود شود، می‌گوید: «همه گزاره در دسترس همه است. انتظار می‌رود که قوانین ایران، سیاست‌های ایران و کنش‌های ایران تغییر کنند. همه وارد دنیایی می‌شویم که حتی قانون هم اصالت خود را از دست می‌دهد، چون در فضای سایبر که در حال تبدیل به فضای واقعی است، قانون هم معنای قدیمی خود را یا از دست می‌دهد یا معنای جدیدی پیدا می‌کند، بنابراین باید قوانین ما، تصمیمات ما و کنش‌های ما متناسب با تحول جدید باشد. این سه گزاره هم نیازمند بازنگری است. وقتی صحبت از خبرنگار، روزنامه‌نگار و مدیر می‌کنیم باید ببینیم چه چالش‌هایی داریم. چالش‌های جامعه ایرانی، بسیار عمیق‌تر و سنگین‌تر از قبل است. ما نباید نگاه و حرف‌هایی متعلق به دهه 90 بزنیم، چراکه سال 2025 است و این عصر قواعد و ضوابط خود را می‌طلبد.»