ایران پرسمان - اکو ایران /متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
به نظر می‌رسد مانور اخیر روسیه برای جلوگیری از رویارویی ایران با غرب از طریق تمدید «اسنپ‌بک» انجام شود.
بازار ![]()
منابع آگاه در منطقه به رسانه امواج مدیا گفته‌اند که روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در مورد تمدید قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که قرار است در ماه اکتبر منقضی شود، ارائه کرده است. به نظر می‌رسد این اقدام برای جلوگیری از رویارویی قریب‌الوقوع بین ایران و دولت‌های غربی طراحی شده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به تازگی با مسعود پزشکیان، همتای ایرانی خود صحبت کرده است. منابع آگاه در منطقه که نخواستند نامشان فاش شود، همچنین می‌گویند که چین به عنوان یکی از حامیان پیش‌نویس قطعنامه به این اقدام خواهد پیوست.
بریتانیا، فرانسه و آلمان (که در مجموع با نام تروئیکای اروپا شناخته می‌شوند) تا 31 آگوست به ایران فرصت داده‌اند تا همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر بگیرد و دوباره با ایالات متحده وارد مذاکره شود، در غیر این صورت با اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل تحت مکانیسم «اسنپ‌بک» توافق هسته‌ای 2015 ایران مواجه خواهد شد. با فعال کردن این مکانیسم در این ماه، اعتقاد بر این است که سه کشور اروپایی به دنبال جلوگیری از هرگونه ترفند روسیه هستند، زیرا مسکو در ماه سپتامبر ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده خواهد گرفت. پیش‌نویس قطعنامه‌ای که توسط روسیه ارائه شده است، ظاهراً شامل تمدید «اسنپ‌بک» می‌شود، به شرطی که حداقل در طول دوره شش ماهه قابل فعال شدن نباشد. با این حال، به نظر می‌رسد که خود این دوره شش ماهه قابل تمدید باشد.
گفته می‌شود سه کشور اروپایی در مذاکرات اخیر با ایران که به میزبانی ترکیه برگزار شد، پیشنهاد داده‌اند که برای اجتناب از رویارویی تازه، تهران با تمدید شش ماهه «اسنپ‌بک» در ازای مجموعه‌ای از امتیازات موافقت کنند. یک منبع امنیتی در منطقه که ترجیح داد نامش فاش نشود، گفت که اقدامات مورد انتظار از ایران، جدا از همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از سرگیری مذاکرات با ایالات متحده، شامل پاسخگویی تهران در مورد ذخایر اورانیوم غنی‌شده 60 درصد خود است.
به گفته این منبع، ایران پس از بمباران مجتمع‌های هسته‌ای ایران در فردو، اصفهان و نطنز توسط آمریکا در ماه ژوئن، با بیان اینکه «تمام مواد هسته‌ای زیر آوار مدفون شده‌اند» درخواست‌های سه کشور اروپایی را رد کرده است.این منبع افزود که تهران هیچ اطلاعاتی «در مورد ایمن بودن یا نبودن آنها» و «هیچ برنامه‌ای برای بازیابی آنها قبل از تضمین حمله بیشتر» ندارد. شایان ذکر است که ایران در آستانه ششمین دور مذاکرات با دولت دونالد ترامپ مورد حمله اسرائیل قرار گرفت و ایالات متحده بعداً با بمباران سه تأسیسات هسته‌ای کلیدی ایران به این حمله پیوست. جمهوری اسلامی تاکنون از سرگیری مذاکرات با واشنگتن بدون تضمین پایان حملات نظامی را رد کرده است.
در حالی که ایران در مورد پذیرش خواسته‌های سه کشور اروپایی تردید خود را ابراز کرده است -تا حدی برای جلوگیری از از دست دادن اهرم فشار در هرگونه مذاکره آینده با ایالات متحده با ارائه غیرمستقیم ارزیابی خسارات جنگی و اطلاعات مربوط به ذخایر اورانیوم خود به دولت ترامپ- ایران به طور ضمنی تمایل خود را برای تمدید «بازگشت تحریم‌ها» در صورت مطرح شدن آن توسط شورای امنیت سازمان ملل ابراز کرده است. در مورد اخیر حداقل به طور لفظی روسیه و چین را وارد این معادله خواهد کرد. با این حال، بدون پذیرش امتیازات مورد نظر سه کشور اروپایی توسط ایران، بسیار جای سوال است که آیا این سه کشور اروپایی قدمی به عقب خواهند برداشت یا خیر - مگر اینکه از سوی واشنگتن برای این کار فشاری وجود داشته باشد.
یک منبع ارشد سیاسی ایران با خودداری از تأیید اینکه آیا روسیه واقعاً برای تمدید «اسنپ‌بک» اقدام کرده است، در پاسخ به سؤالی در مورد اینکه آیا دولت پزشکیان احتمالاً از چنین قطعنامه‌ای حمایت خواهد کرد، گفت: «این موضوع به شورای امنیت سازمان ملل بستگی دارد.» این در حالی است که مقامات عالی‌رتبه در تهران آشکارا با ایده تمدید قطعنامه 221 شورای امنیت سازمان ملل مخالفت کرده‌اند. علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس که اخیراً به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران منصوب شده، اخیراً تأکید کرد: «برخی از کشورها درخواست تمدید شش ماهه کرده‌اند، اما ایران موافق نیست. ما یک توافق [2015] داشتیم که قرار بود ظرف 10 سال تکمیل شود؛ قرار نیست بارها تمدید شود. این فقط دور زدن قانون است و ما آن را نمی‌پذیریم.» پس از خروج ترامپ در سال 2018 از توافق هسته‌ای 2015 ایران، تهران رسماً به همه امضاکنندگان باقی‌مانده این توافق - یعنی سه کشور اروپایی به علاوه روسیه و چین - اطلاع داد که هرگونه فعال شدن «اسنپ‌بک» کشور را مجبور به خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خواهد کرد.
با این حال، پس از جنگ با اسرائیل و بمباران آمریکا در ماه ژوئن، برخی از ناظران این سوال را مطرح می‌کنند که آیا تهران با توجه به ریسک بالای آن، چنین اقدامی را انجام خواهد داد یا خیر. در واقع، کارشناسان می‌گویند جمهوری اسلامی، با پایان دادن به بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از مزایای خروج از NPT بدون پیامدهای سیاسی بهره‌مند است. با این حال، این وضعیت به وضوح پایدار نیست.
در این زمینه، پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی روسیه برای تمدید «اسنپ‌بک» ممکن است یک تمرین سیاسی باشد که برای کمک به یک بازی سرزنش برای ایران -در صورتی که سه کشور اروپایی در 31 آگوست تهدید خود را عملی کنند و به طور بالقوه درگیری جدیدی را در منطقه آغاز کنند- طراحی شده است. برعکس، این همچنین می‌تواند مانوری باشد که از قبل توسط پوتین و ترامپ مورد مذاکره قرار گرفته است تا از رویارویی غیرقابل پیش‌بینی بین ایران و غرب جلوگیری شود. فقط زمان همه چیز را مشخص خواهد کرد.